زمین خواری، تغییر کاربری یا هرچه که نام گذاری شود واقعیت این است که بخش مهمی از اراضی ملی که از قضا در نقاط خوش آب و هوای کشور هستند، یکی یکی زیر بتن و آجر ویلاها درحال دفن شدن هستند. یکی از نمادهای این ماجرا را باید در گردنه حیران دانست. با یک جست و جوی ساده در گوگل می توان طبیعتی بی نظیر را در این منطقه دید. هرچند روزگاری می توانستیم از واژه بکر هم برای این طبیعت استفاده کنیم اما حالا این طبیعت دست نخورده نیست و مانند بسیاری از اراضی زیست محیطی کشور به آن دست اندازی شده و به عبارت عامیانه زمین خواری شده است. دست اندازی از سوی افرادی که از ما بهتران هستند.
اگرچه قانون می گوید حق ساخت و ساز در چنین مناطقی وجود ندارد و مجوزی نباید صادر شود اما برای آنهایی که زورشان می چربد گاه قانون به کنارهم قرار گرفتن چند کلمه بر روی کاغذ خلاصه می شود و در عمل آنچه می خواهند شدنی است. «به دنبال تشدید تخلفات در گردنه حیران، استاندار گیلان از تشکیل کمیته ویژه برای مقابله با زمین خواری در این منطقه خبر داد.
دوشنبه گذشته نیز نشست ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی در دفتر معاون اول رئیسجمهور برگزار شد؛ نشستی که در آن پرونده زمینخواری در گردنه حیران مورد بحث قرار گرفت و تیمی برای بررسی وضعیت پرونده گردنه حیران به این منطقه رفتند تا این گزارش به ستاد ارائه شود.»
این بخشی از خبری است که حدود سه سال پیش یعنی در مرداد سال ۹۴ رسانه ها منتشر کردند اما از این جلسات و ستادها چه برآیندی بدست آمده است؟ همچنان رشد قارچ گونه ویلاها ادامه دارد، در میان سبزی بی حدو حصر منطقه، یکی یکی ساختمان های سفید رنگ سر بر می آورند تا از زیبایی ها بکاهند.
همان سه سال پیش صفر نعیمی رز نماینده آستارا در مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی به آفتابیزد گفته بود: «عمده این زمین خواریها از زمان یکی از نمایندگان مجلس شروع شده است و پس از آن پای مدیران دولتی سابق (نهم و دهم) توسط این نماینده به گردنه حیران رسیده است ودر واقع وی عامل ورود مقامات دولتی سابق به بحث زمینخواری در این ناحیه بوده است.»
هرچند در میان اخبار به تعدادی کمتر از انگشتان یک دست برمیخوریم که ویلایی در حیران تخریب شد اما در گفت و گویی که با یک نماینده مجلس داشتیم باخبر شدیم ساخت و سازها همچنان ادامه دارد. عزت الله یوسفیان ملا به آفتاب یزد می گوید: ویلاسازی ها برای مسئولین، مسئولین و مسئولین است. این عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی گفت: «یک تصمیم قاطع و یکپارچه و راهبردی که تکلیف را مشخص کند که بدانیم قرار است چه اتفاقی بیفتد و چه برخوردی خواهد شد، اتخاذ نشده است بلکه هرگاه مصاحبه ای می شود و مطبوعات پیگیری می کنند برخی به رگ غیرتشان برمی خورد یکی دو ویلا را تخریب می کنند اما هیچ تصمیم کارسازی که در مورد گردنه حیران و سایر مناطق کشور بتوان برمبنای آن با ساخت و سازها مقابله کرد، وجود ندارد. به همین دلیل است که ساخت و سازها در هیچ مکانی متوقف نشده، نه در گردنه حیران و نه در روستای زیارت در گرگان.»
از او پرسیدیم آیا مجلس در این مورد نمی خواهد ورود کند و از ابزارهای نظارتی خود استفاده کند که پاسخ داد :«در مجلس به همراه هشت نفر از دیگر نمایندگان یک ماده واحده قانونی صریح را در بودجه ۱۳۹۷ قرار دادیم که آن افرادی که غیر مجاز و غیر قانونی اراضی ملی را تصرف کردهاند را فعلا کنار بگذاریم و دست به نقد همین هایی که آمدند با مجوز از دولت زمین گرفتند که مثلا دانشگاه احداث کنند، کارخانه تولیدی احداث کنند اما بهانه آوردند و این زمین ها را به عنوان ملک شخصی خود تصاحب کردند، حال بیایند پس دهند، نه مجازات است، نه حبس یا شلاق فقط پس دهند، از این نوع تصرفات فراوان داریم، اما ایراد گرفتند که این ماده واحده ماهیت بودجه ای ندارد، ما حتی تا مجمع تشخیص مصلحت هم کار را پیش بردیم که بشود اما در نهایت نپذیرفتند و رد شد.»
از او پرسیدیم که برخی مدعی هستند بحث زمین خواری در حیران نیست و تنها تعدادی تغییر کاربری رخ داده است. این گزاره چقدر واقعیت دارد؟ یوسفیان ملا تصریح کرد:«خب اگر اغراق شده و چند مورد تغییر کاربری است، بگویند تعداد خانوار در حیران چند عدد بوده و الان چقدر است؟ ۳۰ خانوار بود اما امروز ۷۰۰ خانوار آنجا هستند! در تمام روستاها برای ساخت مدرسه، کتابخانه یا درمانگاه از حریم روستا مثلا یک یا دو هکتار گرفته می شود تا این نیازها ساخته شود در گردنه حیران ۲۰۰ هکتار به حریم اضافه شد! یک روستا مگر خودش چقدر مساحت دارد که ۲۰۰ هکتار حریم اضافه شود؟! حتی بنده گمان می کردم یکصد هکتار باشد اما در یکی از جلسات وقتی چندبار گفتم صد هکتار، یکی از وزرا گفت عدد صحیح ۲۰۰ هکتار است و بعد از بررسی مشخص شد واقعا ۲۰۰ هکتار را به عنوان حریم روستا تصاحب کرده اند! آیا در این ۲۰۰ هکتار کتابخانه یا مدرسه ساختند! دروغ میگویند که تنها تغییر کاربری است، خیر تماما ویلا ساخته شده که برای مسئولین، مسئولین و مسئولین است.»
او افزود: «برای یک روستا در طرح هادی که قرار است کوچه ها آسفالت شود یا وقتی از دولت می خواهیم در حد یک هکتار فضا برای ساخت مدرسه یا کتابخانه بدهد به خدا مخالفت می کنند و به این سادگی زمین نمی دهند اما مثلا در روستای زیارت در گرگان که هفت خانوار بیشتر نداشت الان به حدی ساخت و ساز افزایش یافته که به هفت هزار خانوار رسیده است.»
از او میپرسیم وقتی در جلساتی با وزرا و دیگر نمایندگان مجلس این موضوعات بررسی می شود پس چه کسانی هستند که بازهم می توانند ویلاسازی کنند؟ این عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی گفت: «این ها ابرقدرت ها هستند، نیازی نیست وزیر باشد یا نماینده، در پیاده روها افرادی هستند که از وزیر هم قدرتمندتر هستند، نماینده داریم چهارتا وزیر را در جیبش جا میدهد.» او در پایان درباره چشم انداز برخورد با این ساخت و سازهای غیرقانونی خاطرنشان کرد:
«چشم انداز روشنی برای برخورد نمی بینم، متاسفانه در برخی موارد آنهایی که در متن جریان هستند و باید برخورد کنند یا سازوکار برخورد را تعیین کنند خود متهم هستند، در چنین شرایطی با این افراد که قرار است برخورد کننده باشند اما متهم هستند چه می توان کرد؟ با این وضع نباید بعید دانست که به یک باره شاهد ده برابر شدن حیرانها در مناطق دیگر باشیم و ساخت و سازها توسعه یابند. همین امروز هم باید تاکید کنم ساخت و ساز ویلاها متوقف نشده، سه ویلا در این حیران تخریب شد اما چندین و چند ویلا جای آن ساخته شد.»
این موضوع درحالی است که ایران در طول سال های گذشته با مشکلات زیست محیطی مختلفی دست و پنجه نرم کرده است؛ خشکسالی، خشکی دریاچهها، ریزگردها و ... هرکدام به دلیل عدم مدیریت صحیح نسبت به محیط زیست بوده است. معلوم نیست ادامه چنین روندی که از آن می توان به عنوان خودزنی زیست محیطی نام برد، چه تبعاتی را به دنبال خواهد داشت!
کافی است صرفا مسئولان دولتی و باقی تصمیمگیران به حاشیه تهران بروند تا ملاحظه کنند زمینخواری و کوه خواریها را.
- 9
- 2