به گزارش اقتصاد۲۴، از گذشته زمانی که دولت‌ها با کسری بودجه مواجه می‌شدند یکی از روش‌های جبران آن را افزایش قیمت حامل‌های انرژی می‌دانستند هرچند به نظر می‌رسد شرایط فعلی اقتصادی کشور به گونه‌ای نباشد که انجام این سیاست امروز موفقیت آمیز باشد چراکه قطعاً تبعات منفی به دنبال خواهد داشت، اما بحث گرانی حامل‌های انرژی همچنان مطرح است هرچند که دولت همچنان آن را تکذیب می‌کند.
به گفته عبدالعلی رحیمی مظفری، عضو کمیسیون انرژی مجلس، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ هیچ افزایش قیمتی برای فرآورده‌های نفتی و گازی و حامل‌های انرژی دیده نشده و افزایش قیمت بنزین، گازوئیل و گاز در دستور کار دولت و مجلس نیست و اگر دولت بخواهد قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد مجلس این اجازه را نخواهد داد.
اما نگرانی صنعتگران و تولیدکنندگان از وضعیت نرخ حامل‌های انرژی برای سال ۱۴۰۲ به شدت افزایش یافته چراکه همواره دولت بهترین راه افزایش درآمد را از گرانی قیمت انرژی در صنایع کسب انتخاب می‌کند.
در همین رابطه آلبرت بغزیان، کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: دولت بر اساس قیمت جهانی محصولات مختلف صنایع را می‌فروشد و دلار دریافت می‌کند، پس با توجه به گرانی قیمت جهانی حامل‌های انرژی، دلار بیشتری به دست می‌آورد و ارزش افزوده بیشتری برای دولت دارد.
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: یکی از دلایلی که موجب شد تعطیلی واحد‌های تولیدی کشور همچنان ادامه داشته باشد و یا اکثر واحد‌های تولیدی با ۵۰ درصد ظرفیت خود فعالیت کنند نقش سیاست‌های تعدیل اقتصادی است که بسیار برجسته‌تر شده است؛ سیاست‌هایی که با دستکاری قیمت حامل‌های انرژی از یک سو هزینه تولید را برای صنعتگر بالا برده و از سوی دیگر موجب شده تولید کالا صرفه اقتصادی خود را از دست بدهد و فرصت را برای افزایش واردات کالاهای مختلف فراهم کرده است.
بغزیان ادامه داد: پتروشیمی‌ها با دلار ۴۲۰۰ تومان خوراک مورد نیاز پالایشگاه را می‌گیرند و محصولات را با قیمت آزاد می‌فروشند در حالی که دولت با نرخ ارز دولتی به آن‌ها خوراک لازم پتروشیمی‌ها را می‌دهد لذا باید با همان قیمت ارزان محصولات به سایر صنایع کشور برسد، در حالی که این قضیه کاملاً برخلاف این مسئله در حال انجام است و سود حاصل از آن در جیب پتروشیمی و سرمایه‌داران آن می‌رود؛ در این میان دولت از رانت حاصل از این نوع عرضه محصولات سود می‌برد.
وی تصریح کرد: مساله این است که در اثر گرانی انرژی در صنعت فولاد و سیمان مشکلات زیادی در سایر صنایع به وجود می‌آید. به طور مثال گرانی در همین دو صنعت دلیلی برای افزایش قیمت مسکن می‌شود موضوعی که طی یکی دو سال اخیر به شدت در حال افزایش است.
این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال اقتصاد ۲۴ که با توجه به برخی احتمالات مبنی بر تغییر نرخ حامل‌های انرژی در سال ۱۴۰۲ چه آینده‌ای در انتظار صنایع کشور است؟ گفت: اینکه در بودجه سال ۱۴۰۲ قیمت انرژی بر اساس نرخ جدید ارز تعیین شود را باید اینگونه در نظر گرفت که پایه ارز مورد نظر دولت در بودجه چقدر است و با چه ارزی قیمت حامل‌های انرژی سنجیده و تعیین می‌شود.
بغزیان افزود: چند نکته باید تعیین تکلیف شود؛ یکی تحریم‌ها که تا زمانی که پابرجاست سرمایه گذار خارجی نمی‌آید و پول داخلی کشور هم برای سرمایه گذاری در زمینه انرژی کافی نیست. در عین حال تکنولوژی در بخش‌های مختلف صنعت کشور هم فرسوده شده و بهره وری کم و هزینه بالا دارد. تکنولوژی جدید گران و با توجه به تحریم قابل دسترس نیست و ما در دور باطلی افتاده ایم که باید هرچه سریعتر حصار دور اقتصاد کشورمان شکسته شود.
به اعتقاد این کارشناس حوزه انرژی، بحران تورم در تمام بخش‌های مختلف صنعتی و انرژی اتفاق افتاده و در معنا تحریم تورم زاست و به دنبال آن موضوع تشدید تورم با نوسان نرخ دلار است که به دلیل کاهش درآمد نفتی دولت وضعیت نرخ ارز در کشور به گونه وحشتناکی قابل کنترل نبوده و این وضعیت باعث برهم ریختگی اقتصاد به ویژه در صنایع مختلف شده است.
بغزیان ادامه داد: وقتی دولت با کسری بودجه مواجه می‌شود و نمی‌تواند از طریق مالیات و سایر راه‌های قانونی کسب درآمد این کسری را جبران کند با افزایش قیمت دلار به دنبال راهی برای تأمین مالی خود است؛ موضوعی که امروز به دلیل افراط در ایجاد نوسان قیمت ارزی، دولت ناخواسته وارد موقعیتی شده که خروج از آن بسیار سخت و پیچیده شده است.
وی تأکید کرد: تثبیت نرخ ارز، برقراری ارتباط با دنیا و کاهش رانت در لایه‌های مختلف صنایع مرتبط با خوراک پتروشیمی، موضوعات اصلی برای حفظ قیمت حامل‌های انرژی در صنایع مختلف کشور است، اما متأسفانه دولت در بحث نیاز صنعت به انرژی نسبتاً ارزان وارد نمی‌شود و به دلیل کسب درآمد از این منبع، از این موضوع به راحتی عبور نمی‌کند هرچند می‌داند که تولیدات بیشتر و حضور محصولات داخلی در بازار داخل و خارجی نیاز به حمایت دارد که از همه مهمتر دسترسی صنایع به انرژی ارزان است.
***
در بحث کاهش مصرف گاز، فقط دو جداره کردن پنجره‌ها را اجرایی کردیم!/ ناترازی انرژی در ایران جدی است
رمضانعلی سنگدوینی گفت: یکی از راه‌های بهینه سازی سوخت تولید، ذخیره سازی گاز در تابستان و استحصال، استخراج و وارد کردن آن به شبکه گاز کشور در زمستان است که الان ما دو منبع ذخیره سازی داریم، یکی در قم که روزانه هشت میلیون متر مکعب از آن استخراج می‌شود و دیگری در شورجه خراسان که روزانه حدود ۲۶ میلیون مترمکعب استخراج می‌شود، اما ایران در بحث ذخیره سازی از دنیا عقب است.
بحران گاز چند روزی کشور را درگیر خود کرده بود و ترکش‌های عدم مدیریت مصرف و نیز عدم پیش بینی سرمای هوا همچنان نیز ادامه دارد.
اما در این میان اقداماتی که حسب قوانین و مقررات باید اجرایی می شد تا بتوان مصرف گاز را مدیریت کرد نیز همچنان عقیم مانده است. از سوی دیگر همچنان با فقر فرهنگی در حوزه مصرف خانگی مواجهیم و صنایع کشور نیز به ابزارها و روش های کنترل مصرف گاز مجهز نیستند.
در همین زمینه رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌وگو با اقتصاد۲۴ در مورد افت فشار گاز و سرمای وارد شده در کشور که مردم را با مشکلات جدی مواجه کرده است، گفت: بر اساس آخرین آماری که من از آن مطلع هستم وزارت نفت و شرکت ملی گاز حدود ۹۹۰ میلیون متر مکعب گاز را تولید می‌کنند تا فراوری و شیرین سازی بشود و به خط بیاید که از این میزان حدود ۸۸۰ میلیون متر مکعب در مسیر خط انتقال برای مبادی، مصرف می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که شرکت ملی گاز بیشتر از این تولید نداشته، اگرچه که باید سرمای گسترده و مستمر در سطح کشور را پیش بینی کرده و برای آن آماده می‌شدند.
وی افزود: بر اساس گزارشی که من دارم، با توجه به سرما و میزان مصرف گاز خانگی، صنایع پتروشیمی، نیروگاه‌ها و... حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب، کسری و ناترازی در تولید وجود دارد. از سوی دیگر شاید فکر نمی‌کردند که سرما آن‌قدر شدید باشد. هم اکنون استان‌های خراسان جنوبی، شمالی و… دچار مشکل هستند و حتی مردم بعضی از روستا‌های تهران هم با افت گاز شدید مواجه شدند، اما با تمهیداتی مانند تهیه نفت سفید به عنوان سوخت دوم و کپسول گاز از موج سرما عبور کردند.
سنگدوینی تصریح کرد: متاسفانه نکته اینجاست که ما ناترازی داریم که مسائل و مشکلات این ناترازی روی صنعت و تولید آوار شده و صنایع دچار مشکل می‌شوند. رفع مشکلات کشور در بخش تولید انجام می‌شود و فرقی هم نمی‌کند در چه زمینه‌ای باشد. از این‌رو، پیشنهاد من این است که بخش اعظمی از این ناترازی را می‌توان با صرفه جویی حل کرد نه با صرفه جویی که به مردم گفته شود کم مصرف کنید. اگر مردم بخواهند بهینه و کم مصرف کنند باید ابزار آن در اختیارشان قرار بگیرد. من بار‌ها این موضوع‌ها را در بحث مصرف و ذخیره سازی در مجلس تکرار کرده‌ام.
نماینده گرگان اظهار داشت: در بحث تولید ما باید به فکر باشیم چراکه طبق برنامه باید ۱.۲ میلیارد متر مکعب گاز تولید می‌کردیم، اما در حال حاضر تولید آن ۹۹۰ میلیون مترمکعب است و حدود ۸۶۰ تا ۸۸۰ میلیون مترمکعب گاز وارد شبکه می‌شود، اما نکته مهم، بهینه مصرف کردن و در اختیار قرار دادن ابزار به مردم است.
وی افزود: ۲۷ میلیون خانوار مصرف کننده در کشور داریم که ۲۰ میلیون آن بخاری و بقیه پکیج و تاسیساتی دارند که آن هم باز نیازمند اصلاح و بهینه سازی سوخت است. یکی از اهداف هدفمندی یارانه‌ها این بود که سوخت بهینه مصرف شود و از سال ۸۹ قرار بود موضوع مصرف انرژی و سیستم آب و برق و گاز با یارانه‌ها لینک شود و دولت پول صرفه جویی را به مردم بدهد. می‌خواهیم بهینه مصرف کنیم، اما برای مردم چه کرده‌ایم؟ از همان سال ۸۹ چه ابزاری را در اختیار مردم گذاشته‌ایم؟
عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: فقط در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، پنجره‌ها را دوجداره کردند، اما آیا آمدیم به مردم بگوییم این بخاری گازی شما ۲۵ درصد بازدهی دارد و من می‌خواهم بخاری‌ای را به شما بدهم که ۷۰ درصد بازدهی دارد؟ با این رویکرد، حجم صرفه جویی بسیار بالا می‌رفت. ۲۰ میلیون خانوار ضربدر سه متر مکعب در شبانه روز، ۶۰ میلیون متر مکعب می‌شود، یعنی معادل سه فاز پارس جنوبی. راه نجات کشور در بحث انرژی، بهینه سازی است که متاسفانه در حال حاضر متولی ندارد.
وی یادآور شد: وزارت نفت و شرکت ملی گاز در حال تولید داخل شبکه هستند یا وزارت نیرو اگر همین لامپ‌های کم مصرف نبود در کشور قطعاً در حوزه برق دچار مشکل می‌شدیم. یکی از راه‌های بهینه سازی سوخت، تولید، ذخیره سازی گاز در تابستان و استحصال، استخراج و وارد کردن آن به شبکه گاز کشور در زمستان است؛ الان ما دو منبع ذخیره سازی داریم، یکی در قم که روزانه هشت میلیون متر مکعب از آن استخراج می‌شود و دیگری در شورجه خراسان که روزانه حدود ۲۶ میلیون مترمکعب استخراج می‌شود، اما ایران در بحث ذخیره سازی از دنیا عقب است.
سنگدوینی افزود: ما در چند محور باید کار کنیم. اول، باید سراغ تولید برویم و این نیاز به سرمایه گذاری دارد. دوم، باید سراغ ذخیره سازی به خصوص در شمال کشور برویم و سوم، بهینه مصرف کنیم که باید تمهیدات و ابزار لازم را در اختیار مردم قرار دهیم. مورد چهارم نیز آن است که مردم را در منفعت دخیل کنیم. منظور منفعت آن است که اگر مردم بدانند از این انرژی که به سمت‌شان می‌رود بهینه مصرف کنند مبلغی به حساب‌شان واریز می‌شود و در این هدف، مشارکت بیشتری خواهند کرد. ما باید برای مصرف بهینه انرژی برای سال آینده فکر و راهکار‌های بهتر و بیشتری ارائه دهیم.
عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: در حال حاضر کشور ما بالای ۹۵ درصد گاز مصرف می‌کند. ما به کسانی که در صنعت و تولیدکننده هستند، سوخت نفت گاز می‌دهیم یا همان گازوییل که قیمت آن بسیار بالاست و این بسیار حائز اهمیت است، بنابراین این افراد صدمه خواهند دید و کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها باید سوخت دوم بگیرند. پالایش و انتقال این‌ها هزینه دارد. باید مثلاً نفت گاز را تولید، پالایش و برای آن‌ها بفرستیم که حتی در ناوگان حمل و نقل بسیار هزینه دارد. این هزینه‌ها را باید امسال جمع کنیم و به عنوان مثال به مردم بگوییم ما امسال برای زمستان به شما بخاری یا سیستم پکیج و یا شوفاژ‌ی می‌دهیم که در مصرف سوخت کشور یک پنجم صرفه جویی می‌شود، به این ترتیب به راحتی می‌توانیم این تراز انرژی را متعادل کنیم.
نماینده گرگان تصریح کرد: اطلاع رسانی به موقع در وضعیت و تغییرات آب و هوایی باید به موقع انجام شود نه هنگام مواجه با بحران. این فقط به وزارت نفت و شرکت ملی گاز مربوط نمی‌شود، این رویکرد، مربوط به همه دستگاه‌های اجرایی است به خصوص وزارت کشور، چون ستاد بحران زیر نظر وزارت کشور است. اگر وجود جبهه هوای سرد قطعی بود باید خیلی زودتر به مردم اطلاع رسانی می‌کردیم که آماده باشند تا پیش بینی‌های لازم را اجرا کنند؛ در منزل کپسول داشته باشند و به فکر جایگزینی سوخت دوم باشند. نمی‌دانم ستاد‌های بحران در استان‌ها چقدر آمادگی داشتند، اما حداقل در استان گلستان شاهد بودم که هلال احمر و مجموع دستگاه‌های خدمتی این آمادگی را داشتند، اما مردم تا زمانی که گازشان قطع نشود، سراغ این مسائل نمی‌روند، اما اگر ما هنگام بحران‌ها اطلاع رسانی خوب داشته باشیم و مردم را آماده کنیم، راحت‌تر از بحران عبور می‌کنیم.
سنگدوینی ادامه داد: اگر برای سال آینده برای بهینه سازی سوخت اقدامات تاثیرگذار انجام دهیم، سال آینده مشکلی در این خصوص نخواهیم داشت، حتی اگر تولید نکنیم، ولی اگر کار نکنیم سال‌های آینده دچار مشکل می‌شویم، چون ۹۵ درصد کشور در حال مصرف گاز است ضمن این که تعهدات خارجی هم به کشور‌هایی نظیر عراق و ترکیه در این زمینه داریم و یک بخش‌هایی از کشور هم که تولیدکنندگان و صنایع هستند که باید مستمر فعالیت داشته باشند، زیرا برای تامین غذا و دارو و... نیازمند چرخه تولید هستیم و اگر این کار را نکنیم باید چندین برابر به واردکننده بدهیم تا این‌ها را از کشور‌های خارجی وارد کنیم.
وی افزود: ما الان ۵.۵ برابر کشور‌های دنیا گاز مصرف می‌کنیم، چه خبر است؟ چرا به سازمان نظام مهندسی در بحث ساخت ساختمان‌ها و مبحث ۱۹ و ۲۰ مقررات ملی ساختمان اهمیت نمی‌دهیم؟ چرا نظام مهندسی را وسط میدان نمی‌آوریم؟ این‌ها بچه‌های دلسوز ما هستند که می‌توانند هم استحکام و هم انرژی را در ساختمان‌های جدید و قدیمی بهینه کنند و مصرف بهینه را در ساختمان اجرایی کنند. ما باید نظارت‌ها (شهرداری و نظام مهندسی) را در ساخت ساختمان‌ها بیشتر کنیم و سخت بگیریم و از ظرفیت و پتانسیل بالای دانش بنیان‌ها استفاده کنیم. این نهاد‌ها مسئولیت اجتماعی دارند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: اگر نارضایتی در مردم ایجاد شود چیزی قابل قیمت گذاری نخواهد بود از همین الان دولت، مجلس، وزارت نفت، وزارت نیرو و… باید به اولویت بهینه سازی مصرف سوخت توجه کنند و ابزارها و نیاز‌ها را در اختیار مردم قرار دهند. از بودجه‌ای که امسال مجلس به ما داد با کمیته امداد و سازمان مدیریت و برنامه ریزی برنامه بودجه استان توافق کردیم که پنل خورشیدی برای خانه‌هایی که تحت پوشش کمیته امداد هستند، بگذارند. به حدود ۲۰۰ نفر این پیشنهاد داده شد و اجرایی شد که اگر به بهره برداری برسد علاوه بر اینکه پول برق رایگان می‌شود هر ماه ۲ و نیم تا ۳ میلیون تومان برق به وزارت نیرو می‌فروشند، حال چرا این کار را در سطح کشور اجرا نکنیم؟ باید با واگذاری وام‌های کم بهره مردم را تشویق به استفاده از پنل‌های خورشیدی کنیم.
- 12
- 4
