آشنایی با رشته داروسازی و بازار کار داروسازی
رشته دكترای عمومی یا حرفه ای داروسازی شاخه ای از علوم پزشكی است كه به منظور رفع نيازهای خدمات دارويی جامعه در سازمانهای خدماتی، اجرایی، آموزشی و پژوهشی مرتبط با ساخت، تامین، توزیع، تجویز و مصرف دارو تاسيس شده است. ساليانه تعداد زيادی دانشجو وارد رشته داروسازی میشوند و همزمان دانش آموختگان فراوانی وارد بازار کار رشته داروسازی میشوند. از اين رو بدیهی است که دانشجويانی که هر ساله وارد دانشگاه میشوند، بايد آشنايی کاملی با رشته و فضای آموزشی خود داشته باشند.
مشخصات دوره دکتری عمومی رشته داروسازی:
طول دوره تحصیل:
حداقل طول دوره دکتری داروسازی ۵/۵ سال می باشد.
مرحله اول : دروس عمومی و اختصاصی علوم پایه
مرحله دوم : دروس اختصاصی داروسازی ، کارآموزی کاراموزی در عرصه ، پایان نامه
در پایان مرحله اول، امتحان جامع علوم پایه برگزار می شود و قبولی درامتحان جامع شرط ورود به دوره های بعدی می باشد.
تعداد کل واحدهای درسی : ۲۰۹ واحد
واحدهای عمومی : ۲۲ واحد
واحد علوم پایه : ۵۸ واحد
واحدهای اختصاصی : ۱۲۹ واحد
بازار کار رشته داروسازی
نقش دانش آموختگان داروسازی در جامعه
نقش خدماتی- اجرایی
در داروخانه شهری به عنوان مسئول فنی، كه بر حسن اجراي امور نسخه پيچي و راهنمایي متقاضيان خدمات دارویی نظارت دارد، خدمات ارائه نمايد.
در داروخانه بيمارستاني به عنوان مسئول فني، كه بر حسن اجراي امور نسخه پيچي و تامين داروهاي بخشهاي مختلف بيمارستان و راهنمایی متقاضيان خدمات دارویی نظارت دارد، خدمات ارائه نمايند.
نقش خدماتی- مشاوره ای
در داروخانه شهري و بخشهای بيمارستاني، به عنوان مشاوران دارویی پزشکان، پرستاران و بیماران در انتخاب و مصرف صحيح داروها كمك نمايند.
با ارائه اطلاعات صحيح به پزشك و بيمار، موجب كاهش عوارض سمي و جانبی داروها گردد.
در ارائه مقرون به صرفه خدمات دارویی به بیماران کمک نماید.
نقش مديريتي
در سازمانها و موسسات مرتبط با توزیع دارو به عنوان مدير فعاليت نمايد.
در كليه امور مربوط به دارو، اعم از ارتباط با كارخانه هاي داروسازي يا ديگر مراكز توليد دارو، و شبكه هاي بهداشتي در سطح اجرایي و نظارتي ارائه خدمات نمايند.
در كارخانه هاي داروسازي بر ساخت و كنترل داروها به عنوان مسئول فني نظارت نمايند.
نقش پژوهشي-آموزشی
با توجه به اهداف رشته، با مطالعه پيراموني در خصوص الگوي مصرف داروها و نوع بيماريهای منطقه، به افزايش سطح آگاهي عمومی و بهینه سازی مصارف دارویی در آن منطقه مشخص، كمك نمايد.
در بخشهاي پژوهشي شامل مراكز تحقيقاتي و همچنين آزمایشگاههای تحقيق و توسعه كارخانههاي داروسازي در راستای رفع نیازهای ملی- جهانی ارائه خدمات نمايد.
نقش مديريتي
در سازمانها و موسسات مرتبط با توزیع دارو به عنوان مدير فعاليت نمايد.
در كليه امور مربوط به دارو، اعم از ارتباط با كارخانه هاي داروسازي يا ديگر مراكز توليد دارو، و شبكه هاي بهداشتي در سطح اجرایي و نظارتي ارائه خدمات نمايند.
در كارخانه هاي داروسازي بر ساخت و كنترل داروها به عنوان مسئول فني نظارت نمايند.
نقش پژوهشي-آموزشی
با توجه به اهداف رشته، با مطالعه پيراموني در خصوص الگوي مصرف داروها و نوع بيماريهای منطقه، به افزايش سطح آگاهي عمومی و بهینه سازی مصارف دارویی در آن منطقه مشخص، كمك نمايد.
در بخشهاي پژوهشي شامل مراكز تحقيقاتي و همچنين آزمایشگاههای تحقيق و توسعه كارخانههاي داروسازي در راستای رفع نیازهای ملی- جهانی ارائه خدمات نمايد.
بازار کار رشته داروسازی در ایران
نزول جایگاه واقعی داروسازان در کشور
متأسفانه وجود سیاستهای نادرست در کنار نگاه سطحی برخی مسوولین، نقش و جایگاه داروساز را با افول مواجه ساخته و این نقش را که در حقیقت ارائه خدمات و مراقبت های دارویی و ارتقاء سطح سلامت جامعه به واسطه بهره مندی از توان علمی آنان است، به یک تهیه کننده و فروشنده دارو تقلیل داده است.
مشکلات تأسیس داروخانه و اداره آن
در کشور ما اولین جایگاه شغلی مورد نظر برای هر داروساز، تاسیس داروخانه است. با نگاهی به آمار بالا و مقایسه تعداد داروسازان حال حاضر (حدود ۱۸ هزار داروساز) به نسبت داروخانه ها (۱۱۲۰۰ داروخانه) چیزی در حدود ۶۰۰۰ داروساز تا مدت مدیدی عملا امکان تاسیس داروخانه را نخواهند داشت.
در کنار همه این مشکلات برای تأسیس، اداره داروخانه ها نیز به دلیل بحرانهای اقتصادی، افزایش بی رویه تعداد داروخانه ها، پایین بودن سود دارو، وضع مالیات های سنگین، افزایش هزینه های جاری، عدم تعریف تعرفه مشاوره دارویی و ناکارآمدی بیمهها در تأمین به موقع مطالبات داروخانهها، بیش از پیش با دشواری همراه است.
همچنین برای کسانی که موفق به تاسیس داروخانه نشوند امکان استخدام در داروخانه و همکاری با موسس وجود دارد اما متاسفانه حقوق دریافتی متناسب با جایگاه داروساز نیست که ما به بخشی از این مشکل در مقاله وضعیت شغلی داروساز و درآمد آن در ایران اشاره کرده ایم.
ظرفیت جذب داروسازان در بیمارستانها
در بیمارستانها نیز با توجه به وجود ۱۲۰ هزار تخت بیمارستانی و به فرض عملی شدن استخدام یک داروساز به ازای هر پنجاه بیمار بستری تنها ۲۴۰۰ شغل جدید ایجاد خواهد شد.
ظرفیت جذب داروسازان در شرکتهای داروسازی
با وجود حدود ۸۰ کارخانه داروسازی و رویه فعلی تولید و تحقیق و توسعه، ظرفیت شغلی قابل توجهی برای داروسازان در این بخش متصور نیست. البته تأسیس شرکتهای داروسازی جدید در وضعیت فعلی رقابت دارویی کشور موضوع متفاوتی است که با توجه به سرمایه مورد نیاز، امکان رقابت و… نیاز به بررسی بیشتر دارد.
سایر مشکلات شغلی داروسازان
علاوه بر موارد اساسی فوق، مشکلات متفرقه دیگری نیز وجود دارد که داروسازان با آن دست به گریبانند و در مصاحبه ها و یا گفتگوهای رسمی و غیر رسمی به آن اشاره می کنند. از جمله این موارد می توان به افزایش مالیاتها بدون توجه به سود پایین داروخانه ها، واردات داروهای مشابه تولید داخل و اعطای یارانه به آنها و افزایش نیافتن قیمت داروهای داخلی متناسب با رشد قیمت نهاده های دارویی، تعرفه نسبتاً پایین خدمات دارویی که در کتاب ارزشهای نسبی (cpt) اعلام شده است، مسائل و مشکلات دائمی با شهرداری، عدم همکاری شرکتهای توزیع دارو در زمینه سررسید تسویه فاکتورها با توجه به تاخیر سازمانهای بیمهگر در پرداخت مطالبات داروخانهها و توزیع نامناسب برخی اقلام در کمبودهای دورهای و… اشاره کرد.
۹ سال ناقابل برای دکترای تخصصی!
داروسازی دارای گرایش های تخصصی زیادی است که برگرفته از ماهیت چند بعدی این رشته و ارتباط نزدیک آن با علوم پایه و علوم بالینی است که عنوان برخی از آن ها، شیمی دارویی، دارو شناسی، بیوتکنولوژی دارویی و... است. دانش آموختگان مقطع دکترای عمومی داروسازی مانند دانشجویان پزشکی می توانند در آزمون ورودی دوره های تخصصی شرکت کنند تا بتوانند در گرایش یا تخصص دلخواهشان مدرک دکترای تخصصی یا پی اچ دی را کسب کنند. در این دوره تخصصی دانشجویان باید حدود ۴۰ واحد درسی پیشرفته را که بخش عمده آن به پایان نامه تعلق می گیرد، در حدود ۳ تا ۴ سال بگذرانند. در پایان، پس از نگارش و دفاع از پایان نامه موفق به اخذ مدرک دکترای تخصصی می شوند.
دروس رشته داروسازي در طول تحصيل:
دروس پايه:
بيولوژي نظري، فيزيک نظري، رياضيات پايه و مقدمات آمار، شيمي عمومي، بيوشيمي، فيزيولوژي، شيمي آلي، تشريح، اصول خدمات بهداشتي،آمار حياتي، شيمي تجزيه، ميکروبشناسي نظري و عملي، انگلشناسي و قارچشناسي، ايمونولوژي، کمکهاي اوليه، کامپيوتر.
دروس تخصصي:
گياهشناسي دارويي، اشکال دارويي، تغذيه و رژيم درماني، مواد خوراکي نظري، مديريت در داروسازي، درمانشناسي، اطلاعات دارويي، شيمي دارويي، فارماکولوژي، مفردات پزشکي، فرآوردههاي دارويي بيولوژيکي، فيزيکال فارماسي، روشهاي دستگاهي، سمشناسي، بيوفارماسي، داروسازي صنعتي، کنترل ميکروبي دارويي، کارآموزي صنعت، زبان تخصصي، مقدمات داروسازي، گياهشناسي داروسازي، کارآموزي داروخانه. (بيشتر درسهاي اين رشته همراه با آزمايشگاه ارائه ميشود).
گرایش های تخصصی رشته داروسازی
بر خلاف تصور عامه، داروسازی دارای گرایشهای تخصصی متعددی میباشد كه برگرفته از ماهیت چند بعدی این رشته و ارتباط تنگاتنگ آن با علوم پایه نظیر شیمی، فیزیك، زیست شناسی و علوم بالینی میباشد. دانشجویان علاقهمند میتوانند پس از اتمام دوره عمومی، در یکی از این گرایشها به ادامه تحصیل بپردازند.
۱- شیمی دارویی (Pharmaceutical Chemistry):
این رشته تخصصی كه در قالب دورههای آموزشی- پژوهشی منجر به مدرك Ph.D.در سطح دنیا ارائه میشود، ازپایهایترین گرایشهای تخصصی داروسازی محسوب میگردد. هدف اصلی در این دوره تربیت متخصصین با دانش قوی شیمی و به ویژه شیمی آلی میباشد، تا با آگاهی از ساختار شیمیایی تركیبات دارویی و گروههای عاملی فعال موجود در ساختمان آنها و با كسب مهارت در زمینه تجزیه و تحلیل واكنشهای شیمیایی تركیبات و ارتباط نوع ساختار شیمیایی آنها با فعالیتهای بیولوژیك بدن انسان، نسبت به طراحی، تركیب، استخراج و شناسایی مواد موثره دارویی اقدام نمایند.
دستیاران این رشته تخصصی در طول تحصیل از توانمندیهای لازم برای كار با ابزارهای پیشرفته آزمایشگاهی و دستگاههای متعدد آنالیز داروها نیز برخوردار میشوند.
۲- فارماکوگنوزی (Pharmacognosy):
این رشته تخصصی نیز در قالب دورههای آموزشی–پژوهشی منجر به مدرك Ph.D.در سطح دنیا ارائه میشود.
در این رشته تخصصی، هدف تربیت متخصصین آگاه به خواص مواد موثره دارویی با منشاء طبیعی به ویژه گیاهان دارویی میباشد. كسب دانش لازم در شناسایی گیاهان دارویی، اجزایی از آنها كه دارای خاصیت دارویی میباشد، استخراج و شناسایی مواد موثره موجود در قسمتهای مختلف گیاهان از جمله مهارتهایی است كه فارغالتحصیلان این دوره تخصصی به كسب آنها نایل میشوند. دستیاران این رشته تخصصی در طول تحصیل با گیاهان دارویی بومی (فلور گیاهی) كشورمان و شرایط اقلیمی خاص مورد نیاز برای رشد گونههای خاص آنها كه دارای كیفیت مناسب از نظر تركیب اجزا موثر دارویی میباشند نیز آشنا میشوند.
۳- سمشناسی (Toxicology):
این رشته تخصصی از جمله دورههای تخصصی منجر به مدرك Ph.D.میباشد كه علاوه بر فارغالتحصیلان داروسازی، فارغ التحصیلان دورههای كارشناسی ارشد سمشناسی نیز میتوانند در آن ادامه تحصیل دهند. دانشجویان در این دوره ضمن آشنایی با عناصر و تركیبات سمی غیر دارویی كه بشر امروزی در خطر بالقوه و یا بالفعل تماس با آنها قرار دارد، با مسمومیتهای ناشی از ترکیبات دارویی نیز آشنا میگردند. علایم ناشی از تماس تركیبات سمی و یا دوزهای بالای تركیبات دارویی كه میتوانند توسط بیماران یا افراد غیر بیمار به عمد و یا سهواً مصرف شوند و روشهای سمزدایی و درمان حمایتی یا علامتی این نوع مسمومیتها از جمله دانش و مهارتهایی است كه در این دوره تخصصی به دستیاران آموزش داده میشود.
افزون بر اینها، دستیاران این دوره تخصصی با روشهای رایج آزمایشات In vivoو In vitroجهت ارزیابی اثرات و عوارض سمی آنها در سطح سلولی و اندامها، كه از جمله مراحل بسیار مهم در مطالعات فارماكولوژیك پیش از ورود دارو به عرصههای كارآزماییهای بالینی(Clinical Trials) میباشند، آشنا میشوند.
۴- داروشناسی (Pharmacology):
این رشته تخصصی (Ph.D.)در ارتباط بسیار تنگاتنگ با رشته سمشناسی میباشد. با این تفاوت كه تمركز عمده آن بر روی بررسی اثرات و عوارض داروها بر اساس مطالعات In vitro و یا In vivoمیباشد. دستیاران در طول این دوره تخصصی با جدیدترین روشهای تعیین دوزهای موثر تركیبات دارویی و مكانیسم اثر آنها و همچنین با روشهای پیشرفته مدلسازی اثرات مورد انتظار داروها در حیوانات، و نیز سطح سلولها و اندامهای هدف آشنا میگردند. فارغالتحصیلان این رشته تخصصی از دانش بسیار بالایی در رابطه با داروها، مكانیسم اثر، عوارض و تداخلات احتمالی اثرات داروهای مختلف برخوردار میباشند.
۵- فارماسیوتیكس (Pharmaceutics):
در این رشته تخصصی (Ph.D.)كه در كشور ما با عنوان رشته تخصصی"داروسازی" نیز شناخته میشود، هدف تبدیل مواد موثره دارویی به یك شكل دارویی مناسب و قابل مصرف توسط انسان میباشد، به گونهای كه پس از مصرف دارو توسط بیمار حداكثر مقدار ماده موثره دارویی بتواند در دسترس عضو یا اندام هدف قرار گیرد. آشنایی با روشهای ارزیابی كیفیت فرمولاسیونهای دارویی، سامانههای نوین و پیشرفته دارورسانی، شرایط مناسب نگهداری و بستهبندیهای دارویی و نیز توجه به مدلهای ارزیابی ویژگیهای فارماكوكینتیكی داروها در بدن انسان از جمله مهارتهایی است كه دستیاران این دوره تخصصی به كسب آنها نایل گردیده و میتوانند نقش پویایی در ارتقا كیفی صنعت دارویی كشور ایفا نمایند.
۶- داروسازی بالینی (Clinical Pharmacy):
این رشته تخصصی یكی از رشتههای نوپا در كشور ما میباشد كه با توجه به ماهیت بالینی این گرایش، دوره آموزش آن به صورت دوره تخصصی بالینی مشابه دستیاران تخصصی رشته پزشكی طراحی گردیده است. البته بر خلاف دورههای دستیاری پزشكی، دستیاران داروسازی بالینی میبایست یك سری دروس مرتبط با پزشكی نظیر فیزیوپاتولوژی، فارماکواپیدمیولوژی، سمشناسی بالینی، فارماکوکینتیک بالینی و... را در قالب یک دوره ۵/۱ تا ۲ ساله پیش از حضور در بخشهای بالینی مراكز بیمارستانی بگذرانند. هدف این دورهتخصصی تربیت متخصصین مسلح به اطلاعات كاربردی داروها كه مهارت لازم برای ارائه خدمات و مراقبتهای دارویی (Pharmaceutical care) در مراكز بیمارستانی و بخشهای بالینی را دارا هستند، میباشد. فارغالتحصیلان این دوره مشاورانی مطمئن برای پزشكان و اعضای تیم درمان و نیز بیماران میباشند.
دستیاران این دوره تخصصی مهارتهای لازم برای برقراری ارتباط موثر با بیمار و تیم درمان، پایش اثرات و عوارض داروها در بیماران، شناخت تداخلات رایج و مهم دارویی شامل تداخلات دارو –دارو، دارو –غذا و دارو–بیماری، راههای پیشگیری یا كنترل آنها و همچنین روشهای تنظیم دوزهای مناسب دارویی را در طول دوره تحصیل خود كسب مینمایند.
۷- بیوتكنولوژی دارویی (Pharmaceutical Biotechnology):
این رشته تخصصی (Ph.D.)نیز از جمله دورههای تخصصی نوپا در كشور ما میباشد. اگر چه موضوعات مورد توجه در این دوره تخصصی قبلاً در بطن سایر گرایشهای تخصصی داروسازی مورد عنایت بوده است، ولی با توجه به پیشرفت سریع آن به ویژه در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی، امروزه به عنوان یكی از برجستهترین رشتههای تخصصی داروسازی كه نیازمند فنآوری پیچیده و پیشرفتهای میباشد، مطرح است. در این دوره تخصصی هدف كسب دانش و مهارت لازم برای بهرهبرداری از علوم سلولی- مولكولی، میكروبیولوژی و ژنتیك جهت ساخت و تولید انبوه مواد موثره دارویی میباشد. بهرهبرداری از میكروارگانیسمهایی نظیر باكتریها و قارچها به عنوان كارخانجات طبیعی تولیدداروها و یا به كارگیری میكروارگانیسمها در مهار و كنترل بیماریها از جمله مباحث مورد توجه در این رشته تخصصی میباشند.
۸- داروسازی هستهای یا رادیوفارماسی (Nuclear Pharmacy):
این دوره تخصصی (Ph.D.) در حال حاضر توسط دانشكده داروسازی تهران و با همكاری سازمان انرژی اتمی و اخیراً توسط دانشكده داروسازی ساری، برگزار میشود. در طی این دوره دستیاران با رادیوداروها، روشهای شناسایی (Detect)و سنجش آنها، روش تولید رادیوداروها (Labling)و كاربرد رادیوداروها در تشخیص، درمان و یا پیشگیری از بیماریها آشنا شده و مهارتهای مرتبط با به كارگیری و كار با آنها را كسب مینمایند. به لحاظ ماهیت خاص این دوره تخصصی، دانشجویان با تكنولوژیهای پیشرفته مربوط به بكارگیری و تماس با رادیوایزوتوپها آشنا میشوند.
۹- اقتصاد و مدیریت دارو (Pharmaceutical Administration and Pharmacoeconomics):
این دوره تخصصی (Ph.D.)كه با همت اساتید دانشكده داروسازی شهید بهشتی راهاندازی گردید، در حال حاضر تنها توسط این دانشكده و دانشكده داروسازی تهران ارائه میشود. رسالت این رشته، تربیت متخصصین كارآمد با توانمندیهای مدیریتی در شناسایی و حل مشكلات نظام دارویی كشور و ارتقاء سطح ارائه خدمات نظام سلامت با مدیریت صحیح منابع مالی در دسترس میباشد. در طی این دوره، دانشجو با مباحث مختلف مربوط به اقتصاد داروئی و مدیریت مالی و سایر مباحث مرتبط با رشته آشنا خواهد شد.
علاوه بر تخصصهای فوقالذكر كه در كشور ما دایر میباشند، با توجه به پیشرفت شگرفی كه علم داروسازی در سطح جهان با آن روبروست، گرایشهای تخصصی جدیدتری نیز راهاندازی و در حال اجرا میباشند كه از جمله آنها میتوان به فارماكواپیدمیولوژی، فارماكوژنتیك، ایمونوفارماكولوژی و مدیریت دارویی ( Pharmaceutical management)اشاره كرد.
آزمون دورههای پذیرش دستیار رشتههای مختلف داروسازی معمولاً در تیرماه هر سال برگزار گشته و قبول شدگان از مهرماه همان سال دوره خود را شروع مینمایند. (تا پیش از سال ۱۳۸۵ این آزمون در اسفندماه برگزار میشد). شرایط عمومی و اختصاصی شركت در این آزمونها نیز همه ساله چند ماه پیش از برگزاری آزمون از طریق دبیرخانه شورای آموزش داروسازی و تخصصی اعلام میگردد.
آزمون دستیاری از دو بخش امتحان كتبی و مصاحبه تشكیل میشود كه به ترتیب ۸۰% و ۲۰% امتیاز آزمون از این دو بخش كسب میگردد. در بخش مصاحبه به معدل دوره عمومی، تناسب پایاننامه دوره عمومی با دوره تخصصی انتخاب شده، تعداد مقالات یا احتمالاً مشاركت در تألیف و ترجمه كتب، سطح زبان انگلیسی (و یا آشنایی با سایر زبانهای رایج بینالمللی)، فعالیتهای فوق برنامه در طول دوران دانشجویی یا سایر خصوصیات برجسته فردی و نیز میزان علاقه و انگیزه داوطلب برای ادامه تحصیل توجه میشود.
۱۰- نانوفناوری دارویی (Pharmaceutical Nanotechnology):
این رشته (Ph.D.)نیز كه به تازگی در كشور راهاندازی شده است، با هدف تربیت متخصصین كارآمد در عرصه نانوفناوری دارویی در راستای خودكفایی كشور در تولید محصولات نانوزیست فناوری و اشتغال آنها در مراكز علمی و دانشگاهی كشور، مراكز تحقیقاتی پزشكی – دارویی و صنایع داروئی طراحی شده است. در طول این دوره دانشجو با مباحث گوناگونی نظیر بیولوژی سلولی مولكولی پیشرفته، نانوبیو مواد، كشت سلول و بافت، Nanomedicine، فارماكوكینتیك پیشرفته، ژن درمانیو... آشنا خواهد شد.
۱۱- كنترل دارو (Control of Pharmaceuticals):
این رشته (Ph.D.)كه به تازگی در كشور راهاندازی شده است، با هدف تربیت متخصصین كارامد در زمینه كنترل كیفیت انواع مواد اولیه و فرآوردههای دارویی و همچنین بهداشتی – آرایشی، جهت ارائه خدمت در صنایع داروسازی و بهداشتی – آرایشی، آزمایشگاههای كنترل كیفیت فرآوردههای دارویی سراسر كشور و همچنین مراكز تحقیقاتی كشور، طراحی شده است. در طی این دوره مباحث گوناگونی شامل كنترل میكروبی داروها، كنترل كیفیت زیست داروها، ایمنی دارو، كنترل فیزیكوشیمیایی پیشرفته مواد و فرآوردههای دارویی، طراحی و معتبرسازی روشها و تجهیزات آنالیز، كینتیك شیمیایی و پایداری مواد و فراوردههای دارویی و همچنین كنترل و تضمین كیفیت مواد و فرآوردههای دارویی به دانشجویان آموزش داده میشود.
داروسازی مناسب شماست اگر...
برخی صاحب نظران می گویند جذابیت های رشته داروسازی به اندازه پزشکی یا دندان پزشکی نیست اما در برخی جهات مزایای قابل توجهی در آن به چشم می خورد که بد نیست اشاره ای به آن ها داشته باشیم. داروسازی مناسب شماست اگر تمایل زیادی به سر و کار داشتن با بیمار و مراجعان ندارید، چرا که در محیط داروخانه و حیطه کاری نیز این مسئولیت ها می تواند به عهده همکاران باشد. چه در دوران تحصیل و چه دوران کار، کشیک یا شیفت شب اجباری ندارید، مگر این که خودتان بخواهید تجربه کسب کنید.
در صورت وجود برخوردهای نامناسب برخی بیماران، حاشیه امن تری نسبت به رشته های پزشکی دارید. از مزیت های مهم تحصیل در رشته داروسازی، که می تواند برای خیلی از افراد انگیزه بخش باشد این است که دانشجویان بعد از گذراندن ۱۴۰ واحد درسی به طور تقریبی از سال چهارم دانشگاه و در صورت داشتن معدل بالای ۱۴ کارت و شماره انجمن داروسازان را دریافت می کنند و می توانند به عنوان قائم مقام مسئول فنی مشغول به کار شوند و درآمد قانع کننده ای داشته باشند. در کنار همه این ها، فرصت های شغلی در سازمان های پژوهشی و مراکز تولید دارو و محصولات بهداشتی پیوسته در حال افزایش است که خبر از آینده درخشان تر برای داروسازان می دهد.
گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 10
- 6