بیماری پوستی برصیکی از بیماری های شایع در سراسر دنیا برص، پیسی یا ویتیلیگو می باشد. در این بیماری با از بین رفتن رنگدانه های پوست توسط سیستم ایمنی قسمتی از پوست رنگ خود را از دست می دهد که می تواند گسترده شود و حتی دهان یا موها را تحت تاثیر قرار دهد.
برص یا پیسی چیست؟
برص یا پیسی نوعی بیماری مزمن است که در آن سلول های رندگدانه ای قسمتی از پوست رنگ خود را از دست می دهند، با از بین رفتن ملانوسیت که مسئول تولید رنگ داخل پوست هستند، لکه های پوستی ایجاد می شوند، علاوه بر این موضوع ملانوسیت ها توانایی محافظت از پوست در برابر اشعه فرابنفش خورشید را هم دارند. این بیماری می تواند در جنس، سن یا جنسیتی بروط کند به طوری که بین۰/۵ تا ۲ درصد افراد جهان را به خود درگیر کرده است.
مقدار درگیر شدن پوست در ویتیلیگو در افراد مختلف کاملا متفاوت است که می تواند چشم، داخل دهان و مو را هم تحت تاثیر خود قرار دهد، علاوه بر این موضع نواحی درگیر شده در برابر اشعه خورشید حساس تر شده که به آن «فتوسنستیو» گفته می‌شود و تا آخر عمر به همین شکل برای فرد باقی خواهند ماند. حدس زدن مقدار گستردگی لکه ها کار آسانی نیست، این گسترش ممکن است چندین هفته طول بکشد یا هر قسمت برای چند ماه یا سال ثابت بمانند. لازم به ذکر است این لکه ها در افرادی که پوست برنزه و تیره تری دارند نمود بیشتری پید می کند.
انواع بیماری پیسی انواع مختلف برص یا پیسی:
این بیماری انواع مختلفی دارد که بر اساس ناحیه ای که درگیر می کنند و علائم تقسیم بندی می شوند. شیوع هر کدام از انواع پیسی با همدیگر متفاوت هستند، در ادامه به بررسی انوع پیسی یا برص خواهیم پرداخت:
ویتیلیگو جنرالازید:
یکی از انوع پیسی است که لقب رایج ترین نوع آن را به خود اختصاص داده و می تواند به شکل لکه های مختلفی در ظاهر شود.
ویتیلیگو سگمنتال:
در این نوع برص قسمتی محدود از بدن درگیر از دست دادن رنگ می شوند برای مثال؛ دست ها یا صورت فقط درگیر می شوند.
ویتیلیگو مخاطی:
در این نوع از پیسی ناحیه های درگیر شده غشاهای مخاطی دهان و یا اندام تناسلی هستند و می تواند خود را به شکل لکه های سفید نشان دهد.
ویتیلیگو فوکال:
این نوع از پیسی نادر است که در آن لکه های پیسی کوچک هستند و در طی یک الی دو سال با الگوی خاصی منتشر نمی شوند.
ویتیلیگو تریکوم:
افرادی که به ویتیلیگو تریکوم مبتلا می شوند لکه هایی با شکل خاص دارند که یک مرکز سفید یا بی رنگ، سپس ناحیه ای با رنگدانه روشن تر و سپس ناحیه ای از پوست رنگی در آنها دیده می شود.
ویتیلیگو یونیورسال:
این نوع از پیسی هم مانند ویتیلیگو فوکال نادر است که در آن بیشتر از ۸۰ درصد پوست بدن درگیر می شود و بدون رندگانه خواهد بود.
علل ایجاد پیسی دلایل ایجاد برص یا پیسی چیست؟
شاید تعجب کنید اما علت بیماری پیسی هنوز به طور درست مشخص نشده، اما در تحقیقاتی که صورت گرفته مورادی تایید شده اند، این موراد شامل:
اختلال سیستم ایمنی:
گاهی ممکن است سیستم ایمنی بدن از حال طبیعی خارج شود و بر علیه ملانوسیت های خودی آنتی بادی ترشح کند، در نتیجه این بیماری را ایجاد می کند.
عوامل ژنتیکی:
وراثت رابطه‌ی فامیلی می توان احتمال ابتلا به ویتیلیگو را افزایش دهد به طوری که حدود ۳۰ درصد از موراد این بیماری در خانواده ها مشاهده می شوند.
عوامل نوروژنیک:
ممکن است ماده که برای ملانوسیت ها سمی است در انتهای عصبی پوست منتشر شود.
خودتخریبی:
در صورتی که ملانوسیت های نقصی داشته باشند شروع به خودتخریبی می کنند و این بیماری را شکل می دهند.
از جمله عوامل دیگر می تواند به؛ یک واقعه‌ی استرس‌زای فیزیکی یا احساسی، عدم تعادل استرس اکسیداتیو ژنتیکی، آسیب به پوست به دلیل آفتاب‌سوختگی شدید یا بریدگی، قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خاص و دلایل ویروسی رخ دهد از آنجایی که این بیماری به طور دقیق در اثر یکی از این عوامل رخ نمی دهند می توان گفت برص یا پیسی می تواند در اثر ترکیبی از این عوامل شکل بگیرد.
نشانه های بیماری پیسیعلائم بیماری برص یا پیسی کدام اند؟
می توان گفت تنها علامت برص یا پیسی ایجاد لکه‌های سفید و صاف روی پوست می باشد، این لکه های قابل مشهاده معمولا در ناحیه ای بروز می کنند که در معرض خورشید بوده است. لکه های پیسی در ابتدا شبیه به یک لکه ساده که رنگ آن از سایر قسمت های پوست کمتر است بروز می کند اما این لکه با گذشت زمان کمرنگ تر شده و در نهایت سفید خواهد شد. ممکن است لبه های لکه ها ملتهب شوند و با خارش همراه باشند همچنین باید اشاره کرد شکل منظمی در این لکه ها وجود ندارد، اما لکه های پیسی معمولا با هیچگونه ناراحتی، خشکی، تحریک یا درد همراه نیستند.
تاثیراتی که لک و پیس در افراد مختلف ایجاد می کند، متفاوت هستند، ممکن است لکه های سفید کم یا کوچک باشند، گسترش نیابند یا در کل بدن منتشر شوند، نواحی بزرگی را درگیر کنند یا نکنند، به هم بچسبند و... هر کدام از این موارد ممکن است ایجاد شود. به طور کلی می توان گفت بسته به نوع پیسی این بیماری دارای علائم زیر می باشد:
- از بین رفتن رنگدانه های و در نتیجه از بین رفتن رنگ طبیعی پوست که خود را به شکل لک و پیس نشان می دهد این لکه ها معمولاً ابتدا در دست‌ها، صورت (لک و پیس صورت) و نواحی اطراف دهانه‌های بدن و اندام تناسلی ظاهر می‌شوند.
- سفیدی زودرس رنگ موهای سر، مژه‌ها، ابروها یا ریش
- از بین رفتن رنگ طبیعی بافت‌هایی داخل دهان و بینی (غشاهای مخاطی)
راههای درمان بیماری پیسی درمان پیسی یا برص چگونه است؟
انتخاب نوع روش درمان در پیسی بستگی به عواملی مانند؛ سن، ناحیه و میزان پوست درگیرشده بستگی دارد، اما معمولا از روش هایدذرمانی با نور یا داروها برای بازگرداندن رنگ طبیعی پوست و یا تسکین آن استفاده می کنند، اما باید اشاره کرد در افراد مختلف مقدار بهبود قابل پیش بینی نیست و بیماران نباید انتظار درمان قطعی پوست را داشته باشند.
حفاظت در برابر آفتاب:
آفتاب می تواند یکی از عوامل خطرساز برای ایجاد لک و پیس باشد، بنابراین بیماران باید خود را در برابر خورشید محافظت کنند. با قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب رنگدانه ای به نام ملانین تولید می شود تا از پوست در برابر آفتاب محافظت کند، اما بیماران مبتلا به پیسی به مفدار کافی ملانین ندارند بنابراین پوست در معرض آفتاب قرار می گیرد. افراد مبتلا به پیسب باید از کردم های ضدآفتاب با SPF سی درصد استفاده کنند تا آنها را در برابر فاکتورهای آسیب رسان آفتاب محافظت کند.
ویتامین دی:
در صورتی که پوست در معرض آفتاب قرار نگیرد خطر کمبود ویتامین دی افزایش می یابد، البته این ویتامنی از طریق برنامه غذایی دریافت می شود اما خورشید منبع اصلی تامین است، بنابراین باید به شکل روزانه ۱۰ میلی گرم ویتامین دی مصرف شود.
درمان پیسی با کرم کاموفلاژکرم کاموفلاژ:
این کرم دارای رنگی مطابق با پوست است و می تواند بر روی لکه های سفید ایجاد شده قرار بگیرد و آنها را بپوشاند. این کردم به پوست ظاهری یکنواخت می دهد همچنین خاصیت ضد آفتای دارند و ی توانند در هر ناحیه از بدن مورد استفاده قرار بگیرند. کرم کرم کاموفلاژ می توان چهار روز رو یبدن و ۱۲ تا ۱۸ ساعت روی پوست صورت باقی می ماند و می تواند به عنوان یک ضد آفتاب با SPF بالا مورد استفاده قرار بگیرد.
درمان های موضعی در بیماری پیسی و برص:
استفاده از روش های درمان موضعی می تواند مفید واقع شود. این روش ها عبارتند از:
در روش درمانی موضعی پیسی از کرم‌های کورتیکواستروئید به مدت سه ماه استفاده می شود که می تواند علام پیسی را در پوست بالا تنه و اندام‌های تحتانی رفع کند اما باید توجه شود از این کرم ها برای قسمت های حساسی مانند صورت (به خصوص پلک‌ها)، کشاله ران، گردن و زیر بغل که پوست نازکی دارند، نباید استفاده شود، ولی می توان جهت درمان لکه و پیس موجود در نواحی حساس می توان از بازدارنده‌های کلسینئورین (کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس) استفاده کرد.
نور درمانی:
نور درمانی به معنای استفاده از پرتوها فرابنفش جهت درمان عوارض پوستی است، این روش انوع مختلفی دارد که عبارتند از:
- استفاده از ماوراء بنفش B با باند پهن یا باند باریک (۳۱۱ نانومتر) برای تمام سطح بدن و یا به صورت موضعی
- استفاده از لیزر اکسیمر (۳۰۸ نانومتر) یا ماوراء بنفش B هدفمند برای لکه‌های کوچک ناشی از لک و پیس (برص)
- نور شیمی درمانی (فوتوکموتراپی) به صورت دهانی، موضعی یا حمام آب
درمان پیسی یا برص با نوردرمانیجراحی:
در این روش درمانی با استفاده از تراشیدن، درم ابریژن، سنباده یا لیزر؛ لایه ای از پوست که دارای لکه‌هایی ثابت و پایدار است را برمی دارند سپس با استفاده از پوستی با رنگ طبیعی که از قسمت دیگری برداشته شده جای خالی را پر می کنند.
رنگ زدایی:
در این روش درمانی با استفاده از مونوبنزیل اتر یا هیدروکوئینون رنگ پوست افرادی را که تیره تر هستند و بیماری شان به حالت پیشرفته رسیده رااز بین می برند.
لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از تخریب انتخابی رنگدانه‌های ملانین و سلول‌های تولید کننده ملانین به درمان این بیماری کمک می کنند. انواع مختلفی از لیزرهای کیو سوئیچ وجود دارد که عبارتند از؛ ان دی یاگ (۵۳۲ نانومتر و ۱۰۶۴)، اکساندرایت (۷۵۵ نانومتر) و قبیل روبی (۶۹۴ نانومتر) که به تنهایی یا با استفاده از عوامل رنگ‌زدای موضعی مانند مونوبنزیل اتر به رفع لکه های ناشی از پیسی کمک می کنند.
درمان پیسی با کرایوتراپیکرایوتراپی:
در صورتی که هدف از بین بردن رنگ قسمت کوچکی از پوست باشد می توان از نیتروژن مایع در روش کرایوتراپی استفاده کرد که کارایی بالایی دارد. این روش از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه بوده و نتیجه دائمی را از خود به جای می گذارد. کرایوتراپی در صورتی که توسط پزشکی ماهر و با تجربه انجام شود در مدت زمان کوتاهی صورت می گیرد. کرایوتراپی باید در چند جلسه و با فاصله ۴ تا ۶ هفته تکرار شود تا به نتیجه مطلوب برسد.
فتوتراپی:
طبق شواهد به دست آمده در صورتی که فتوتراپی با سایر درمان‌ها ترکیب شود می تواند تاثیرات مثبتی را برجای بگذارد. در زمان فتوتراپی پوست در معرض نورفرابنفش قرار می گیرد.
پرتوهایی که در این روش استفاده می شوند خطر بروز سرطان پوست را افزایش می دهند، بنابراین متخصص در رابطه با فواید و معایب این روش با بیمار صحبت می کند.
پیوند پوست:
در این عمل جراحی پوست سالم و طبیعی از یک قسمت بدن برداشته می شود و برای ترمیم قسمتی که به لکه های پیسی دچار شده استفاده می شود.
گردآوری: بخش مراقبت و زیبایی سرپوش
- 11
- 2
