نارسایی جفتجفت چیست؟
جفت یک عضو حیاتی است که در دوران بارداری در رحم رشد می کند و ارتباط بین مادر و جنین را از طریق بند ناف ایجاد خواهد کرد. جفت اکسیژن و موادمغذی مورد نیاز جهت رشد جنین را فراهم کرده همچنین دفع مواد زائد را نیز برعهده دارد. برای رشد مناسب جفت باید مقدار زیادی اکسیژن و انرژی دریافت کند، پس هر محدودیتی در رساندن موادمغذی به آن می تواند در رشد جنین نیز تاثیر بگذارد، همین موضوع سبب محدودیت رشد داخل رحمی یا IUGR می شود.
وظایف اصلی جفت عبارتند از:
- وارد کردن اکسیژن به جریان خون کودک
- دور کردن دی اکسید کربن
- انتقال مواد مغذی به نوزاد
- انتقال مواد زائد برای دفع توسط بدن مادر
نارسایی جفت چیست؟
نارسایی جفت که به عنوان اختلال عملکرد جفت نیز شناخته می شود یک عارضه ناشایع اما جدی بارداری در وضعیت پزشکی است که زمانی رخ می دهد که جفت قادر به تامین اکسیژن و مواد مغذی کافی برای جنین در حال رشد نباشد. این وضعیت می تواند منجر به عوارض مختلفی شود و بر سلامت و رشد کلی کودک تأثیر بگذارد. تشخیص زودهنگام این مشکل برای سلامت مادر و نوزاد بسیار مهم است. در این مقاله به بررسی علل، علائم و مدیریت نارسایی جفت می پردازیم.
شیوع نارسایی جفت
به طورمعمول حدود ۱۰ درصد از تمام بارداری ها با نارسایی جفت همراه هستند که به صورت یک عارضه جدی و بالقوه خطرناک رخ خواهد داد و درنهایت می تواند سبب زایمان زودرس شود. از جمله دیگر عوارض نارسایی جفت می توان به پراکلامپسی یعنی فشار خون بالا در دوران بارداری همراه با علائم آسیب در سایر اندام ها مانند: کبد و کلیه ها، محدودیت رشد داخل رحمی و مرده زایی اشاره کرد.
شیوع نارسایی جفتدلایل نارسایی جفت:
نارسایی جفت می تواند چندین علت زمینه ای داشته باشد، از جمله:
شرایط سلامت مادر:
برخی از شرایط سلامت مادر مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری کلیوی یا اختلالات خودایمنی می توانند بر عملکرد جفت تأثیر بگذارند و منجر به نارسایی شوند.
ناهنجاری های جفت:
ناهنجاری های ساختاری جفت، مانند جدا شدن جفت (جدایی زودرس جفت از دیواره رحم) یا جفت سرراهی (جفت پوشاننده دهانه رحم)، می تواند منجر به کاهش جریان خون و تبادل ناکافی مواد مغذی شود.
عوامل سبک زندگی مادر:
سیگار کشیدن، سوء مصرف مواد مخدر، مصرف بیش از حد الکل و تغذیه نامناسب همگی می توانند به نارسایی جفت کمک کنند.
حاملگی چند قلو:
در موارد حاملگی چند قلو (دوقلو، سه قلو و... ) نیاز به جفت افزایش می یابد که می تواند منجر به کاهش عملکرد و نارسایی شود.
علائم نارسایی جفت:
نارسایی جفت ممکن است همیشه علائم قابل توجهی از خود نشان ندهد، اما برخی از شاخص های رایج این اختلال عبارتند از:
محدودیت رشد جنین:
ممکن است نوزاد آنطور که انتظار می رود رشد نکند یا علائم کوچکتر از حد متوسط سن بارداری خود را نشان دهد.
کاهش حرکات جنین:
کاهش حرکات جنین یا عدم فعالیت ممکن است مشاهده شود.
کاهش سطح مایع آمنیوتیک:
عملکرد ناکافی جفت می تواند منجر به کاهش سطح مایع آمنیوتیک شود که می تواند از طریق معاینات سونوگرافی قبل از تولد تشخیص داده شود.
الگوهای غیر طبیعی ضربان قلب جنین:
بی نظمی در ضربان قلب جنین، مانند برادی کاردی مداوم (ضربان قلب آهسته) یا کاهش سرعت، ممکن است نشان دهنده نارسایی جفت باشد.
دلایل نارسایی جفتعوارض نارسایی جفت
برای مادر
نارسایی جفت جزء موارد تهدیدکننده حیات محسوب نمی شود، اما اگر مادر به فشارخون بالا یا دیابت مبتلا باشد، با احتمال بیشتری بروز خواهد کرد. مادر در دوران بارداری، احتمال دارد که این موارد را تجربه کند:
- پره اکلامپسی (افزایش فشار خون و اختلال عملکرد اندام انتهایی)
- جدا شدن جفت (جفت از دیواره رحم جدا می شود)
- زایمان زودرس
- علائم پره اکلامپسی افزایش وزن، تورم پا و دست (ادم)، سردرد و فشار خون بالا است.
برای کودک
هرچه نارسایی جفت در ماه های ابتدایی رخ دهد، عوارض آن برای جنین شدیدتر هستند. خطراتی که ممکن است جنین را درگیر کنند شامل موارد زیر می باشند:
- خطر بیشتر کمبود اکسیژن در بدو تولد (می تواند باعث فلج مغزی و سایر عوارض شود).
- ناتوانی های یادگیری
- دمای پایین بدن (هیپوترمی)
- قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
- کلسیم خون خیلی کم (هیپوکلسمی)
- گلبول های قرمز اضافی (پلی سیتمی)
- زایمان زودرس
- زایمان سزارین
- مرده زایی
- مرگ
عوارض نارسایی جفتآزمایش های تشخیصی نارسایی جفت
- سونوگرافی بارداری برای اندازه گیری اندازه جفت
- سونوگرافی برای اندازه گیری اندازه جنین
- سطح آلفا فتوپروتئین در خون مادر (پروتئین ساخته شده در کبد نوزاد)
- تست بدون استرس جنین (شامل بستن دو کمربند روی شکم مادر و گاهی اوقات یک زنگ ملایم برای بیدار کردن نوزاد) برای اندازه گیری ضربان قلب و انقباضات نوزاد.
درمان نارسایی جفت:
مدیریت نارسایی جفت با هدف بهینه سازی سلامت جنین و به حداقل رساندن عوارض احتمالی است زیرا به غیر از زایمان هیچ درمان دیگری برای این اختلا وجود ندارد. در اینجا چند رویکرد رایج وجود دارد:
مراقبت های منظم دوران بارداری:
تشخیص زودهنگام و نظارت بر نارسایی جفت را می توان از طریق معاینات منظم قبل از تولد، از جمله سونوگرافی، مطالعات داپلر جنین، و ارزیابی حرکت جنین تسهیل کرد.
اصلاح سبک زندگی:
افراد باردار باید با ترک سیگار، اجتناب از الکل و مواد مخدر و حفظ یک رژیم غذایی متعادل، یک سبک زندگی سالم را در پیش گیرند. این اقدامات می تواند به بهبود عملکرد جفت کمک کند.
داروها:
در برخی موارد، ممکن است داروها برای کنترل بیماری های زمینه ای مانند فشار خون بالا یا دیابت تجویز شوند که می تواند به نارسایی جفت کمک کند.
نظارت بر جنین:
نظارت مداوم بر الگوهای ضربان قلب جنین، معمولاً از طریق آزمایش‌های بدون استرس یا پروفایل‌های بیوفیزیکی، به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی اجازه می‌دهد تا سلامت جنین را ارزیابی کرده و در صورت لزوم مداخلات به موقع انجام دهند.
برنامه ریزی زایمان:
بسته به شدت نارسایی جفت، زمان و روش زایمان ممکن است نیاز به برنامه ریزی دقیق داشته باشد. در برخی موارد، ممکن است برای جلوگیری از عوارض بیشتر، زایمان زودرس توصیه شود.
سونو تشخیص نارسایی جفتسخن نهایی درباره نارسایی جفت
نارسایی جفت وضعیتی است که می تواند به طور قابل توجهی بر رشد و سلامت جنین تأثیر بگذارد. تشخیص زودهنگام، مراقبت‌های منظم دوران بارداری و استراتژی‌های مدیریتی مناسب در بهینه‌سازی نتایج هم برای مادر و هم برای نوزاد بسیار مهم هستند. افراد باردار باید سبک زندگی سالمی داشته باشند و هر گونه علائم مربوطه را فوراً به پزشک خود گزارش دهند. با نظارت و مداخله مناسب، خطرات مرتبط با نارسایی جفت را می توان به حداقل رساند که منجر به نتایج سالم تری برای مادر و نوزاد می شود.
گردآوری: بخش زناشویی سرپوش
- 11
- 1
