به گزارش جام جم، مشکل آرتروز زانو به حدی در جامعه میانسال و مسن ما شایع شده که هفته پیش یکی از اعضای انجمن جراحان ارتوپدی ایران با اشاره به این که تاکنون دارویی برای درمان قطعی آرتروز مفاصل زانو کشف نشده است، نسبت به این که نباید فریب تبلیغ داروهای غضروف‌ساز ماهواره‌ای را خورد، هشدار داد.
چرا که داروهای درمان آرتروز معمولا نقش کاهنده درد را برعهده دارند و سهم چندانی در درمان این بیماری برخلاف آنچه رسانه‌ها تبلیغ می‌کنند، ندارد.
به این بهانه پای صحبت دکتر کیوان احدی، فوق‌تخصص جراحی زانو درباره عوامل موثر در ابتلا به آرتروز زانو و پیشگیری از آن نشستیم .
فقط پیرها آرتروز زانو نمی‌گیرند
آرتروز همان ساییدگی مفصل است که در آن استخوان زیر مفصل دچار تغییراتی می‌شود. به بیان دیگر، آرتروز روند طبیعی پیر شدن و خورده شدن مفصل است. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های آرتروزی مربوط به تخریب مفصل زانو می‌شود.
برخلاف تصور بسیاری، این بیماری فقط در برخی موارد، بدون هیچ بیماری زمینه‌ای در ۷۰ تا ۸۰ سالگی به جان مفاصل سالخوردگان می‌افتد که در حقیقت ناشی از روند پیری تدریجی مفصل زانوست، اما وقتی عواملی چون عفونت مفصلی، کجی محور زانو، افزایش بیرون‌زدگی مفصلی، چاقی و اضافه وزن بالا و پارگی رباط یا مینیسک زانو، تخریب مفصل زانو را تشدید می‌کند، آرتروز زودرس در سنین میانسالی نیز اتفاق می‌افتد. در این نوع آرتروز، مفصل زانو بر اثر شکستگی، تخریب و عفونت بتدریج به سمت ساییدگی پیش می‌رود.
واکسینه کردن زانو در برابر آرتروز !
ما می‌توانیم تا حدی جلوی روند تخریب و وارد شدن آسیب به مفاصل زانو را بگیریم. ابتدا باید دو عامل مهم را همیشه در روند زندگی مد نظر داشته باشیم؛ یکی آن که جلوی اضافه وزن شدید را بگیریم و دیگر این که با انجام ورزش‌های خاصی به تقویت عضلات زانو کمک کنیم.
از سوی دیگر، کسی که به دلیل کجی بیش از حد زانو در خطر ابتلا به آرتروز است باید در پی درمان کجی زانویش باشد. یا کسانی که افزایش وزن شدید دارند باید با رعایت رژیم غذایی مناسب و نیز داشتن تحرک بدنی منظم به کاهش وزن خود پیش از آن که مفاصل زانویشان دچار آسیب شود، اقدام کنند.
بیماری‌های روماتیسمی پیشرفته نیز با درمان‌های تخصصی قابل کنترل و درمان هستند. همچنین آسیب‌هایی چون پارگی مینیسک زانو نیز با اعمال جراحی قابل رفع هستند. فراموش نکنید هر کسی که زانویش کمی کجی دارد احتیاج به عمل جراحی ندارد و نباید شائبه آسیب‌های مفصلی را در سر بپروراند. برخی کجی‌های مختصر آسیبی به مفصل وارد نمی‌کنند.
درمان آرتروز بدون جراحی
در بیشتر مواقع، روش‌های غیرجراحی برای درمان آرتروز استفاده می‌شود که اصول مهم غیر جراحی شامل کم کردن وزن و ورزش‌های تقویت عضلانی می‌شود .
البته تاکنون داروی خاصی برای درمان قطعی آرتروز مفاصل زانو کشف نشده تا بتواند غضروف زانو را بسازد و حالت تخریب شده را دوباره به حالت اول خود بازگرداند. در واقع، داروها معمولا نقش کاهنده درد را برعهده داشته و نقش چندانی در درمان این بیماری برخلاف آنچه رسانه‌ها تبلیغ می‌کنند، ندارد.
البته در صورتی که روند تخریب زانو درحال پیشروی باشد و بیماری فرد با روش‌های غیرجراحی بهبود نیابد و بیمار همچنان درد داشته باشد، از روش‌های جراحی مثل تعویض مفصل زانو استفاده خواهد شد و فرد با انجام این جراحی می‌تواند تا پایان عمر براحتی از زانوی خود استفاده کند .
زندگی با زانوهای سالم
اگر در طول زمان بر اثر افزایش وزن، قرار گرفتن مکرر در وضعیت‌های نامناسب مانند روی زمین نشستن، استفاده از توالت ایرانی و بلند کردن مکرر وسایل سنگین، فشار بیش از حد به زانو وارد شود، مفاصل زانو دچار ساییدگی و آسیب می‌شود که خود زمینه‌ساز آرتروز است.
به همین دلیل، کاهش وزن اضافه و ورزش‌های تقویت عضلات در مقابله با آرتروز زانو اولویت دارد. از سوی دیگر، تغییر در روش زندگی با استفاده از دستشویی فرنگی، حمل نکردن بارهای سنگین و خواندن نماز روی صندلی باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
توجه داشته باشید بی‌تحرکی به هیچ وجه حتی در صورتی که زانوهایمان درد می‌کند، توصیه نمی‌شود. کمااین که ممکن است اگر راه نرویم درد زانوها کم شود، ولی فواید بی‌حرکتی به مراتب بدتر است.
غضروف‌سازی با دارو؛ خیال یا واقعیت؟
مسائلی که از منابع غیر‌قابل استناد در جامعه منتشر می‌شود، پایه خوبی برای درمان بیماری‌ها نیست و متأسفانه برخی افراد به خاطر مسائل مالی درمان‌هایی را توصیه می‌کنند که با مطالعات علمی، ثابت نشده است.
تبلیغات زیادی در ارتباط با درمان دارویی آرتروز و ارائه قرص‌ها و داروهای غضروف ساز می‌شود.در حالی که داروهای مختلفی که به عنوان غضروف‌ساز معرفی می‌شود از سوی مراجع معتبر به عنوان درمان موثر و پیشگیری از آرتروز معرفی و تایید نشده‌اند.
البته برخی از این داروها در کسانی که آرتروز خفیف و متوسط دارند درد را تسکین می‌دهد، اما در مورد این که منجر به پیشگیری و جلوگیری از تخریب مفصل زانو شوند،مدرکی وجود ندارد.
در مورد استفاده از مسکن‌ها نیز باید گفت داروهای غیر استروئیدی و پمادهای موضعی ضد‌التهابی در کاهش دردهای ناشی از التهاب مفاصل موثرند. حتی می‌توان از داروهای مکمل با تشخیص پزشک استفاده کرد. البته تزریقات داخل مفصل زانو و ترکیبات پی‌آر‌پی نیز قادر به ترمیم مفصل تخریب شده نیستند، ولی درد بیمار را برای مدتی کاهش می‌دهد .
- 22
- 7
