سلامتیسم/ وقتی که از اختلالات خلقی صحبت می‌کنیم، ذهن بسیاری از افراد سریعا به سمت افسردگی و اختلال دوقطبی کشیده می‌شود. دلیلش هم این است که این بیماری‌ها واقعا شیوع بیشتری دارند، شدید هستند و از عوامل اصلی در ناتوانی افراد محسوب می‌شوند. افسردگی و اختلال دوقطبی می‌توانند از نظر عاطفی فلج‌کننده باشند و زندگی مطلوب را غیرممکن کنند، اما دو نوع خفیف‌تر از این اختلال‌های خلقی هم وجود دارند که عوارض خاصی را به همراه می‌آورند و حتی می‌توانند پنهان باقی بمانند. این دو نوع خفیف‌تر، اختلال دیس‌تایمی (dysthymic disorder) یا افسرده‌خویی و اختلال سایکلوتایمی (cyclothymic disorder) یا خلق ادوارینام دارند.
اختلال دیس‌تایمی یا افسرده‌خویی چیست؟
این اختلال خلقی، نوع خفیف‌تری از افسردگی با شدت کمتر است. اگرچه اختلال دیس‌تایمی واقعا شدت کمتری دارد، اما نوسانات خلقی مزمن را در درازمدت به‌وجود می‌آورد. در اختلال دیس‌تایمی، خلق‌وخوی پایین و تاریک تقریبا هر روز و برای مدتی نزدیک به ۲ سال یا حتی بیشتر به زندگی شما حمله‌ور می‌شود. دیس‌تایمی با فاز کامل افسردگی ماژور مقایسه می‌شود که حدود ۲ سال یا بیشتر به طول می‌انجامد و به آن افسردگی ماژور مزمن می‌گویند.
اختلال دیس‌تایمی می‌تواند به‌تنهایی یا همراه با اختلالات روان‌پزشکی یا اختلالات خلقی دیگر به‌وجود بیاید. اختلال دیس‌تایمی همراه با افسردگی، در میان زنان شایع‌تر از مردان است. سابقه خانوادگی ابتلا به اختلال‌های خلقی هم غیررایج نیست. این اختلال خلقی ذاتا زودتر از افسردگی ماژور بروز پیدا می‌کند، گرچه می‌تواند در هر دوره زمانی‌ای (از کودکی گرفته تا دوران بزرگسالی و سالمندی) نمایان شود. علت ابتلا به اختلال دیس‌تایمی هنوز روشن نیست، اما به نظر می‌رسد که مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم می‌دهند تا این اختلال به‌وجود بیاید. این عوامل عبارت‌اند از:
- ژنتیک
- ایجاد ناهنجاری‌ها در عملکرد مدارهای مغزی خاصی که در پردازش عاطفی دخیل هستند
- استرس مزمن یا بیماری خاص
- انزوا
- انتخاب استراتژی‌های مقابله‌ای نامناسب و ناتوانی در رفع کردن فشارهای زندگی
این عوامل می‌توانند همدیگر را تغذیه کنند و باعث تشدید اوضاع شوند. برای مثال، اگر شما همیشه نیمه خالی لیوان را می‌بینید، ممکن است که علائم افسردگی را تقویت کنید. یک اختلال خلقی مزمن می‌تواند شما را نسبت به استرس‌ها حساس کند و درنتیجه خطر ابتلا به افسردگی یا تشدید علائم افسردگی را بالاتر ببرد.
علائم اختلال دیس‌تایمی
در کنار مزمن شدن خلق‌وخوی ضعیف، علائم رایج این اختلال خلقی به ترتیب زیر هستند:
- احساس ناامیدی یا درماندگی
- اختلال در خواب یا خواب‌آلودگی در ساعات روز
- اشتهای ضعیف یا پُرخوری
- خستگی یا کمبود انرژی غیرعادی
- عزت نفس پایین
- اختلال در تمرکز یا اختلال در تصمیم‌گیری
تشخیص قطعی اختلال دیس‌تایمی در بزرگسالان، حداقل به وجود این ویژگی‌ها بستگی دارد: ۲ سال سابقه خلق افسرده برای اغلب روزهای زندگی و همچنین اغلب روزها با وجود حداقل دو مورد از علائم ذکرشده. اگرچه بعضی از این علائم می‌توانند با یکدیگر هم‌پوشانی داشته باشند، اما مشکلاتی مانند افزایش وزن یا تغییرات در الگوی خواب واقعا در اختلال دیس‌تایمی نسبت به افسردگی کمتر هستند. افراد مبتلا به اختلال دیس‌تایمی معمولا به کناره‌جویی تمایل دارند و احساس بدبینی و عدم کفایت در آنان نسبت به افسردگی ماژور بیشتر می‌شود.
- 12
- 4
