نكاتی درباره درد مفصل فکی‌-گیجگاهی

در مواردی بیمار دچار درد در قسمتی از فک یا تمام فک بالا و پایین می‌شود به طوری که منشأ درد مشخص نیست. این درد بیشتر در فک بالا احساس می‌شود و دندان‌های عقب دچار دردگرفتگی هم‌زمان می‌شوند. این درد تا چند روز هم باقی می‌ماند. در بیشتر موارد، مشکل بیمار، درد مفصل فکی‌گیجگاهی (Temporomandibular Joint) است. اگر در یک سمت صورت و در سمت دندان‌های عقب بالا احساس درد می‌کنید، ممکن است ناشی از مفصل گیجگاهی‌فکی (TMJ) باشد. معمولا این درد با درد دندان عقل اشتباه گرفته می‌شود.

این درد معمولا به سمت فک پایین و اطراف گوش منتشر می‌شود و حتی ممکن است به صورت سردرد نیز احساس شود. اگر شما همراه با این درد، برای باز‌کردن دهان هم مشکل داشته باشید، می‌توان با قطعیت بیشتری گفت که ناشی از همین عارضه است. البته اگر دندان عقل نهفته یا نیمه‌نهفته نیز وجود داشته باشد، به تشدید این درد کمک می‌کند. از عوامل ایجاد این مشکل، نحوه ناصحیح قرارگیری فک‌ها روی هم (اکلوژن) و تماس‌های پیش‌رس دندانی (مانند پرکردگی‌های بلند) است که با درمان این مشکلات، درد برطرف خواهد شد. این درد معمولا در افرادی که تنش عصبی، استرس یا فشار روحی دارند، تشدید می‌شود. در این موارد، توصیه می‌شود با مراجعه به دندان‌پزشک، نخست از بود یا نبود مشکل اکلوژنی مطلع شوید. با برطرف‌کردن این مشکل، عامل ایجاد این درد از بین رفته و درد نيز برطرف خواهد شد.

برای درمان در زمان ایجاد این درد شدید، می‌توان از مسکن‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل ژلوفن و همچنین برای ازبین‌بردن سفتی عضلات مربوطه، از دیازپام با دوز پایین استفاده کرد. وقتی درگیر این درد شده‌اید، تا مدتی از جویدن غذاهای سفت و میوه‌های سفت به طور جدی خودداری کنید (به عنوان مثال میوه را تکه‌تکه کنید و با چنگال بخورید) و دهان را بیش از دو انگشت باز نکنید تا این حالت حاد برطرف شود. توضیح این نکته ضروری است که این پاسخ به هیچ‌وجه مجوز و نسخه‌ای برای انجام درمان نیست و مشکل، صرفا بر اساس نوشته‌های شما «حدس» زده شده است. بدیهی است برای اطمینان و اقدام به مصرف هر نوع دارویی نیاز به مراجعه حضوری به دندان‌پزشک هست.

احتمال تشخیص درد مفصل فکی‌گیجگاهی در مواردی قوی‌تر است که فک یک طرف صورت شما دچار این مشکل می‌شود. درصورتی‌که این درد دو طرف صورت را هم‌زمان درگیر کند، به احتمال زیاد این تشخیص (درد مفصل فکی‌گیجگاهی) منتفی است و بهتر است برای بررسی وضعیت سینوس‌های خود به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. در مواردی درد مفصل فکی وارد مرحله حاد خود می‌شود. به حدی که شخص چه در حالت استراحت و چه موقع حرف‌زدن، درد شدید فک (بیشتر از ناحیه شقیقه‌ها) دارد. اطراف دهان شخص سفت می‌شود و در مواردی توانایی حرف‌زدن را نیز از بیمار می‌گیرد. در این موارد برای برطرف‌شدن فاز حاد درد مفصلی فک، باید ملاحظات زیر را به مدت دو هفته رعایت کنید تا مشکل از مرحله حاد خود خارج شود.

سعی کنید دهانتان را به هیچ وجه زیاد باز نکنید. در این مدت نهایت بازشدگی دهان از دو انگشت (حدود ۲۰ میلی‌متر) بیشتر نشود.

روی دو طرف شقیقه‌هایتان کمپرس گرم انجام داده و ماساژ دهید.

غذاهای سفت مانند ته‌دیگ، سیب، خیار و... را در این مدت یا نخورید یا خرد کرده و بعد بخورید. برای خوردن برنج و... از قاشق کوچک استفاده کنید.

در این دو هفته اصلا سعی نکنید تست کنید که آیا دردتان کمتر شده یا نه!

در مواقع درد از مسکن‌های معمولی استفاده و سعی کنید از مسکن‌های قوی استفاده نکنید.

با گذشت دوره، درد مفصل‌تان از حالت حاد خارج می‌شود و درمان کوتاه‌مدت حاصل خواهد شد. اما توجه داشته باشید که درمان قطعی این مشکل با جراحی فک میسر است. برای این کار به متخصص جراحی فک و صورت مراجعه کنید.

یاشیل احدی‌مقدم