عوارض روش‌های غیرجراحی اصلاح بینی

 محسن نراقی، رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی (جراحی بینی) است. او عضو آکادمی جراحان پلاستیک و ترمیمی صورت آمریکا هم است و بورد فوق‌تخصصی بین‌المللی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت دارد. او در گفت‌وگو با «شهروند» جزییات زیبایی بینی بدون جراحی و مضرات آن را توضیح می‌دهد. او می‌گوید که این اقدام زیبایی می‌تواند خوب باشد، اما نه برای همه. می‌تواند عوارضی داشته باشد، تاثیرش موقتی است و نیاز به ترمیم دارد.

چند‌سال است که در ایران از روش لیفت بینی بدون جراحی استفاده می‌شود؟

در ایران روش‌های غیرجراحی اصلاح شکل بینی بیش از ١٠‌سال است که استفاده می‌شود.

چقدر در کوچک‌کردن یا رفع قوز بینی یا لیفت آن تأثیر دارد؟

با این روش‌ها، بینی کوچکتر نمی‌شود، چون در واقع موادی هم به بینی اضافه می‌شود ولی تغییر در نسبت‌های اجزای بینی ممکن است تناسب بیشتری در بینی ایجاد کند و حتی گاهی احساس کوچکترشدن را ایجاد کند، در هرحال روش‌های غیرجراحی تغییر شکل بینی براساس افزودن است نه کاستن.

چه پزشکانی صلاحیت انجام این کار را دارند؟

پزشکانی که دوره‌های آموزشی این اقدامات را گذرانده‌اند و پس از شرکت در امتحانات استاندارد موفق به قبولی و کسب گواهی معتبر مانند بورد و مشابه آن شده باشند، می‌توانند با رعایت موازین علمی و براساس قوانین سازمان نظام‌پزشکی شروع به انجام این روش‌ها کنند.

آیا نباید این کار، از سوی جراح پلاستیک یا متخصص گوش و حلق و بینی انجام شود؟

محدود به این دو تخصص نیست. از طرفی داشتن صرف تخصص بدون کسب مهارت‌های لازم کافی نیست.

عوارض انجام چنین اقداماتی چیست و چه کسانی می‌توانند از این روش استفاده کنند؟

عوارض احتمالی روش‌های غیرجراحی تغییر شکل بینی از ایجاد زخم پوستی تا حتی عوارض وخیمی مانند از دست‌دادن کامل دید چشم متغیر است. میزان شیوع این عوارض نادر است و با انتخاب پزشک با تجربه می‌توان میزان آنها را تا حد زیادی کاهش داد و به زیر یک‌درصد رساند ولی نمی‌توان به عدد صفر رساند. بنابراین بیماران باید با توجه به احتمال ریسک‌های حتی نادر و با آگاهی کامل خود را تحت این عمل‌ها قرار دهند. پزشکانی که این روش‌ها را انجام می‌دهند، باید آشنایی بسیار دقیقی از آناتومی سطحی و عمقی صورت، محل عبور عروق و اعصاب صورت، عضلات و فضاهای سطحی و عمقی چربی‌های صورت و همچنین آناتومی و فیزیولوژی بینی داشته باشند. یک تزریق نادرست اگر وارد عروق چشم شود، ممکن است منجر به کوری شود. علاوه بر آن، دانش مربوط به آنالیز زیبایی‌شناسی صورت هم از اصول اولیه موردنیاز است.

دلیل اینهمه تبلیغ برای انجام این اقدام زیبایی چیست؟

به‌طورکلی روش‌های جدیدتر و کم‌تهاجمی‌تر به‌طور روزافزون درحال گسترش‌اند و با توجه به این‌که پزشکانی که این روش‌ها را انجام می‌دهند محدود به جراحان نیستند، بنابراین طیف وسیعی از پزشکان عمومی و متخصصان حداقل ٥ رشته تخصصی که با صورت سروکار دارند، روش‌های غیرجراحی در زیبایی صورت را انجام می‌دهند و مثل تمام اقدامات زیبایی وارد عرصه تبلیغ می‌شوند. متاسفانه در بسیاری از تبلیغات اطلاعات جهت‌دار، ناقص  و بعضا نادرست به مردم ارایه می‌شود؛

به ‌طوری که فقط در مورد نکات مثبت و منافع این روش‌ها صحبت به میان می‌آید ولی هرگز به عوارض احتمالی و وخیم آنها اشاره‌ای نمی‌شود و این امر موجب غیرواقعی‌شدن و یک‌طرفه‌شدن تبلیغات می‌شود در صورتی که حق طبیعی مردم است که از تمام عوارض احتمالی آگاه شوند تا با شناخت کافی از روش‌های موجود و با سنجیدن نکات مثبت و منفی در کنار هم تصمیم بگیرند. نکته دیگر انتخاب بیمار بر اساس شرایط فیزیکی بینی و صورت است که موجب می‌شود این روش محدود به طیف کوچکی از مراجعه‌کنندگان شود و این نکته‌ای است که متاسفانه در تبلیغات به آن توجه نمی‌شود و مشکل این است که هر کس خود را مخاطب این تبلیغات می‌داند.

اقدامات زیبایی بدون جراحی، مثل همین مورد، چقدر می‌تواند ماندگار باشد؟

حتی اقدامات جراحی دایمی نیستند؛ چه رسد به اقدامات غیرجراحی. یک صورت که برای جوانسازی تحت عمل سنگین لیفت قرار می‌گیرد، این جراحی برای مدت محدودی قادر است جوانی چهره فرد را حفظ کند و پس از سال‌ها با ادامه روند پیری و شل‌شدن بافت‌ها دوباره شاهد افت صورت خواهیم بود. در جراحی بینی هم یک اصل وجود دارد و آن این‌که بینی عمل‌شده در حال تغییر و تحول است. سابقا برای تغییرات بینی زمان معین می‌کردند مثلا یک ‌سال و حتی سه‌ سال را انتهای تغییرات پس از جراحی در نظر می‌گرفتند.

با پیشرفت‌های انجام‌شده مشخص شده که بینی در تمام عمر فرد در حال تغییر است و شدت و میزان تغییرات منفی به اقدامات پیشگیرانه حین جراحی ازجمله رعایت احتیاط در کم‌کردن بافت‌ها بستگی دارد. مسلما روش‌های غیرجراحی هم موقتی است و نیاز به تجدید دارد. این میزان تجدید در روش‌های مختلف متفاوت است؛ یعنی از بوتاکس که ظرف مدت سه ماه اثرش کاهش می‌یابد و بعد از چهار ماه نیاز به تجدید دارد، گرفته تا تزریق فیلرها که مقیاس ماندگاری‌شان بر حسب ‌سال سنجیده می‌شود، متفاوت است. محل تزریق فیلر هم در ماندگاری موثر است. در نواحی متحرک زودتر محو می‌شود ولی در اصلاح شکل بینی ماندگاری طولانی‌تری را شاهد هستیم. لیفت با نخ هم مانند فیلرها موقتی است و نیاز به تکرار دارد.

شما این روش را به چه افرادی پیشنهاد می‌دهید؟

افرادی که دارای عیب‌های جزیی در بینی هستند مثلا افرادی که قوز استخوانی ملایم بینی دارند، افرادی که بینی‌شان خیلی بزرگ نیست، افرادی که افتادگی ملایم بینی دارند، افرادی که پشت بینی فرورفته دارند، افرادی که زاویه بین بینی و لب حاده دارند، افرادی که بالای بینی آنها بین دوچشم گود رفته است، افرادی که کجی خفیف بینی دارند، افرادی که مشکلات داخلی بینی مانند انحراف شدید ندارند، افرادی که از نظر جسمی و یا روحی آمادگی انجام جراحی و مراقبت‌های پس از آن را ندارند، افرادی که دارای ناهمواری‌هایی جزیی بر روی بینی خود هستند، افرادی که بینی‌شان نامتقارنی‌های جزیی دارد و بسیاری از اشکالات جزیی دیگر. با وجود این، این روش را فقط برای گروه محدودی از بیماران می‌توان توصیه کرد و به هیچ وجه نمی‌توان در مورد همه آن را تعمیم داد. درنهایت تصمیم به انجام این روش‌ها باید فقط با نظر پزشک باشد.