دانستنی‌هایی درباره سوزش معده

به گزارش عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، احساس سوزش در معده معمولا علامتی از شرایطی زمینه ای، مانند عدم تحمل برخی مواد غذایی است.

داروهای تجویزی و بدون نسخه می توانند به پیشگیری و درمان سوء هاضمه کمک کنند و برخی درمان های خانگی نیز می توانند به تسکین علائم آن کمک کنند.

افرادی که به طور مرتب سوزش معده و علائم مشابه را تجربه می کنند باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنند. تشخیص دلیل زمینه ای این شرایط و دریافت درمان مناسب اهمیت دارد.

دلایل

احساس این که معده یا بخش داخلی سینه در حال سوزش یا بسیار اسیدی است می تواند بسیار دردناک باشد. درد ممکن است پس از غذا خوردن یا هنگام تجربه استرس تشدید شود.

مردم معمولا سوزش سردل را همراه با سوزش در معده خود احساس می کنند. سوزش سردل زمانی رخ می دهد که احساس سوزش از معده به سمت بالا حرکت کرده و به سینه وارد می شود.

چند دلیل برای احساس سوزش معده وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:

سوء هاضمه

یک دوره سوء هاضمه می تواند موجب احساساتی مانند سوزش معده همراه با موارد زیر شود:

- نفخ

- سر و صدای معده

- گاز

- سوزش سردل

- احساس پری

- حالت تهوع

سوء هاضمه گاه به گاه لزوما نشانه ای از یک بیماری زمینه ای نیست. غذا خوردن بیش از حد، مصرف غذایی بسیار تند یا غذایی فاسد نیز می توانند به بروز سوء هاضمه منجر شوند.

سوء هاضمه عملکردی

بسیاری از موارد سوء هاضمه دارای یک دلیل مستقیم و مشخص نیستند. پزشکان این موارد را سوء هاضمه عملکردی می نامند. این نوع از سوء هاضمه می تواند موجب علائمی مانند سوزش معده شود.

سوء هاضمه عملکردی بی ضرر است، اما علائم آن می توانند آزاردهنده باشند و پزشک پیش از تشخیص این شرایط، دلایل احتمالی دیگر را نیز بررسی می کند.

بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD)

بیماری بازگشت اسید معده به مری شرایطی است که موجب بازگشت مکرر اسید معده به مری شود. این بازگشت زمانی رخ می دهد که اسید از معده به سمت بالا حرکت کرده و وارد مری می شود که احساس سوزش در معده و سینه را در پی دارد.

از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- دشواری در بلع

- مزه ترش در انتهای دهان

- بالا آمدن غذا یا اسید معده تا دهان

- سرفه‌‌ی مزمن

- گاز و نفخ

بیماری بازگشت اسید معده به مری می تواند با عوارضی نیز همراه باشد. به عنوان مثال، اسید معده ممکن است موجب آسیب دیدگی مری شود و خطر شرایطی مانند مری بارت (Barrett's esophagus) که شامل تغییرات مضر در دیواره داخلی مری می شود را افزایش دهد.

واکنش ها به برخی غذاها

برخی افراد دارای واکنش هایی قوی به برخی غذاها هستند که به علائم شبیه بیماری بازگشت اسید معده به مری، از جمله سوزش معده، منجر می شود.

خوراکی هایی که معمولا موجب مشکلات گوارشی می شوند، شامل موارد زیر هستند:

- لبنیات، به ویژه در افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند

- گلوتن، به ویژه در افرادی که عدم تحمل گلوتن دارند

- غذاهای نایت‌شید، مانند بادنجان، فلفل دلمه ای و گوجه فرنگی

- الکل

الکل می تواند دستگاه گوارش را تحریک کند و موجب احساس سوزش معده و مشکلات دیگر شود.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر شرایطی شایع است، اگرچه پزشکان از دلیل قطعی آن آگاهی ندارند. از علائم این شرایط می توان به سوزش معده و همچنین موارد زیر اشاره کرد:

- کرامپ ها

- نفخ

- گاز

- یبوست

- اسهال

سندرم روده تحریک پذیر یک بیماری بلند مدت است، اگرچه درمان های بسیاری می توانند به مدیریت علائم آن کمک کنند.

زخم های پپتیک

زخم های پپتیک یا زخم معده در دیواره داخلی معده شکل می گیرند. افراد بسیاری مبتلا به زخم های پپتیک احساس سوزش در معده و شکم را به عنوان قوی‌ترین علامت گزارش کرده اند. همچنین، این زخم ها موجب موارد زیر می شوند:

- احساس پری حتی پیش از غذا خوردن

- نفخ

- آروغ زدن

- سوزش سردل

- حالت تهوع

افراد بسیاری مبتلا به زخم های پپتیک واکنش به برخی غذاها را نیز تجربه می کنند. به عنوان مثال، غذاهای تند می توانند علائم این شرایط را تشدید کنند.

عفونت های معده

هلیکوباکتر پیلوری یا به طور خلاصه اچ. پیلوری باکتری است که می تواند موجب عفونت معده شود.

برخی افراد مبتلا به عفونت های اچ. پیلوری سوزش معده را همراه با علائم دیگر مانند موارد زیر تجربه می کنند:

- نفخ

- آروغ زدن

- بی اشتهایی

- کاهش وزن ناخواسته

- حالت تهوع

داروها

برخی داروها می توانند بر دستگاه گوارش انسان تاثیرگذار باشند و موجب احساس سوزش در معده شوند. از جمله این داروها می توان به بسیاری از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند موارد زیر اشاره کرد:

- آسپرین

- ایبوپروفن

- ناپروکسن

- سلکوکسیب

- اگزاپروزین

افرادی که به طور مرتب از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده می کنند و با معده درد مواجه هستند باید با پزشک خود در این زمینه صحبت کنند. پزشک می تواند تغییر در دوز داروی مصرفی یا جایگزینی آن با دارویی دیگر را پیشنهاد دهد.

سرطان معده

در موارد نادر، سوزش معده می تواند نشانه ای از سرطان معده باشد. از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- احساس پری در قسمت بالایی شکم

- خستگی

- حالت تهوع و استفراغ

- کاهش وزن ناخواسته

- سوزش سردل شدید

- کم خونی

- استفراغ خون آلود

- مدفوع خون آلود

به گفته انجمن سرطان آمریکا، اختلالات غیر سرطانی نیز می توانند موجب بروز بسیاری از این علائم شوند.

تشخیص

تشخیص به طور معمول با معاینه بدنی آغاز می شود. پزشک پرسش هایی درباره علائم فرد و همچنین رژیم غذایی، سبک زندگی، و هر گونه داروی مصرفی وی مطرح می کند.

پزشک ممکن است از ابزارهای دیگر، مانند سونوگرافی یا آندوسکوپی، برای کمک به تشخیص دلیل زمینه ای استفاده کند.

همچنین، ممکن است آزمایش هایی، مانند آزمایش تنفس، برای بررسی باکتری اچ. پیلوری تجویز شوند.

زمانی که دلیل زمینه ای سوزش معده مشخص شد، پزشک می تواند گزینه درمان مناسب را ارائه کند.

درمان

برخی داروهای بدون نسخه و تجویزی می توانند علائم بازگشت اسید معده و سوء هاضمه را تسکین دهند.

فرد مبتلا به عفونت اچ. پیلوری نیازمند دریافت آنتی بیوتیک است.

زمانی که داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی دلیل احساس سوزش هستند، پزشک ممکن است تغییر دارو یا دوز مصرفی را توصیه کند.

درمان های خانگی

انجام اقدامات زیر ممکن است به کاهش و پیشگیری از احساس سوزش در معده کمک کنند:

حذف غذاهای محرک

برای افراد مبتلا به عدم تحمل غذایی و بیماری بازگشت اسید معده برخی مواد غذایی ممکن است محرک یا تشدیدکننده علائم باشند.

در همین راستا، تهیه یک دفتر گزارش روزانه مفید است. هر وعده غذایی و میان وعده مصرفی و علائمی که پس از آنها ظاهر می شوند را ثبت کنید.

از محرک های شایع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- لبنیات

- گلوتن

- کافئین

- الکل

- غذاهای سرخ شده

- غذاهای چرب

- شکلات

- مرکبات

- سیر، تره فرنگی و پیاز

- غذاهای نایت‌شید، مانند بادنجان، فلفل دلمه ای و گوجه فرنگی

از اقدامات پیشگیرانه دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- کاهش یا ترک مصرف الکل

- مدیریت استرس

- پرهیز از غذا خوردن دیر وقت پیش از خواب

- مصرف وعده های غذایی کوچک‌تر

- بالاتر قرار دادن سر با استفاده از متکای اضافه هنگام خواب شبانه

- حفظ وزن سالم

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

سوء هاضمه گاه و بیگاه معمولا دلیلی برای نگرانی محسوب نمی شود. با این وجود، افرادی که علائم پایدار، مانند سوزش معده را تجربه می کنند باید به پزشک مراجعه کنند.

از دیگر علائم نگران کننده می توان به کاهش وزن ناخواسته، احساس پری، یا بی اشتهایی اشاره کرد.