یافته های یک مطالعه مروری نشان داد که آلودگی هوا با بروز دیابت بارداری ارتباط مستقیم دارد. به همین دلیل تلاش مستمر برای کاهش آلودگی ذرات هوای محیط و بهبود بیشتر کیفیت هوا برای به حداقل رساندن اثرات منفی کوتاه مدت و بلندمدت بر سلامتی زنان باردار ضروری است.
به گزارش ایسنا، دیابت بارداری (Gestational diabetes) یکی از شایع ترین عوارضی است که در دوران بارداری رخ می دهد. این اختلال با پیامدهای نامطلوب برای مادران و فرزندانشان همراه است و علت آن افزایش مقاومت به انسولین است. در زمان بارداری جفت برای اطمینان از رسیدن گلوکز یا قند به جنین، هورمون های خاصی ترشح می کند که ممکن است باعث بروز دیابت بارداری شود.
شیوع دیابت در زمان بارداری در سطح جهان بین مناطق مختلف بین یک تا ۳۰ درصد متفاوت است. این اختلال با پیامدهای نامطلوب بارداری و زایمان مانند سقط خودبه خودی، مرده زایی، پره اکلامپسی، فشار خون حاملگی، افت قند جنین، جنین درشت، زردی، زایمان سخت و آسیب های مادر و نوزاد همراه است. همچنین دیابت بارداری می تواند با پیامدهای طولانی مدت سلامتی برای مادران مانند افزایش خطر دیابت نوع دو در آینده، بیماری های قلبی و عروقی، اختلالات چربی و سندرم متابولیک همراه باشد. بعلاوه امکان دارد برای کودکان نیز مشکلاتی مانند افزایش فشار خون ، چاقی، دیابت نوع ۲ (Diabetes mellitus type 2)، بیماری های قلبی و .... همراه باشد.
بروز دیابت بارداری میتواند تحت تاثیر عوامل ژنتیکی یا محیطی باشد و آلودگی هوا یکی از محرک های محیطی است که ممکن است زنان باردار را مستعد ابتلا به دیابت بارداری کند.
مطالعات متعددی رابطه بین قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا و خطر دیابت بارداری را بررسی کرده و نشان داده اند که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا (Air pollution) و مواجهه با ذرات معلق کم تر از ۲.۵ میکرومتر، ذرات معلق کم تر از ۱۰ میکرومتر، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن و مونوکسید کربن می تواند خطر دیابت بارداری را افزایش دهد.
شناسایی عوامل مؤثر در خطر ایجاد دیابت بارداری، اهمیت زيادي دارد و می تواند در جهت مداخلات مناسب در بارداری، بسیار مهم باشد. بر همین اساس محققان پژوهشکده غدد درون ریز دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با انجام یک مطالعه مروری نظام مند، مقالات منتشر شده در زمینه ارتباط آلودگی هوا بر بروز دیابت بارداری را مورد بررسی قرار دادند.
برای انجام این مطالعه و یافتن مقالات مرتبط، پژوهشگران پایگاه های اطلاعاتی معتبر بین المللی و فارسی را جست و جو کردند و بیش از ۳۶ هزار مقاله را مورد بررسی قرار دادند. از بین این مقالات، ۳۱ مقاله شرایط مورد نظر این مطالعه را داشتند و بیشتر بررسی شدند.
این ۳۱ مقاله، شامل ۲۹ مطالعه کوهورت، یک مطالعه مورد- شاهدی و یک مطالعه مقطعی بودند. این مطالعات در هفت کشور انجام شده بودند که بیشتر آنها کشورهای توسعه یافته غربی مانند آمریکا و کشورهای اروپایی بودند. ۱۲ مورد از آنها در آمریکا، ۱۰ مورد در چین، سه مورد در تایوان، دو مورد در استرالیا، یک مورد در کانادا، یک مورد در سوئد، یک مورد دانمارک و یک مورد در ایران انجام شده بود.
بررسی های این مطالعه نشان دهنده ارتباط مستقیم آلاینده های هوا و دیابت بارداری بود و در این مطالعه تاثیر مواجهه با آلاینده ها در زمان های قبل از بارداری، سه ماهه اول بارداری و سه ماهه دوم بارداری مورد بررسی قرار گرفت.
بررسی نظام مند این مطالعات نشان داد که عواملی مانند التهاب، استرس اکسیداتیو، اختلال عملکرد سلول های بتای پانکراس، عدم تعادل عصبی هورمونی، عدم تعادل میکروبیوتای روده و مقاومت به انسولین ممکن است در ارتباط بین آلودگی هوا و دیابت بارداری دخیل باشند.
در این بررسی ها عنوان شده است که توصیه های بالینی برای سلامت مادر باید با توجه به این مسئله بهبود یابد و با توجه به اهمیت سطح غیرطبیعی گلوکز بعنوان یک عامل خطر بالقوه برای دیابت و پیامدهای نامطلوب حاملگی، تلاش مستمر برای کاهش آلودگی ذرات هوای محیط و بهبود بیشتر کیفیت هوا برای به حداقل رساندن اثرات منفی کوتاه مدت و بلندمدت بر سلامتی زنان باردار ضروری است.
این محققان می گویند که اگرچه منابع اصلی آلودگی هوا خارج از کنترل افراد است، زنان باردار همچنان باید از روش های مواجهه کم تر با آلودگی هوا مطلع شوند. علاوه براین، نهادهای مسئول مراقبت های بهداشتی عمومی باید از طریق آمادگی شبکه مراقبت های بهداشتی، غربالگری برای گلوکز مختل شده و هشدارهای بموقع، توصیه های پزشکی و آموزش بهداشت، وقوع دیابت بارداری را کاهش دهند.
به گفته این پژوهشگران، انجام مطالعات بیشتر در کشورهای در حال توسعه با سطوح بالای آلودگی هوا ضروری است.
در انجام این تحقیق سیما نظرپور و فهیمه رمضانی تهرانی؛ پژوهشگران مرکز تحقیقات اندوکرینولوژی تولیدمثل پژوهشکده غدد درون ریز دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه آبان ماه سال ۱۴۰۰ به صورت مقاله علمی با عنوان «ارتباط آلودگی هوا با بروز دیابت بارداری :یک مرور نظام مند» در مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران منتشر شده است.
- 16
- 6
