کشف علت بروز اختلال دوقطبی

به گزارش تسنیم، در بزرگترین مطالعه علمی مبتنی بر تصویربرداری ام.آر.آی (MRI) مشخص شد افرادی که از اختلال روانی دوقطبی رنج می‌برند، چه نواقصی در مغز خود دارند.

دوقطبی نوعی اختلال خلقی و یک بیماری روانی است. افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق می‌شوند. اختلال دوقطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوایل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا می‌کند. این بیماری انواع مختلفی دارد که مهمترین انواع آن اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال دو قطبی نوع دو است.

تفاوت این دو اختلال در وجود دوره  شیدایی (مانیک) است؛ در نوع یک این حالت اتفاق می‌افتد، ولی در نوع دو فرم خفیف‌تری از آن که نیمه‌شیدایی است، بروز  می‌کند.

شروع بیماری معمولاً با دوره‌ای از افسردگی است و پس از یک یا چند دوره از افسردگی، دوره شیدایی بارز می‌شود. در تعداد کمتری از بیماران شروع بیماری با دوره شیدایی یا نیمه-شیدایی است.

دوره‌های شیدایی از چند روز تا دو هفته به طول می‌انجامند و معمولاً شدت آنها باعث می‌شود که بیمار نیازمند درمان جدی به صورت بستری یا همراه با مراقبت زیاد باشد.

با فروکش کردن علایم، به خصوص در اوایل سیر بیماری، معمولاً فرد به وضعیت قبل از بیماری خود برمی‌گردد و به همین دلیل بسیاری از بیماران یا خانواده‌های آنان تصور می‌کنند بیماری کاملاً ریشه‌کن شده و دیگر نیازی به ادامه درمان وجود ندارد. بنابراین درمان خود را قطع می‌کنند. اما قطع زودهنگام درمان خطر برگشت بیماری را بسیار افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که بیماری در فاصله چند ماه عود کند.

بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حال حاضر بیش از ۶۰ میلیون نفر در جهان از این اختلال رنج می‌برند.

پیش از این به دلیل فقدان بررسی کامل، محققان مسائل ارثی و ژنتیکی را مهم‌ترین دلایل بروز این بیماری قلمداد می‌کردند.

دانشمندان دانشگاه اسلو موفق شدند تغییرات اساسی و مشهودی را که در مغز افراد دارای اختلال دوقطبی وجود دارد، مشخص کنند.

در این تحقیق ۷۶ مرکز تحقیقاتی و ۲۶ گروه علمی و تحقیقاتی مختلف از سراسر جهان همکاری داشته‌اند.

در این تحقیق بیش از ۶۵۰۰ اسکن ام.آر.آی مورد بررسی قرار گرفت که ۲۴۴۷ مورد از آنها برای بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی و ۴۰۵۶ مورد نیز متعلق به افراد سالم بود.

در بررسی‌ها مشخص شد که کاهش ماده خاکستری در بیماران دوقطبی به شدت مشهود است و این کاهش بیشتر در دو بخش لوب پیشانی و لوب گیجگاهی مغز رخ داده که مسؤول مهار احساسات و هیجانات هستند.

لوب پیشانی بیشترین تعداد نورون‌های حساس به دوپامین را داراست و محتوای شخصیتی، چاره‌یابی، هیجانات، تمرکز، داوری، سخن گفتن و حرکات ارادی از کارکردهای این بخش از مغز هستند.

لوب گیجگاهی یکی از چهار لوب اصلی مخ است و ذخیره حافظه جدید، پردازش اطلاعات حواس شنوایی و بینایی، درک زبان و سازماندهی از کارکردهای این بخش از مغز هستند.

کاهش این ماده در بیمارانی که سابقه جنون نیز داشتند، بسیار بیشتر از سایر بیماران بود.

نکته قابل توجه دیگر این بود که بیمارانی که تحت درمان با استفاده از لیتیوم قرار گرفته بودند، وضعیت بهتری نسبت به سایرین داشتند.

دکتر "اوله آندراسون" ( Ole A. Andreassen)، محقق ارشد این تحقیق گفت: ما موفق شدیم برای اولین بار یک نقشه مشخص برای ساختار مغزی افراد دوقطبی تهیه کنیم.

محققان امیدوارند بتوانند تاثیرات درمان‌های مختلف برای این بیماری را بررسی کنند و بتوانند روش‌های موثرتری برای بهبود این بیماران ارائه کنند.

نتایج این تحقیق در نشریه علمی Molecular Psychiatry  منتشر شده است.