بررسی تأثیر ورزش بر سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنان

به گزارش سیناپرس، سندرم تخمدان پلی­‌کیستیک یا به‌اختصار، PCOS، شایع‌­ترین اختلال غدد درون­‌ریز در زنان در سنین قبل از یائسگی است که ۵ تا ۱۰ درصد از آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌­دهد. این مشکل با اختلال عملکرد تخمک­‌گذاری، علائم بالینی و بیوشیمیایی مشخص می­‌شود. جلوه‌های بالینی PCOS شامل اختلالات قاعدگی، پُرمویی، آکنه و ناباروری ناشی از عدم تخمک‌گذاری هستند.

اگرچه PCOS بیماری شایعی در میان زنان بارور است، اما علت این اختلال هنوز به‌طور قطعی مشخص نیست. اکثر شواهد به سطوح بالای تستوسترون آزاد در پلاسمای خون و سطوح پایین هورمون استرادیول در تخمدان‌های فرد مبتلا اشاره دارند که به نظر می‌­رسد خود، ناشی از اختلال در تنظیم سنتز استروئیدها باشد. در این خصوص، آروماتاز (CYP19) یک آنزیم کلیدی است که تبدیل هورمون‌ها به یکدیگر را تنظیم و کاتالیز می­‌کند. بعضی از تحقیقات نشان می­‌دهند ژنی که CYP19 را رمزگذاری می‌کند، می‌تواند یک عامل تعیین‌کننده‌ی مهم خطر برای ابتلا به PCOS باشد.

سندرم تخمدان پلی­‌کیستیک یا به‌اختصار،PCOS، شایع‌­ترین اختلال غدد درون­‌ریز در زنان در سنین قبل از یائسگی است که ۵ تا ۱۰ درصد از آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌­دهد.

برخی شواهد نشان می­‌دهند که ورزش می‌­تواند وزن بدن، عملکرد تخمدان، سطح آندروژنِ در گردش و حساسیت به انسولین در زنان مبتلابه PCOS را بهبود بخشد. لذا در همین زمینه، محققینی از دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن اثرات ورزش بر تغییرات وزن و بیان غلظت‌های هورمون‌ها و آنزیم‌های مختلف در تخمدان­‌های جانوران مدل مبتلابه سندرم تخمدان پلی­‌کیستیک (PCOS) مورد ارزیابی قرار گرفته است.

در این مطالعه تجربی از موش‌های صحرایی ماده از نژاد ویستار به‌عنوان جانوران مدل استفاده شد. موش­‌ها به دو گروه تقسیم شدند: «گروه کنترل» که در طول آزمایش هیچ‌گونه تزریق یا دست‌کاری دریافت نکردند و «گروه آزمایش» که با استفاده از نوعی دارو، سندرم تخمدان پلی کیستیک در آن‌ها القا شد. سپس موش‌های گروه آزمایش با استفاده از تردمیل و یا چرخ دوار به تحرک واداشته شدند.

آزمایش به مدت ۸ هفته به طول انجامید و در پایان دوره، چرخه‌­های استروئیدی به مدت ۲۱ روز متوالی، به‌صورت روزانه اندازه­‌گیری شدند. سپس تخمدان موش‌­ها در  حالت بیهوشی از بدن خارج شده و مورد آزمایش‌های مربوطه قرار گرفت.

نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که، وزن بدن موش‌های صحرایی گروه PCOS به‌طور قابل‌توجهی نسبت به گروه­های کنترل و تمرینی افزایش یافت.

همچنین بر اساس نتایج حاصله، وزن تخمدان­ حیوانات مبتلابه PCOS  حتی آن‌هایی که به فعالیت ورزشی واداشته شده بودند، کمتر از تخمدان­‌های گروه کنترل (غیر بیمار) بود. به‌علاوه تمرینات ورزشی با تردمیل یا چرخ مدور تأثیر معنی­‌داری بر بیان ژن CYP19 که در روند ابتلا به بیماری تأثیرگذار است، نداشت.

به اعتقاد خانم دکتر آقایی، مجری این پژوهش از دانشگاه شهید بهشتی و همکارانش، در این تحقیق به‌وضوح نشان داده شد که تمرینات اختیاری (ورزش با چرخ مدور) و تمرین تردمیل آرام (ملایم) نمی­‌توانند بیان دو ژن مهم مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک را تغییر دهند و لذا به نظر این‌گونه ورزش‌ها تأثیری در بهبود این بیماری ندارند.

آقایی و همکاران می‌گویند: «در این پژوهش تنها دو ژن بررسی شد، ولی مطالعات آینده می­‌توانند ژن­‌های دیگری که در مسیر سنتز استروئیدها در PCOS حیاتی هستند را در نظر بگیرند. اما در کل، این تحقیق روش جدیدی را برای بررسی تأثیر ورزش بر بیان ژن­‌های مهم در سندرم تخمدان پلی کیستیک  یا PCOS ارائه کرده است».

گفتنی است نتایج این پژوهش، در نشریه‌ای انگلیسی‌زبان از جهاد دانشگاهی تحت عنوانInternational Journal of Fertility & Sterility متعلق به پژوهشکده رویان منتشر شده است.