احتمالا شنیده‌اید كه ویروس زیکا تهدیدی جدی برای جنین انسان و نوزادان تازه متولدشده محسوب می‌شود، اما جالب است بدانید كه همین ویروس مزاحم می‌تواند در درمان تومور مغزی مؤثر واقع شود. مطالعات جدید نشان داده است كه زیكا از توانایی نابودی سلول‌های گلیوبلاستوما كه شایع‌ترین نوع تومور مغزی به‌شمار می‌رود، برخوردار است.
سالانه ۱۲ هزار آمریكایی به این تومور بدخیم دچار می‌شوند و معمولا در كمتر از دو سال به كام مرگ فرو می‌روند. زیكا به سلول‌های پیش‌ساز عصبی در مغز حمله می‌كند. شمار این سلول‌های بنیادی در مغز انسان‌های بالغ زیاد نیست و به‌همین علت، ویروس زیكا در بزرگسالان چندان مخرب عمل نمی‌كند. اما شمار سلول‌های پیش‌ساز عصبی در نوزادان به‌مراتب بیشتر است و از این‌رو، نوزادان در برابر زیكا آسیب‌پذیرترند. آلودگی جنین انسان به زیكا می‌تواند به میكروسفالی بینجامد كه به عدم تكامل طبیعی سر و مغز منجر می‌شود.
اما به‌تازگی پژوهشگران دانشگاه واشنگتون در سنت لوئیس و دانشگاه كالیفرنیا در سن دیه‌گو دریافتند كه ویروس زیكا قادر است به سلول‌های بنیادی تومورهای گلیوبلاستوما حمله كند. این سلول‌های سرطانی معمولا در اثر رادیوتراپی، شیمی‌درمانی یا جراحی از بین نمی‌روند و همچنان پس از درمان به رشد و تكثیر خود ادامه می‌دهند، به‌طوری كه بیمار علی‌رغم تدابیر درمانی با تشكیل یا رشد مجدد تومور مواجه می‌شود. اینجاست كه زیكا به‌كار می‌آید، چرا كه این ویروس به‌علت توانایی حمله به سلول‌های بنیادی قادر است دقیقا به سلول‌های بنیادی سرطان‌زا در مغز حمله كند.
در مطالعات اخیر، پژوهشگران در پی آلوده‌سازی بافت تومور مغز انسان به ویروس زیكا در آزمایشگاه مشاهده كردند كه این ویروس توانست سلول‌های بنیادی تومور را از بین ببرد. انجام این آزمایش روی بافت‌های مغزی سالم نشان داد كه زیكا سلول‌های عادی مغز را آلوده نمی‌كند. همچنین آلوده‌سازی موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به تومور مغزی نشان داد كه تومور موش‌های آلوده‌شده به زیكا در مقایسه با موش‌هایی كه دارونما دریافت كرده بودند، خیلی بزرگ نشد و این موش‌ها عمر طولانی‌تری پیدا كردند. گفته می‌شود كه زیكا همراه شیمی‌درمانی می‌تواند در بهبود مبتلایان به گلیوبلاستوما بسیار مؤثر واقع شود. شیمی‌درمانی بیشتر روی سلول‌های تومور موجود تأثیر می‌گذارد و در نابودی سلول‌های بنیادی كارایی بسزایی ندارد، اما زیكا از توانایی نابودی سلول‌های بنیادی برخوردار است.
- 21
- 1
