وقتی موسیقی گوش میدهیم، چه اتفاقی در مغز میافتد؟
تاثیر موسیقی بر مغز از بدو تولد با انسان همراه است. لالایی آرامشبخش مادر، ترانههای شاد کودکانه و حتی ضرباهنگ تند موسیقی که در خیابان میشنویم، همگی بر مغز ما تاثیر میگذارند. اما این تاثیر چگونه اتفاق میافتد؟
زمانی که به موسیقی گوش میدهیم، امواج صوتی وارد گوش داخلی میشوند و به سیگنالهای الکتریکی تبدیل میگردند. این سیگنالها از طریق عصب شنوایی به بخشهای مختلف مغز فرستاده میشوند. قشر شنوایی اولیه، مسئولیت پردازش اولیه اصوات را بر عهده دارد. اما تاثیر موسیقی بر مغز به این بخش محدود نمیشود.
با پخش شدن موسیقی، نواحی مختلفی از مغز فعال میشوند. بخشهایی که مربوط به احساسات، حافظه، حرکت، ادراک فضایی و حتی سیستم پاداش هستند، همگی درگیر تجربه شنیدن موسیقی میشوند. این همکاری بین بخشهای مختلف مغز، تجربه غنی و لذتبخشی را برای ما رقم میزند.
همه ما با تعداد نورون های بیشتری از آنچه واقعاً نیاز داریم متولد می شویم. به طور معمول در سن ۸ سالگی، مغز ما یک تخلیه نورون اصلی را انجام می دهد، و هر نورونی را که غیرضروری تصور می شود حذف می کند، به همین دلیل است که آموزش زبان و موسیقی به کودکان کوچکتر آسان تر است. اگر در کودکی موسیقی بیاموزید، مغز شما برای موسیقی طراحی میشود. به طورکلی مغز ما به طور قابل توجهی با موسیقی سازگار است.
تاثیر موسیقی بر مغز؛ قوای شناختی در موسیقی
تحقیقات علمی نشان دادهاند که تاثیر موسیقی بر مغز میتواند عملکردهای شناختی را تقویت کند. گوش دادن به موسیقی میتواند باعث افزایش تمرکز، بهبود حافظه، و تقویت مهارتهای یادگیری شود.
تقویت تمرکز:
ریتم و ملودی موسیقی میتوانند به جذب توجه و افزایش تمرکز کمک کنند. به ویژه موسیقی کلاسیک و موسیقی با تمپو (سرعت) متوسط میتوانند در تمرکز حین مطالعه یا انجام کارهای ذهنی مفید باشند.
موسیقی و حال و هوا:
گوش دادن (یا ساختن) موسیقی جریان خون را در مناطق مغزی که احساسات را تولید و کنترل میکنند، افزایش میدهد. سیستم لیمبیک که در پردازش احساسات و کنترل حافظه نقش دارد، زمانی که گوشهای ما موسیقی را درک میکنند، "روشن" میشود.
لرزی که هنگام شنیدن یک قطعه موسیقی خاص احساس می کنید ممکن است نتیجه دوپامین باشد، یک انتقال دهنده عصبی که باعث ایجاد احساس لذت و رفاه می شود. فقط با شنیدن چند نت اول آهنگ درست همانطور که سگهای پاولوف یاد گرفتند که غذا را با زنگ زنگ مرتبط کنند - و در نهایت با صدای زنگ شروع به آبریزش کردند، حتی وقتی هیچ غذایی در چشم نبود - بدن ما با شنیدن نتهای آشنا به طور فعال لذت را پیشبینی میکند.
جالب است که موسیقی می تواند بر روحیه ما تأثیر بگذارد حتی اگر نتوانیم نت ها و ریتم را تشخیص دهیم یا تکرار کنیم. علم موارد متعددی از افرادی را که دچار آسیب های مغزی شده اند و توانایی خود را در تشخیص ملودی ها از دست داده اند، اما توانایی تشخیص احساسات منتقل شده توسط موسیقی را حفظ کرده اند، ثبت کرده است.
موسیقی و حافظه:
این شامل زیر و بمی، تن صدا، ریتم، پویایی و موارد دیگر است. بر اساس مقاله ای که در مجله زیست شناسی منتشر شده است، رمزگشایی موسیقی یک کار کاملاً برای مغز است، زیرا باید "صداهای مرتب شده پی در پی را در یک ادراک موسیقی منسجم ادغام کند."
فرآیندهای ذهنی درگیر در ترکیب صداهای فردی با هم در درک کلی یک آهنگ، کاملاً شبیه به فرآیندی است که مغز در خواندن طی می کند، که ابتدا شامل شناخت حروف و صداهای منفرد و سپس درآوردن معنی از جملات و پاراگراف ها می شود. حافظه کاری در هر دو فرآیند دخیل است و دانشمندان بر این باورند که همپوشانی زیادی بین حافظه فعال برای محرک های موسیقی و برای محرک های کلامی وجود دارد.
البته احساسات باعث تقویت حافظه می شوند. بیشتر بزرگسالان هنوز میتوانند هر کلمهای از آهنگهایی را که در دبیرستان دوست داشتند به خاطر بیاورند – عمدتاً به این دلیل که دوران نوجوانی زمان تشدید احساسات است.
شواهد نشان میدهد که گوش دادن به موسیقی ممکن است به سلولهای مغز کمک کند اطلاعات را بهطور کارآمدتر پردازش کنند و ممکن است توانایی مغز برای سازگاری را تسهیل کند. بزرگسالانی که دچار سکته مغزی شدهاند و روزانه به موسیقی گوش میدهند، به طور قابلتوجهی تجربه بیشتری دارند. نسبت به بازماندگان سکته مغزی که به کتابهای صوتی گوش میکردند و کسانی که به موسیقی یا کتاب به طور روزانه گوش نمیدادند، پس از دو ماه، حافظه کلامی و شناخت را افزایش میداد.
تقویت مهارتهای یادگیری:
تاثیر موسیقی بر مغز در کودکان بسیار چشمگیر است. گوش دادن به موسیقی میتواند مهارتهای یادگیری مانند تشخیص صداها، درک ریتم و هماهنگی بین حواس را در کودکان تقویت کند.
موسیقی، احساسات و قدرت تسکیندهنده
یکی از بارزترین تاثیر موسیقی بر مغز بر احساسات است. موسیقی میتواند احساس شادی، غم، آرامش، هیجان و احساسات پیچیده دیگری را در ما برانگیزد.
کاهش استرس و اضطراب:
گوش دادن به موسیقی آرامشبخش میتواند هورمونهای استرس را در بدن کاهش دهد و احساس آرامش و صلح را به ارمغان بیاورد. این تاثیر به ویژه در کاهش اضطراب قبل از عمل جراحی یا امتحان موثر است.
بهبود خلق و خو:
موسیقی میتواند احساس شادی و خوشبینی را در ما افزایش دهد. گوش دادن به موسیقی شاد و پرانرژی میتواند خلق و خو را بهبود بخشد و با افسردگی و غم و اندوه مبارزه کند.
تقویت حس همدلی:
تحقیقات نشان دادهاند که گوش دادن به موسیقی میتواند حس همدلی و درک ما از احساسات دیگران را تقویت کند. این تاثیر میتواند به ایجاد روابط قویتر و جامعهای دلسوزتر کمک کند.
تاثیر موسیقی بر حرکت بدن
تاثیر موسیقی بر مغز بر حرکت نیز قابل توجه است. موسیقی میتواند باعث تحریک حرکت و رقص شود. ریتم و تمپو موسیقی میتوانند حرکات بدن را هدایت کنند و احساس هماهنگی و تعادل را ایجاد کنند.
بهبود عملکرد ورزشی:
گوش دادن به موسیقی انگیزهبخش میتواند عملکرد ورزشی را بهبود بخشد و استقامت را افزایش دهد. موسیقی میتواند احساس خستگی را کاهش دهد و انرژی را برای ادامه فعالیت ورزشی تأمین کند.
موسیقی درمانی:
از موسیقی به عنوان یک روش درمانی برای اختلالات مختلف مانند آلزایمر، پارکینسون، و مشکلات گفتاری و زبانی استفاده میشود. موسیقی درمانی میتواند به بهبود حافظه، حرکت، مهارتهای ارتباطی و کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
بهترین موسیقی کدام است؟
نت های موسیقی معلوم است، چه راک اند رول، جاز، هیپ هاپ یا کلاسیک، ماده خاکستری شما همان موسیقی را ترجیح می دهد که شما می شنوید. البته این به پیشینه شخصی شما بستگی دارد، مدتی محققان بر این باور بودند که موسیقی کلاسیک فعالیت مغز را افزایش می دهد و شنوندگانش را باهوش تر می کند.
در مطالعات اخیر دریافته اند که افراد مبتلا به زوال عقل به موسیقی که با گوش دادن به آن بزرگ شده اند، واکنش بهتری نشان می دهند. اگر موسیقی مورد علاقه کسی را پخش کنید، بخشهای مختلف مغز روشن میشود. این بدان معناست که خاطرات مرتبط با موسیقی، خاطرات عاطفی هستند که هرگز محو نمی شوند - حتی در بیماران آلزایمر.
سخن پایانی درباره تاثیر موسیقی بر مغز
تاثیر موسیقی بر مغز گسترده و عمیق است. موسیقی میتواند عملکردهای شناختی، احساسات، حرکت و سلامت کلی ما را بهبود بخشد. گوش دادن به موسیقی لذتی ساده است که فواید فراوانی برای سلامت روان و جسم ما دارد.
گردآوری: بخش روانشناسی سرپوش
- 13
- 2