هویت جنسیتی و اختلالات مربوط به آن

هویت جنسیتی

هویت جنسیتی چیست؟

هویت جنسیتی در لغت به معنای برداشتی است که شخص از خود به عنوان مرد، زن یا مابین آنها دارد. گاهی افراد خود را در هیچ یک از طبقه بندی زن و مرد قرار نمی دهند. هویت جنسیتی فرد می تواند با جنسیت تعیین شده وی از بدو تولد یکسان باشد یا یکسان نباشد. 

بیان جنسیتی معمولا هویت افراد را نمایش می دهد اما این اصل همواره ثابت نیست. گاهی ممکن است فرد در رفتار، نگرش یا ظاهر خود با نقش جنسیتی خود تطابق نداشته باشد، به همین دلیل گفته می شود هویت جنسیتی الزاما هویت شخصیتی فرد را منعکس نمی کند و هویت جنسیتی را نمی توان از روی ظاهر افراد تشخیص داد.

شکل گیری این بعد از شخصیت از زمان کودکی آغاز شده و در دوران نوجوانی تقویت می شود به طوری که در این دوران به ثبات اصلی خود خواهد رسید. هویت جنسیت فرد می تواند با جنسیت او همگام باشد یا متفاوت باشد.

برای مثال ممکن است فردی اندام جنسی زنانه داشته باشد اما هویت جنسی مردانه از او به چشم می خورد.

هویت جنسی فرد با فرهنگ جامعه ارتباط نزدیکی دارد. در بیشتر جوامع جنسیت براساس دسته بندی زن و مرد سنجیده می شود اما ممکن است فرد هیچ کدام از جنسیت های عنوان شده را نداشته باشد به طوری که خارج از جنسیت دوگانه تصور می شود. 

به صورت کلی می توان گفت هویت جنسیتی تصوری است که فرد از جنس بیولوژیکی، چهره، اندام جنسی و به صورت کلی از خود دارد. 

درباره اختلالات مربوط به هویت جنسیتی

اختلال هویت جنسیتی:

اختلال جنسیتی نوعی از رفتارهای پیچیده انسانی است که افراد دارای کمبود جنسی هستند ممکن است افراد معتقد باشند در بدن اشتباهی به دنیا آمده اند. آنها در اغلب موارد ترجیح می دهند به عنوان عضوی از جنس مخالف زندگی خود را بگذرانند. 

برخی از افراد تراریخته قصد دارند زندگی خود را به عنوان عضوی از جنس مخالف بگذرانند. برخی افراد به دنبال تغییر جنسیت هستند که با کمک هورمون درمانی یا جراحی امکان پذیر است. بسیاری از افراد به اختلال جنسیتی میل برای زندگی دارند که مطابق با هویت جنسی آنها باشد. آنها این کار را با تغییر در نحوه نگاه و رفتار خود انجام می دهند. سوء ظن جنسیتی بیماری روانی نیست اما فرد ممکن است به دنبال اختلال جنسیتی به مشکلات روانی دچار شود. 

میزان شیوع اختلال هویت جنسیتی:

این اختلال همه گیر نیست به طوری که می توان آن را کمیاب و نادر اعلام کرد که در سال های ابتدایی زندگی و کودکی قابل تشخیص خواهد بود. بیشتر خانواده ها می توانند در دوران کودکی متوجه اختلال فرزند خود شوند که بهترین زمان برای رفع این مشکل در دوران کودکی خواهد بود. 

علائم اختلال هویت جنسیتی:

افرادی که به اختلال جنسیتی مبتلا می شوند ممکن است در ظاهر، رفتار یا علایق خود با تغییر روبرو شوند. آنها ممکن است علائم ناراحتی، افسردگی یا پریشانی را از خود نشان دهند که برای درمان افسردگی شدید باید هرچه سریع تر اقدام کنند. از جمله علائم اختلال هویت جنسیتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- عزت نفس کم

- عقب نشینی یا منزوی اجتماعی می شوند

- افسردگی یا اضطراب

- خطرات غیر ضروری

- غفلت از خودشان

علائم اختلالات هویت جنسیتی

تشخیص اختلال شخصیت هویتی:

برای تشخیص این اختلال معیارهای خاصی را مدنظر قرار می دهند که بسته به سن افراد هم متفاوت هستند. درصورتی که نوجوان یا بزرگسال هستید باید حداقل ۲ مورد از موارد زیر را داشته باشید تا بتوان اختلال هویت جنسیتی را برایتان عنوان کرد:

- عدم مشارکت بین جنسیت با تجربه و بیان شده و خصوصیات جنسی اصلی یا ثانویه شما مشخص شده است

- اعتقاد شدید به اینکه شما احساسات و واکنش های معمولی جنس دیگر را دارید

- میل شدید برای رهایی از خصوصیات جنسی اصلی یا ثانویه

- میل شدید به خصوصیات جنسی اولیه یا ثانویه جنس مقابل

- تمایل به جنس دیگر بودن

- تمایل شدید برای برخورد با جنس دیگر

- درصورتی که کودک زیر ۶ ماهه دارید و علائم زیر را دارد می توان اختلال هویت جنسی را به وی نسبت داد: 

- میل شدید برای برقراری ارتباط با جنس دیگر یا اصرار براینکه وی جنس دیگری دارد

- اولویت دادن برای پوشیدن لباس های معمولی که جنس مخالف تن می کنند. 

- ترجیح برای اسباب بازی ها، بازی ها یا فعالیت های کلیشه ای است که توسط جنسیت دیگری استفاده می شود

- ترجیح دادن نقش های جنسیتی متقابل در بازی باورنکردنی یا بازی فانتزی

- ترجیح قوی برای همبازی های جنس دیگر

- مخالفت شدید با اسباب بازی ها، بازی ها و فعالیت های معمولی برای جنسیت اختصاص داده شده آن ها

- عدم تمایل به آناتومی جنسی آن ها

- این موضوع یک تشخیص پزشکی است و تا زمانی که کودک به بلوغ رسیده نمی توان غیر از مشاوره فردی یا خانوادگی اقدام درمانی دیگری را انجام داد. سوء ظن جنسیتی به طور معمول توسط یک درمانگر یا سایر متخصصان روانشناس تشخیص داده می شود.

تشخیص اختلال هویت جنسیتی

تشخیص اختلال هویت جنسیتی در کودکان:

درصورتی که اختلال هویت جنسی در کودکی تشخیص داده نشود، فرد در بزرگسالی با اختلال جنسی دیگری مراجعه خواهد کرد. برای مثال مواردی وجود داشته اند که یک زوج میانسال با شکایت سردمزاجی زن شکایت می کنند این درحالی است که فرد از کودکی اختلال هویتی جنسیتی داشته است. و برای تشخیص اختلال هویت جنسیتی در کودکان باید حتما برخی از نشانه های ذکر شده در ذیل امکان پذیر باشد:

- تمایل بیش از اندازه کودک به اینکه جنس مخالف خود باشد.

- علاقه زیاد او برای اینکه در حین بازی با هم سن و سالان خود نقش جنس مخالف را بازی کند.

- گرایش کودک به دوستی و هم بازی شدن با جنس مخالف

- اصرار بیش از حد برای اینکه بتواند خود را شبیه شکل ظاهری جنس مخالف در بیاورد.

- وجود حالت های اضطراب و ناراحتی از اینکه در این جنسیت می باشند.

- توجه کنید که هیچ آزمونی برای نشان دادن اختلال هویت جنسیتی وجود ندارد، بلکه این اختلال با معیارهای خاصی تشخیص داده می شوند برای مثال متخصصان بهداشت روان از یک معیار خاص استفاده می کنند. درحقیقت اختلال هویت جنسیتی به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با فرهنگ جامعه دارد رفتار هایی زنانه و رفتار هایی مردانه تلقی می کند، زمانی که فرد برخلاف آنها عمل کند می توان نشانه هایی از اختلال را مشاهده کرد. 

درمان چند رشته ای اختلال هویت جنسیتی:

رویکردهای درمانی ترکیبی از چند رشته است که شامل فعالیت های متخصص بهداشت روانی می شود. این فرد باید به صورت کامل آموزش دیده باشد و در کنار فعالیت خود از یک روانپزشک، روانشناس، مشاور، درمانگر رفتاری و شغلی و یک متخصص غدد، جراح اورولوژی که متخصص جراحی دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری هم کمک گرفت. 

درمان اختلال هویت جنسیتی

انواع درمان اختلال هویت جنسیتی:

درمان های زیادی برای اختلال هویت جنسیتی استفاده می شوند که مداخلات روانی، هورمون درمانی از جمله آنها هستند. در ادامه بیشتر به این درمان ها اشاره می شود: 

مداخلات روانشناسی : 

این درمان ها در برخی افراد بسیار مفید هستند، باتوجه به اینکه افراد مبتلا به این اختلال برای درک و مقابله با مسائل جنسیتی آنچه هستند ساخته نشده اند. درمان های زناشویی، خانوادگی و گروهی سبب ایجاد محیطی مفید و حمایتی برای فرد مبتلا به این بیماری خواهد شد.

هورمون درمانی :

دربرخی از بیماران نیاز به هورمون درمانی است. هورمون درمانی غالبا در نوجوانان مفید است پیش از اینکه خصوصیات جنسی ثانویه توسعه پیدا کنند. انجمن غدد درون ریز نتیجه گرفته اند که حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد از کودکان مبتلا به این اختلال بعد از رسیدن به بلوغ شرایطی را که پیش از بلوغ دارند، دیگر تجربه نمی کنند. 

درمان دارویی :

درمان های دارویی یا فارماکوتراپی در بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسیتی همزمان با درمان های روانی انجام می شوند. مطالعات نشان می دهند که ۵۰ تا ۷۰ درصد ار این افراد ممکن است دارای علائمی نظیر افسردگی یا اضطراب باشند از طرفی گاهی ممکن است شخصیتی هیستریک، ضد اجتماعی یا اسکیزوئید (شیزوفرنی) داشته باشند.

درمان جراحی :

برای درمان اختلال هویت جنسیتی ممکن است از جراحی استفاده شود. 

گردآوری: بخش روانشناسی سرپوش