خجالتی بودن از شایع ترین اختلالات
در رفتار های اجتماعی اختلالات گوناگونی وجود دارد ، مسأله ی کم رویی و خجالتی بودن یکی از شایع ترین این اختلالات، است. احتمالا شما نیز فردی خجالتی باشید، این اختلال را به راحتی میتوان درمان کرد، ولی شخص باید خودش بخواهد و اراده داشته باشد. خجالتی بودن بیشتر از کمبود اعتماد به نفس کافی ایجاد می شود. معمولاً خجالتی ها برای نشستن یا ایستادن گوشه های مجلس و جمع را انتخاب می کنند و نمی خواهند در دید دیگران باشند تا کمتر معاشرت کنند و کمتر حرف بزنند. کم حرفی شایع ترین علامت در افراد خجالتی و کم رو است؛ کم حرفی آنها همراه با استفاده بسیار کم از دست ها و بدن برای بیان احساسات خود یا پوشاندن صورت و لب ها با دست ها در مواقعی که دچار استرس بالا هستند.
تفاوت خجالتی بودن در زن ها و مردها
علائم خانم های خجالتی به این صورت است که معمولاً نگاه های دزدکی و پرتکرار انجام میدهند تا دیگران را مورد بررسی قرار دهند. این کار معمولاً به صورت پنهانی و در جایی انجام می شود که فکر و ذهن فرد خجالتی درگیر فرد یا موضوعی خاص است؛ آن ها با نگاه کردن به سایرین به صورت کوتاه منتظرند تا دیگران صحبت را شروع کنند. از خصوصیات خجالتی بودن زنان نسبت به مردان اینست که کیف خود را موقع ایستادن و نشستن بغل می کنند و تلاش دارند با دیگران یک مانع ایجاد کنند. این کار را با وسایل دیگر هم انجام میدهند یا سعی می کنند هنگام ایستادن کمی عقبتر از دیگران بایستند.
علل احتمالی خجالتی بودن
بعضی از مشکلاتی که سبب خجالتی بودن زنان و مردان می شود شامل موارد زیر میباشد :
- حضور افراد غریبه
- عدم اعتماد به نفس
- کمپلکس نقصان
- کمال گرایی
- احساس ناتوانی
- فقدان مهارت های اجتماعی
- مشکلات تصویر درونی از خود
- ترس از مردم
- وراثت
- توجه بیش از حد والدین
- روابط خانوادگی
نشانه های خجالتی بودن
بعضی از نشانه های خجالتی بودن افراد عبارتند از:
> اضطراب های مداوم
> خودخوری
> ضعف در تصمیم گیری
> در جمع ساکت هستید
> فداکاری بیش از حد
> عدم بیان نظرات و عقاید
> تردید زیاد
> احساس تنهایی
راهکارهای مطمئن برای غلبه بر خجالتی بودن
افراد خجالتی بدون اینکه احساس هویت خود را تغییر دهند، میتوانند با چالش های اجتماعی مقابله کنند. محققان متوجه شده اند که اغلب بهتر است که افراد کم رویی خود را تصدیق کنند و سعی کنند خود را از احساس خودآگاهی رهایی دهند. در زیر به بعضی از استراتژی های خاص برای غلبه بر خجالتی بودن، که باعث تقویت اعتماد به نفس اجتماعی میشود، اشاره شده است:
* از کم رویی خود بعنوان نشانه ای برای تغییر استفاده کنید:
چنانچه در درونتان عاملی سبب کم رویی و خجالتی بودن شما می شود، باید بدانید که خودت شما مسبب آن هستید. به عنوان مثال ، چنانچه شما در زندگیتان فرد کم رویی هستید، بدین دلیل است که ذهنتان اینگونه برنامه ریزی شده است. از شما در دوران کودکی خواسته می شود از ارتفاع، حیوانات و غریبه ها دوری کنید و ذهن شما این طور برنامه نویسی می شود. خیلی از واکنش های ما طبیعی و ناخودآگاه است و بعضی دیگر قابل تغییرند؛ به طور مثال عده ای سوسمار را خزنده ای زشت می پندارند، ولی بعضی دیگر آنرا یک حیوان خانگی زیبا می دانند. به علت خاطرات و تجربیات متفاوت از سوسمار این واکنش های متفاوت پدید می آید.
خجالتی بودن واکنش طبیعی خیلی از اشخاص نسبت به برخورد با غریبه هاست. برای مقابله با این واکنش طبیعی باید برای مغز خود برنامه نویسی جدید کنید. برای این منظور، دلایل کم رویی تان را پیدا کنید. امکان دارد در جمع از حرف زدن خجالت بکشید. سعی کنید از حالا برعکس گذشته اقدام کنید. زمانی که از حضور در جمعی احساس خجالت می کنید، تمایل دارید به جای دیگری که آرام تر است، بروید. شاید این واکنش طبیعی شماست؛ ولی به خودتان بار دیگر تحمیل کنید برخورد دیگری نشان دهید. با سایرین در جمع صحبت کنید و آنها را به گفتگو وادار کنید. شاید این کار آنقدر راحت نباشد و در شما احساس بدی بوجود آورد. از این حس بعنوان ابزاری استفاده کنید تا فشار بیشتری به خود بیاورید. می بینید با تکرار کردن احساس بد به شما کمک می کند.
* لیستی از نگرانی ها تهیه کنید:
روانشناسان معتقدند وجود نا امنی در درون ادم ها یکی از دلایل خجالتی بودن است. در صورتیکه می بینید نتیجه ناامنی در درون شما شرمساری است، باید برای حل و فصل آنها قدم بردارید. از این جهت باید ابتدا لیستی از ناامنی های خود را تهیه کنید و برای فرد دیگری آنها را با صدای بلند بخوانید. آنگاه منتظر بازخورد او باشید. در صورتیکه از نظر دیگران این موضوعات ساده و پیش پا افتاده هستند، یعنی بیخودی شما روی آنها تمرکز کرده اید. به عنوان مثال فکر می کنید اگر به جشن تولد دوستتان بروید، همگی در مورد لباس شما صحبت می کنند. به خاطر همین حس شرمساری، تمایلی به حضور در جشن ندارید.
وقتی برای یکی دیگر از دوستان صمیمی تان قضیه خجالتی بودن خود را بازگو کنید، حتماً به علت غیرمنطقیِ شما می خندد. لازم است برای درمان خجالتی بودن بزرگسالان، نا امنی های شخصی را پیدا کنید. چه بسا اگر از نظر دیگران خندهدار بنظر برسند یا در روشی دیگر یک کاغذ بردارید و هنگامی که در جمع هستید از تمامی نگرانی های خود لیست بنویسید. به این لیست توجه کنید و با خودتان رو راست باشید. دلیل این نگرانی ها را پیدا کنید و برای از بین بردن آنها برنامه بریزید. نباید حس خجالت ما را از موفقیتی که در جستجوی آن هستیم باز دارد.
* روابط را با دقت انتخاب کنید:
یکی از خصوصیات خجالتی بودن اشخاص اینست که تمایل دارند دایره دوستی های کوچکتر ولی عمیق تری داشته باشند. از این جهت به معنی متداولی که انتخاب همکارتان به اندازه دوستتان مهم است به انتخاب افراد بپردازید. برای افرادی که در زندگی شما هستند زمانی را اختصاص داده، پاسخگو، گرم و دلگرم کننده رفتار کنید.
* برای خودتان قانون وضع کنید:
یکی از خصلت های خجالتی بودن افراد اینست که انسان هایی شدیداً موفق هستند و در مشاغلی نظیر دکتر، وکیل، تاجر، و استاد به فعالیت می پردازند. این افراد اکثراً در محیط کارشان اظهار می کنند که بسیار با اعتماد بنفس هستند، ولی در موقعیت هایی که نقش شان به وسیله شغل آن ها تعریف نشده است، اعتماد بنفس خود را از دست می دهند. داشتن یک قانون حس هدفمند بودن به آن ها می دهد و متوجه میشوند که به دنبال این هدف چه طور باید رفتار کنند. اکثر انسانها می خواهند دوست داشته و مورد قبول واقع شوند. راهی که میتوانید پیش بگیرید این است که شما میتوانید نقشی را قبول کنید که در آن به دیگران حسی را می دهید که دوست دارند تجربه کنند. برای خود شغلی انتخاب کنید تا همه چیز طبق برنامه پیش رود. به خود بگویید:این شغل من است که به دیگران کمک کنم بدانند چه قدر دوست داشتنی هستند، یا شغل من است که به دیگران حس مطلوب پذیرش را بدهم.
* از عذرخواهی کردن بی جهت خودداری کنید:
بعضی از افراد فکر می کنند در صورتیکه زیادی عذرخواهی کنند، فرد متشخص و باادبی هستند. در حالیکه اگر این خصلت به عادت تبدیل شود، شما را به شخصی خجالتی تبدیل می کند. یکی از راههای درمان خجالتی بودن بزرگسالان خودداری از عذرخواهی برای هر شرایطی است. وقتی مرتکب کار اشتباهی می شوید، لازم است از دیگران بابت آن عذرخواهی کنید اما بی دلیل از کسی عذرخواهی نکنید. به خصوص اگر طرف مقابل مقصر است، شما این کار را انجام ندهید. اعتیاد به معذرت خواهی کردن، باعث ایجاد حس شرمساری و شرمندگی می شود. پس این عادت غلط را همین حالا ترک کنید.
* خودتان را سرزنش نکنید:
خجالتی ها زمان زیادی از وقتشان را به فکر کردن می گذرانند. تفکر زیاد در مورد یک موضوع امکان دارد ما را به نتایج جدیدی برساند که حقیقت ندارند. ممکن است فکر کنید که نرسیدن به نتیجه در کاری به علت اشتباه و خجالت ما بوده است. امکان دارد این مسأله برای سایرین بی اهمیت باشد ولی خودمان را اذیت میکند. از این جهت برای غلبه بر خجالتی بودن، خودتان را سرزنش نکنید.
* ارزش اجتماعی خود را پیدا کنید:
شما ارزش اجتماعی و خصوصیات مثبت زیادی دارید. شاید یک شنونده ی خوب یا شخصی ریزبین باشید. نقاط قوتتان سبب برتری شما می شود. چنانچه شنونده ی خوبی هستید، برای کسی که مشکل دارد حضورتان مفید خواهد بود. از کسی که مشکل دارد درخواست کنید با شما حرف بزند. هر کسی در هر گروه اجتماعی نقش خود را دارد. شما هم نقش خودتان را دارید. هیچ کسی از دیگری برتر نیست. پس برای جلوگیری از خجالتی بودن، ارزش خودتان را بدانید و به خوبی نقشتان را اجرا کنید.
* با خودتان با ملایمت رفتار کنید:
از دیگر ویژگی های خجالتی بودن افراد اینچنین است که اکثراً از خودشان به شدت ایراد می گیرند و دیالوگ های درونی شان میتواند بسیار خشن باشد و شامل حرف هایی باشد که هرگز به دیگران نمی گویند. هنگامی که با بی رحمی خودتان را قضاوت می کنید، بیشتر ممکن است که فرض کنید، سایرین هم به همین صورت شما را قضاوت می کنند. یکی از آسیب های عاطفی، انتقاد از خودتان است که صلح درونی و عزت نفس تان را از بین می برد. برترین راه دفاع از خودتان و پیشگیری از خجالتی بودن این است که دربرابر انتقاد های سفت و سخت، یک صدای درونی دیگر که گویی صدای بهترین دوستتان است، تشکیل دهید.
مزایای خجالتی بودن
خجالتی بودن به خودی خود بد نیست. باتوجه به نحوه برخورد با این ویژگی می تواند موثر واقع شود:
- افراد خجالتی، اکثراً متکی به خود و مستقل هستند.
- افرادیکه خجالتی اند شنوندگان بهتری هستند. از این جهت قابل اعتماد تر هستند.
- افراد خجالتی، پیش از انجام هر کاری به عواقب آن فکر میکنند. پس در نتیجه احتمال خطای آن ها کم تر است.
افرادیکه خجالتی اند شنوندگان بهتری هستند. از این جهت قابل اعتماد تر هستند.
- افراد خجالتی، پیش از انجام هر کاری به عواقب آن فکر میکنند. پس در نتیجه احتمال خطای آن ها کم تر است.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 14
- 5