اگر به رسانه‌های جریان اصول‌گرا یک روز بعد از امضای برجام نگاهی گذرا انداخته شود، همان ادبیاتی را می‌توان دید که یک روز بعد از اعلام موفقیت احتمالی یا اجرایی شدن نیم‌بند اینستکس، در روزنامه‌های خود نقش زدند. این رسانه‌ها دی‌ماه ۹۴ یا اردیبهشت ۹۵، وقتی برجام به امضا رسید و دریافتند که شاید این تعهدنامه بتواند دریچه‌های تازه‌ای را به روی اقتصاد و معیشت مردم باز کند، بیشتر عصبانت و مخالفت خود را در پیشانی رسانه‌هایشان به تصویر کشیدند، این در حالی بود که برجام هنوز هیچ راهی را طی نکرده بود. این جریان تا قبل از رسیدن ترامپ به کرسی ریاست جمهوری حتی صراحتا آرزو می‌کردند رئیس جمهور جدید ایالات متحده به وعده خود عمل کند و از برجام خارج شود.
وقتی ترامپ از برجام خارج شد، با ساز و دهل دست‌افشان و غز‌ل‌خوان از یک سوی شکست برجام را جشن گرفتند و از دیگر سوی به دولت روحانی تاختند که چرا به اصطلاح آنها سازوکارهای سفت و محکمی را در هنگام امضای برجام لحاظ نکرده است تا با خروج ایالات متحده از برجام، به زعم آنها دست ایران در پوست گردو نماند و حرفی برای گفتن نداشته باشد. این انتقاد جریان دلواپسان نه از سر دلسوزی که فقط برای تخریب بیشتر دولت و سوق دادن هر چه بیشتر روحانی به سمت برخورد قهری یا تقابلی با امضاکنندگان برجام، خصوصا آمریکایی‌ها، ولی به شکل عملیاتی کشورهای عضو گروه ۴+۱ بود. تا آنکه بالاخره دولت روحانی به شرکای برجام مهلت ۶۰روزه‌ای داد «تا تحریم‌های یکجانبه آمریکا را جبران کرده و توازن بر هم خورده بین تعهدات و حقوق ایران از برجام را برقرار سازند» در غیر این صورت ایران هم «برخی از تعهدات برجامی خود را ملغی» خواهد کرد.
حتما قاطبه اعضای دولت دوازدهم و شخص رئیس جمهور به یاد می‌آورند اولین کسانی که اتفاقا با اولتیماتوم روحانی به شرکای برجام تیترهای شادمانه‌ای زدند، رسانه‌های همین جریان بودند. حال، روز شنبه(۸تیر۹۸) اعلام شد که اولین تراکنش‌های مالی اینستکس- حداقل برای راستی‌آزمایی اروپایی‌ها در حفظ برجام- راه‌اندازی شد و حتی عباس عراقچی تاکید کرد «هنوز تا خواسته‌های ایران فاصله قابل توجه وجود دارد.» ولی دلواپسان دوباره توپخانه‌های خود را به سوی دولت روحانی و برجام و این بار اینستکس که شاید بتواند نقش سِرُم حیات برجام را بازی کند، نشانه گرفتند تا بتوانند این سازوکار مالی را در نطفه خفه کنند.
تیترهایی مثل«آفتابه‌لگن اینستکس»، «اینستکس در حد یک صرافی هم نیست»، «پاسخ قاطع به بازی اروپا»، «کلاه جدید غرب برای ایران»، «آقای رئیس جمهور، از برجام عبرت بگیرید، فریب اینستکس را نخورید» همه یک معنا و پیام را دارند و آن این‌که مجددا زلزله‌ای در ذهن و دنیای اصول‌گرایان رخ داده و به همان نسبت این یقین حاصل می‌شود که تلاش مجدد دولت روحانی و پذیرش اینستکس برای سرپا نگه داشتن برجام کاری خوب و شایسته بوده است که به مذاق آنها خوش نیامد. همان‌گونه که برجام، پیمان خوب و درستی بود که اصول‌گرایان مدام آرزو می‌کردند یا خودشان آن را به آتش بزنند یا آقای ترامپ این مسئولیت را به عهده بگیرد، که البته ترامپ همان کاری را کرد که باب دل دوستان دلواپس بود.
واقعا این جریان، دلواپس چه چیزی هستند که با هر اقدام و پیمانی که دولت روحانی با دیگران، یا اروپاییان منعقد می‌کند، سخت به تکاپور می‌افتند و با قدرت جلوی اقدامات دولت می‌ایستند. برجام توانست مشکلی را که دولت به اصطلاح مهرورز آنها ایجاد کرده بود و ایران را زیر فصل هفت منشور سازمان ملل برد، حل کند، اما آنها آن قطعنامه‌ها را کاغذپاره می‌خواندند و مصایبی را که اقتصاد ایران و بسترهای کسب و کار کشور با آن روبه‌رو شد، نه دیدند و نه برای آنها اهمیت داشت. اما امروز که مردم وضعیت بد اقتصادی را تجربه می‌کنند، به جای آنکه به دلایل اصلی این مصایب بپردازند، همه فریادها را بر سر دولت روحانی می‌کشند و صرفا این دولت را عامل مشکلات معیشتی می‌دانند.
البته تردیدی نیست که بسیاری از کم‌کاری‌ها و سوءمدیریت‌های دولت دوازدهم و گاه چشم‌پوشی‌های مسئولان ذیربط روی خطاهای همکارانشان در تشدید این مشکلات کاملا تاثیر گذاشت، ولی انصاف نیست گفته شود همه این مشکلات محصول رفتار دولت دوازدهم است. اتفاقا اینستکس یکی از راه‌های حداقلی است که دولت روحانی می‌خواهد برای برون‌رفت از مشکلات جاری کشور، عملیاتی شود. اما دوستان دلواپس انگار سر آن ندارند که دولت گرهی از گره‌های سخت اقتصادی مردم را مرتفع سازد. گویا دولت هر چه بیشتر مشکل داشته باشد، آنها آرامش بیشتری خواهند داشت.
خوب است که شخص روحانی هنگام مواجهه با رفتار دوستان و هم‌گروهی دیروز خود به یاد بیاورد که چه کسانی در چه برهه‌هایی از دولت او حمایت کردند تا رفاه و آسایش مردم فراهم شود. شکی نیست هر چه اینستکس موفق‌تر شود و سازوکارهای مالی با موفقیت عملیاتی شود، برجام قامت راست کند و دولت ایران بتواند حتی نفت خود را به راحتی بفروشد، زلزله در منطقه دلواپس‌نشین با ریشتر بیشتری به وقوع می‌پیوندد. اگر دلواپسان واقعا دلواپس معیشت و رفاه مردم و سربلندی کشور هستند، باید در همه حوزه‌ها، ضمن نگاه نقادانه، دولت را یاری کنند و باری از روی دوش دولت بردارند نه آنکه خود بار مضاعف و مشکل دولت باشند.
عادل جهان‌آرای
- 16
- 5
