به گزارش ایلنا روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی که به پرونده «شیو ونگ» جاسوس چینی-آمریکایی که سال گذشته به جرم جاسوسی و دزدیدن اسناد محرمانه ایران به ده سال حبس متهم شد اشاره و جزییاتی درباره تعامل ایران و آمریکا در خصوص تبادل زندانیان بین دو کشور افشا کرد.
در این گزارش با اشاره به روی کار آمدن «باراک اوباما» گفته شد: در این زمان دو طرف تصمیم به بازگشایی کانال‌های جدی دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای گرفتند. در نهایت در سال ۲۰۱۵ ایران دست کم هفت آمریکایی را بازداشت کرده بود و تلاش اوباما برای آزادی این زندانیان مسیر خودش را طی می‌کرد و اولین مذاکرات مستقیم با تشکیلات امنیتی محرمانه ایران بخشی از این مسیر بود.
این رسانه نوشت: آمریکا مدت‌ها با ایران مذاکره کرد و مدت‌ها درباره مسائل غیر قابل حل پیرامون آن بحث شد. اینکه آیا آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران برای آزادی زندانیان به معنای باج دادن است؟ تجارت محرمانه و قاچاق اسلحه برای آزادی زندانیانی که از نظر دولت بی‌گناه بودند چه؟ هیچ یک از دولت‌های آمریکا چه دموکرات و چه جمهوری‌خواه به اجماعی نرسیدند که ریسک پاداش دادن در ازای به خطر انداختن مسافران آمریکایی به ایران یا رفتار بد آنها را نداشته باشد.
بر اساس گزارش «نیویورک تایمز»، در حالی که دولت اوباما سال آخرش را سپری می‌کرد و برجام در سال اولش بود، معضل زندانیان در دیدارهای مستمر در وین یکی از مسائل کلیدی بود. در اوایل سال ۲۰۱۴ مذاکره‌کنندگان آمریکایی به طور منظم با نمایندگان تشکیلات امنیتی ایران دیدار داشتند. آنها مذاکره درباره آزادی زندانیان را از مذاکرات همزمان درباره برنامه هسته‌ای و مساله آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده مجزا نگه داشته بودند.
یکی از مقامات دولت اوباما که در مذاکرات با ایران درگیر بود به «نیویورک تایمز» گفت: «در آن زمان درست یا غلط ارزیابی هایی داشتیم، زمان زیادی نداشتیم. همه چیز ممکن بود خراب شود یا به تاخیر بی‌افتد. چه کسی می‌دانست در آن صورت چه اتفاقی می‌افتاد؟ ما با خانواده‌هایی طرف بودیم که از ما می‌پرسیدند چه اتفاقی برای بچه ما افتاده است؟»
بر اساس این گزارش روز اجرایی شدن برجام یک هواپیمای سوییسی حامل «حکمتی»، «عابدینی» و «رضاییان»، ایران را ترک کرد. «نصرت الله خسروی» و دو زندانی آمریکایی دیگر یعنی «کیان تاج بخش» و «متیو ترویتیک» در پی آنها با هواپیمای مسافری با هماهنگی‌های رسمی، جدای از این سه زندانی منتقل شدند.
در ازای آزادی این زندانیان، هفت ایرانی که اغلب به جرائم انتقال فناوری با موضوعات نظامی در آمریکا در انتظار دادگاه بودند، آزاد شدند. آمریکا همچنین جرایم و قرار تعقیب اینترپل برای ۱۴ ایرانی دیگر را که بعید به نظر می‌رسید صادر شود، را صادر کرد و هواپیمایی حامل ۱.۷ میلیون دلار پول نقد که به عنوان ودیعه آزادی زندانیان به نظر می‌رسید به سمت ایران حرکت کرد.
«نیویورک تایمز» آزادی زندانیان آمریکایی را فصل جدیدی در روابط ایران و آمریکا و خواند و مدعی شد: با این حال این شامل حال همه نشد. «بابک نمازی» برادر «سیامک»، زمانی که از تلویزیون فهمید برادرش در هواپیما نیست احساس کرد به او خیانت شده است. او گفت انگار در منطقه جنگی هستیم و یک سرباز به سمت هلی کوپتر می‌دود و هلیکوپتر هنوز حرکت نکرده اما می‌گوید ما قصد داریم پرواز کنیم.
به ادعای این گزارش رابط وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگو با «بابک نمازی» مدعی شده که باید صبور باشد چون «جواد ظریف» وزیر خارجه ایران شخصا به «جان کری» وزیر خارجه وقت اطمینان داده که سیامک ظرف چند هفته آزاد خواهد شد. اما چه اتفاقی افتاد؟ پدر ۸۱ ساله بابک، باقر نمازی در فوریه در حالی که در فرودگاه تهران بود، بازداشت و به اوین منتقل شد.
یکی از مقامات آشنا با کانال روابط بین ایران و آمریکا به «نیویورک تایمز» گفت: ایرانی‌ها در مذاکره جدی نبودند. آنها این دست و آن دست می‌کردند و مذاکرات را ماه‌ها متوقف می‌کردند و دوباره بدون آمادگی، سر و کله‌شان پیدا می‌شد. یکی از طرف‌های ایرانی خرده کاغذی از جیبش در می‌آورد که در آن نام ۴۰ نفر از کسانی که پرونده‌هایشان بسیار نگران‌کننده بود، نوشته شده بود. دولت اوباما فهمیده بود که ایرانی‌ها طفره می‌روند. آنها منتظر انتخابات آمریکا بودند. آنها منتظر ترامپ بودند.
بر اساس این گزارش، در ژانویه ۲۰۱۷ دولت ترامپ بدون در نظر گرفتن تمایل شدید رییس‌جمهور به خروج از توافق هسته‌ای، فاقد هرگونه سیاست در قبال ایران، روی کار آمد. دفتر نماینده ویژه رییس‌جمهور در امور گروگان‌ها تا همین دو ماه پیش ظاهرا خالی بود.
این رسانه مدعی شد: «در ماه جولای، در حالی که تقریبا شش ماه از ریاست جمهوری ترامپ گذشته بود، درخواست مذاکره مستقیم درباره مساله زندانیان مطرح شد. اما ایران هیچ پاسخی دریافت نکرد.»
بر اساس این گزارش اواخر نوامبر، دولت ترامپ آمادگی خود را برای مذاکره درباره زندانیانی که ایرانی‌ها چندین ماه قبل درخواست کرده بودند، اعلام کرد. این بار طرف ایرانی طفره رفت. دعوت نامه آنها منقضی شده بود. آنها پاسخ دادند و منتظر ساز و کار جدید از سوی تهران شدند.
در همان ماه، بعد از جشن شکرگزاری و در همان هفته‌ای که دولت ترامپ آمادگی خود را برای مذاکره درباره زندانیان اعلام کرده بود، تلویزیون ایران ویدئویی را از «شیو ونگ» نمایش داد. این ویدئو با تصاویری از «آلن ایر» که به فارسی سلیس به عنوان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در دولت اوباما صحبت می‌کرد، شروع شد. بر اساس این فیلم، طرح تبادل دانشجو اسب تروا برای تغییر نظام ایران تلقی شده بود. به نظر می‌رسید این فیلم برای توجیه ارزش «ونگ» به عنوان یک زندانی ساخته شده بود.
«نیویورک تایمز» در ادامه این تحولات، به تغییر ناگهانی بند «ونگ» در زندان اوین در ماه دسامبر به عنوان بخشی از پیچیدگی‌های روابط ایران و آمریکا در زمینه تبادل زندانی اشاره کرده و نوشت: «ونگ» در بند جدید با «نزار زکا» لبنانی-آمریکایی که در ماه سپتامبر ۲۰۱۵ به ده سال زندان به جرم جاسوسی در ایران زندانی شده بود، آشنا شد.
«دست کم او اینبار کسی را داشت که بتواند با او انگلیسی صحبت کند. او آشپزخانه داشت. آنچه او نداشت، کتاب بود.»
- 14
- 1
