«بروس لی» وارد می‌شود

«اش لونگ» به‌عنوان منشی در یک شرکت کشتی‌سازی در هنگ‌کنگ کار می‌کرد. شباهنگام، او ماسک بر صورت زده، کلاه مشکی بر سر گذاشته و لباس‌های محافظ بدن به تن کرده و به‌خیابان‌ها می‌رود تا با پلیس ضدشورش وارد درگیری شود.

این جوان ۲۵ ساله یکی از کسانی است که از آغاز تظاهرات حضوری دائمی در آن داشت، گروه‌ها را سازماندهی می‌کرد و موانعی در خیابان‌ها می‌ساخت و محله به محله از دست پلیس می‌گریخت و به تعبیری «بازی موش و گربه» با پلیس به راه انداخته بود. «جیمز پومفرت»، «گرگ تورود»، «کلر جیم» و «آن ماری رونتره» در گزارشی اختصاصی برای رویترز مورخ ۱۶ اوت ۲۰۱۹ نوشتند، «لونگ» که خود را با نام مستعار معرفی می‌کند نماینده گروهی از جوانان معترض هنگ‌کنگی است که بر این جنبش اعتراضی «می دمد» بر خلاف اسلافش عمدتا نوک پیکان را به سوی پکن نشانه رفته است.

این جنبش اعتراضی که «هنگ‌کنگی‌های جوان» نام گرفته، جنبشی «بدون سر» یا «بدون رهبر» و «ساختار» است و به همین دلیل برخورد هدفمند با آن برای مقام‌ها دشوار است؛ حتی برای خود معترضان هم مدیریت خودشان یا مدیریت اوضاع دشوارتر شده است. اگرچه این جنبش از حمایت گروه‌های حامی دموکراسیبرخوردار است اما کنشگرانی مانند «لونگ» بر آتش درگیری‌ها همواره می‌دمند؛ «هنگ‌کنگی‌های جوان» یا به‌طور مستقل دست به کنشگری می‌زنند یا به گروه‌های کوچک‌تر تقسیم شده و تاکتیک‌های خود را با شرایط سازگار می‌کنند.

«لونگ» می‌گوید: «ما خیلی سازمان‌یافته نیستیم. تاکتیک‌های ما هر روز تغییر می‌کند. ما روش‌های دولت و پلیس را می‌بینیم و سپس دست به اقدام می‌زنیم. رویای من احیای هنگ‌کنگ است. می‌خواهیم انقلاب را در زمان خودمان محقق ‌سازیم. امروز این چیزی است که به زندگی من معنا می‌دهد.» گزارشگران رویترز در مصاحبه با لونگ و ده‌ها نفر مانند او توانسته‌اند قطعات پازل را کنار هم بچینند تا نشان دهند این جنبش چگونه عمل می‌کند و اندیشه‌ای که آن را به حرکت درآورده چیست. تظاهراتی که به‌عنوان یک حرکت صلح‌آمیز و نفی اقدام دولت هنگ‌کنگ در آوریل کلید خورد به یک چالش مستقیم برای حزب کمونیست تبدیل شده که بر این مستعمره سابق بریتانیا حکم می‌راند. لونگ و همقطارانش با شعارهایی مثل «هنگ‌کنگ را آزاد کنید» یا «هنگ‌کنگ، چیننیست» آشکار کردند که آنها آینده‌ای که هنگ‌کنگ در سرزمین اصلی ادغام شود و به یک شهر چینی دیگر تبدیل شود را نمی‌پذیرند.

معترضان به عمد و به شکلی تحریک‌آمیز این تظاهرات را «عصر انقلاب» می‌نامند؛ مساله‌ای که باعث خشم مقام‌های حزب کمونیست چین شده تا هرگونه «چالشی» در برابر «انحصار قدرت» خود بر این دولت شهر را «تار و مار» کنند. صحنه‌هایی که روزگاری در هنگ‌کنگ غیرقابل تصور بود امروز به امری متداول تبدیل شده است: فرودگاه بین‌المللی این شهر تعطیل شد؛ مقام‌های چینی این تظاهرات را در قالب تروریسم مطرح کردند؛ قانونگذاران از سوی معترضان مورد ضرب و شتم، اهانت و اخراج قرار گرفتند؛ پلیس بارها معترضان را با باتوم مورد حمله قرار داده و گاز اشک‌آور به سوی آنها پرتاب کرده و حتی در فروشگاه‌ها هم معترضان مورد حمله پلیس قرار گرفتند. سه‌شنبه هفته گذشته ۲۲ مردادماه معترضان هنگ‌کنگی فردی را در فرودگاه هنگ‌کنگ (که به تسخیر معترضان درآمده بود) که گمان می‌رفت از ماموران مخفی دولت چین باشد مورد حمله قرار دادند. بعدا روشن شد که او خبرنگار «گلوبال‌تایمز» بود که روزنامه‌ای دولتی است که از سوی مقام‌های دولتی پکن کنترل می‌شود. این روزنامه نشان می‌داد که چگونه معترضان دولت چین را در سیبل حملات خود قرار داده‌اند. این روزنامه همچنین مساله دیگری را هم مورد توجه قرار می‌دهد؛ ریسک‌های آغاز یک شورش بدون رهبر. معترضان بعدا به‌خاطر اختلالی که در فرودگاه به‌وجود آوردند عذرخواهی کردند. ظاهرا نگران این بودند که تظاهرات‌شان ممکن است بخش‌های زیادی از مردم هنگ‌کنگ که حامی آنها بوده‌اند را از تداوم حمایت بازدارد.

«سامسون یوئن»، عالم سیاسی در دانشگاه لینگنان در هنگ‌کنگ که نظرسنجی‌هایی در مورد تظاهرات برای درک انگیزه‌ها و پایگاه حمایتی معترضان انجام داده، می‌گوید: «این جنبش میزان زیادی از خویشتنداری و انسجام را نشان داده است اما این حجم از خویشتن‌داری منوط است به شرط‌ها و شروط‌ها.» او می‌گوید: «اگر اقدام خاصی موجب شود این تظاهرات از کنترل خارج شود، مثلا اگر کسی جان خود را از دست بدهد، این می‌تواند بازی را تغییر دهد.»

براساس فرمول «یک کشور، دو سیستم» پکن قبول کرد که هنگ‌کنگ خودمختاری خود را داشته باشد. برخلاف کسانی که توافق با بریتانیا بر سر هنگ‌کنگ را به بحث گذاشتند، نسل جدیدی که پس از این واگذاری به دنیا آمد چندان دل‌خوشی از پکن ندارد. این نسل جدید تمایل ندارد که خود را بخشی از سرزمین اصلی چین که روشی اقتدارگرایانه دارد ببیند؛ چینی که تمایلی به حفظ آزادی‌ها و حقوقی که هنگ‌کنگی‌ها از آن برخوردارند، ندارد.

لونگ که در یک آپارتمان کوچک در محله «شام شی‌پو» صحبت می‌کرد در حالی که برای تظاهرات شب‌هنگامی که به سرعت به تحولی خشونت‌بار تبدیل شد آماده می‌شد، گفت: «در سال ۲۰۴۷، اگر هنگ‌کنگ به چین داده شود، هنگ‌کنگی‌های واقعی اینجا را ترک و از هنگ‌کنگ مهاجرت خواهند کرد.» او می‌گوید: «در آن زمان دیگر هنگ‌کنگی نخواهد بود بلکه شیانگ‌گانگ وجود خواهد داشت.» اشاره او به نامی است که در سرزمین اصلی برای خطاب قرار دادن هنگ‌کنگ به‌کار می‌رود.

«کری لم»، رئیس اجرایی هنگ‌کنگ، می‌گوید درخواست معترضان برای انقلاب جهت «آزادی» هنگ‌کنگ غیرقانونی است زیرا اقتدار دولت مرکزی در پکن را به چالش می‌کشد. یکی از سخنگویان «لم» در پاسخ به سوال رویترز وعده می‌دهد که با فروکش کردن تظاهرات مساله نابرابری درآمدی حل شود. منشور معترضان با عنوان «همچون آب باشید» تجلی تاکتیک‌های این جنبش است. این عبارت از یکی از جملات «بروس لی» استخراج شده که از آن برای توصیف فلسفه کانگ‌فوی خود استفاده می‌کرد.

این عبارت به معنای انعطاف‌پذیری و خلاقیت است یعنی حرکت رو به جلو و گاهی، در صورت لزوم، عقب‌نشینی به‌عنوان اقدامی استراتژیک. بر همین اساس، وقتی معترضان با افسران پلیس در جایی درگیر می‌شدند، دست و پای افسران را می‌بستند و به نقطه‌ای دیگر می‌رفتند و تظاهرات جدیدی را شروع می‌کردند. تاکتیک‌های سیال از سوی معترضان به‌کار گرفته می‌شود. آنها اغلب برای اینکه شناخته نشوند صورت‌های خود را پوشانده و پوشش سیاه بر سر و صورت دارند. افسران خط‌مقدم می‌گویند خسته شده‌اند زیرا نمی‌دانند کنشگران و معترضان «حمله» بعدی را از کجا شروع می‌کنند. شاید همین مساله است که موجب عصبانیت نیروهای پلیس و برخورد خشونت‌بارتر با معترضان شده است.

معترضان می‌گویند جنبش‌شان «بی‌رهبر» است. یک‌جورهایی این مساله واکنشی است به تظاهرات سال ۲۰۱۴ که بسیاری از رهبران معترضان دستگیر و احکام طولانی‌مدت زندان گرفتند. بر خلاف تظاهرات سال ۲۰۱۴ که نام رهبرانی مانند «جاشوا وونگ» جهانی شد، اما کنشگران فعلی مانند «اش‌لونگ» به عمد زیر رادارها حرکت می‌کنند و از نام مستعار استفاده می‌کنند و در تظاهرات با چهره مبدل یا پوشانده‌شده حضور می‌یابند. رسانه‌های اجتماعی هم ماهیت این جنبش «بی‌رهبر» را میسرتر ساخته‌اند.

معترضان «سرنخ»‌های خود را از بیش از ۱۰۰ گروه در پیام‌رسان‌های تلگرام، اینستاگرام و پیام‌رسان‌های دیگری مانند LIHKG دریافت می‌کنند. این گروه‌ها هم اطلاعاتی در مورد تظاهرات (زمان و مکان و نحوه برخورد پلیس با معترضان) پخش می‌کنند؛ برخی به روش‌های خنثی‌کردن گازهای اشک‌آور پرتاب‌شده از سوی پلیس اشاره می‌کنند؛ برخی هم عوامل و نیروهای دولتی و پلیس مخفی را شناسایی کرده و به معترضان نشان می‌دهند؛ برخی دیگر هم «کد»های دسترسی به ساختمان‌هایی در هنگ‌کنگ را می‌دهند تا معترضان بتوانند در آنجا پنهان شوند. یک دانشجوی هنگ‌کنگی که در بریتانیا درس می‌خواند و یک صفحه اینستاگرامی به نام antielabhk را اداره می‌کند، می‌گوید: «مساله این نیست که این جنبش بی‌رهبر است، بلکه در حقیقت به این معناست که هرکسی خود یک رهبر است.»