دی ماه سال گذشته بود که رئیس دولت اصلاحات در دیدار با برخی از اعضای فراکسیون امید مجلس نسبت به آینده ابراز نگرانی کرد و اذعان داشت که شرایط به نحوی شده که اگر من هم به مردم بگویم پای صندوق‌های رأی بیایید، شاید مردم قبول نکنند و از این جهت باید دولت در یک سال پیش رو تحول عظیمی در اقتصاد ایجاد کند تا رضایت نسبی مردم فراهم شود و به مشارکت اجتماعی در انتخابات بپردازند. حال چند ماه پس از آن دیدار صادق زیباکلام فعال سیاسی اصلاح‌طلب در نامه‌ای سر گشاده با انتقاد به رئیس دولت اصلاحات عملکرد جریان اصلاحات را به بوته نقد کشیده و این جریان را بدون هدف، شعار استراتژیک و هویت مشخص خوانده که باید آزادی خواهی و دموکراسی را در راس مطالبات خود قرار دهد. باید دید پاسخ رئیس دولت اصلاحات به این نامه چه خواهد بود.
برای بررسی عملکرد اصلاح‌طلبان در فراکسیون امید مجلس، شورای شهر، دولت بر آمده از حمایت آنها و بررسی صحبت‌های صادق زیباکلام، «آرمان» با غلامرضا انصاری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو سابق شورای شهر تهران به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید:
صادق زیباکلام از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب در نامه‌ای سرگشاده به رئیس دولت اصلاحات انتقاداتی را به عملکرد این جریان وارد کرده و اصلاحات را فاقد هدف و هویت مشخص دانسته؛ چه میزان این انتقادات را وارد می‌دانید؟
آنچه که آقای زیباکلام در مورد جریان اصلاح‌طلبی و برنامه‌محور نبودن این جریان گفته، خود قابل نقد است. چرا که اینگونه نبوده که اصلاح‌طلبان در مقاطع مختلف استراتژی نداشتند بلکه از استراتژی و هدف خوب و مشخصی بهره‌مند بوده‌اند. چیزی که از روز نخست توسط رئیس دولت اصلاحات هم در دوره ریاست جمهوری وی و هم پس از آن بارها اعلام شده دفاع از آزادی، حقوق مردم، مشارکت همگانی، توجه به زیرساخت‌های اساسی رفاه اجتماعی و امنیت اقتصادی، چارچوب‌ها و مانیفست حرکت اصلاح‌طلبی در کشور بوده است. بنابر این اینگونه نبوده که اصلاح‌طلبان بدون هدف، برنامه و مانیفست مشخص کار را سامان بدهند.
البته عواملی موجب عدم کارایی در شرایط موجود شده که مشخص و قابل قبول است. نخستین مشکل برای اصلاح‌طلبان فیلترهای نظارتی است که موجب می‌شود نتوانند افراد شایسته، کارآمد و توانا را جهت انتخاب به مردم ارائه کنند. از این رو طبیعی است که وقتی قرار بود لیست اصلاح‌طلبان تحت عنوان لیست امید در تهران و شهرستان‌ها بسته شود، به همین دلیل شاهد بودیم که ۲ یا ۳ نفر اشخاص شناخته شده در این لیست‌ها قرار داشتند و لیست‌ها با حداقل‌ها بسته شد.
همان زمان نیز برخی مطرح می‌کردند که وقتی لیست انتخاباتی در شرایط حداقلی بسته می‌شود، نباید اساسا شرکت کنیم، اما من معتقدم نمی‌توانیم با حق تعیین سرنوشت خودمان قهر کنیم. لذا حیات اجتماعی و سیاسی اصلاح‌طلبان به صندوق‌های رأی بستگی دارد. امروز در جهان شرایطی به‌وجودآمده که همه به سمت گفت‌وگو و تعامل پیش رفته‌اند و تحرکات رادیکال، دیگر پاسخگو نیست. همین اتفاقاتی که طی چند روز گذشته در سودان و الجزایر افتاد، نشانگر این قضیه است که اگر ملتزم به صندوق رای، حرکت‌های دموکراتیک و گام‌به‌گام نباشیم نهایتا جامعه به سمت جزم‌گرایی، یکجانبه‌گرایی و رادیکالیسم خواهد رفت. لذا جز اعتقاد و التزام به دموکراسی راه دیگری نیست.
بسیاری معتقدند که اصلاح‌طلبی در شعارهای کلی و زیبا خلاصه شده که چندان عملگرایی در آنها مشاهده نمی‌شود؛ ارزیابی شما چگونه است؟
من معتقدم بخش انتخابی چیزی در حدود یک سوم قدرت را درکشور ما در اختیار دارد که آن هم با یکسری محدودیت‌ها و محرومیت‌ها. امروز در شوراها چقدر آزادی عمل وجود دارد؟ وقتی نگاه می‌کنیم به دلایل و ابزارهای مختلف، بخشی از اقداماتی که باید صورت بپذیرد امکان‌پذیر نیست. در مجلس و دولت نیز روال به همین گونه است. طبیعی است که محدودیت‌ها مانع کار است و به همین دلیل از لیست حداقلی امید نمی‌توان انتظاری بیش از این داشت.
البته ما خودمان نیز باید نقد درون‌گفتمانی داشته باشیم. درلیست شوراها نیز که فیلترهای نظارتی وجود نداشت و مردم آزادانه شرکت کردند و به تمامی نمایندگان تهران و بخشی از نمایندگان شهرستان‌ها که در لیست اصلاح‌طلبان بودند رأی دادند، باز هم دقت لازم برای چینش و انتخاب نمایندگان انجام نشد. برخی از اقدامات پوپولیستی و شعاری به نظر می‌رسید، همچون دادن سهم به جوانان و زنان، در حالی که لیست باید بر اساس شایستگی‌ها بسته شود، نه در نظر گرفتن مسائل جانبی و حاشیه‌ای. اگر در اقشار دیگر چون جوانان و زنان هم افراد شایسته‌ای پیدا می‌شدند چرا ۳۰درصد؟ باید ۱۰۰درصد شایستگان در لیست قرار می‌گرفتند.
این نقد درون تشکیلاتی در جریان اصلاحات است که باید در این موارد آسیب شناسی صورت گیرد تا تجربه گذشته را چراغ راه آینده کنیم و گام‌های پیش رو را محکم‌تر برداریم. به هر صورت دولت، شوراها و فراکسیون امید مجلس با تمام کاستی‌های خود نسبت به گذشته از شرایط مطلوب‌تری برخوردار است. باید به هر نحوی در صدد حل مشکلات کشور به‌خصوص مشکلات معیشتی مردم تلاش کرده و به دولت کمک کنیم.
با توجه به اینکه کمتر از ۱۱ماه دیگر انتخابات سرنوشت‌ساز مجلس یازدهم را در پیش رو داریم و مردم رویکرد چندان مناسبی نسبت به عملکرد دولت و حامیان آنها یعنی اصلاح‌طلبان ندارند، باید چه رویه‌ای طی شده و چه تصمیماتی اتخاذ شود تا مردم بازهم در پای صندوق‌های رأی حاضر شوند؟
من فکر می‌کنم که اگر مخالفان اصلاحات تاکنون سکوت می‌کردند پرونده اصلاحات خیلی زودتر از اینها بسته و پیچیده می‌شد. ما موفقیت‌های خود را مدیون برخوردهای خشن، حساب نشده و غیر اصولی و احساسی جریان مقابل هستیم. آنها با ایجاد بحران در سیاست داخلی و خارجی شرایطی را به‌وجود می‌آورند که مردم به حداقل‌ها راضی شوند. مردم به این نتیجه می‌رسند که جریان ضعیف شده اصلاحات خطر کمتری را برای کشور به‌وجود می‌آورد.
لذا احساس من این است که شاید در انتخابات سال جاری هم مشارکت تا حدوی کاهش پیدا کند، اما بازهم اگر اجازه نسبی به اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات داده شود و نظارت‌ها سختگیرانه نباشد، قطعا درصد مشارکتی که می‌تواند تضمین‌کننده امنیت ملی باشد و اصلاح‌طلبان را پیروز گرداند بالا خواهد بود.
سهیل ثابت
- 16
- 1
