طرح زوج و فرد را دایمی کنید

چرا شهرداری و دولت، این طرح را دایمی نمی‌کنند؟ در زیر، استدلال‌هایی را که در مخالفت با دایمی کردن این طرح شنیده و خوانده‌ام، ذکر می‌کنم و به آن‌ها پاسخ می‌گویم:

* این طرح ناعادلانه است؛ زیرا پنج شنبه‌ها تقریباً تعطیل است و از این رو، طرح به نفع خودروهایی است که پلاک زوج دارند، زیرا دارندگانِ این خودروها می توانند سه روز در هفته از خودرویشان استفاده کنند.

پاسخ: اولاً که در عمل پنج‌شنبه‌ها تعطیل نیست و خیلی‌ها از این «تعطیلی» برای انجام کارهای شخصی‌شان استفاده می‌کنند. دوم این که اگر واقعاً شمار زیادی از دارندگان خودروهای پلاک فرد اعتراض داشته باشند، می‌توان به صورت چرخشی (مثلاً ماهانه) محدودیت را برعکس کرد، یعنی خودروهای پلاک زوج در روزهای فرد اجازه‌ی رفت و آمد داشته باشند، و خودروهای پلاک فرد در روزهای زوج. یا می‌توان با نصب برچسب‌های عددی روی پلاک یا شیشه‌ی همه‌ی خودروها، در روزهای مختلف، محدودیت‌هایی را برای یک یا چند گروه وضع کرد. بدیهی است که با هوشمند کردن این برچسب‌ها، امکان کنترل با دوربین‌های راهنمایی و رانندگی هم فراهم خواهد شد.

* مردم خودرو خریده‌اند که از آن استفاده کنند و نباید حق آنان را محدود کرد.

پاسخ: استفاده از خودروی شخصی در محیطی که سبب آسیب دیدن دیگران می‌شود، «حق» نیست؛ یک امتیاز ناعادلانه است. از این گذشته، کم‌تر شدنِ استفاده از خودرو، سبب کم‌تر شدن مصرف فراورده‌های نفتی و افزایش صادراتِ آن می‌شود که این خود به نفع اقتصاد ملی است (نفع همگانی).

* شمار بسیاری از مردم، خود و بچه‌شان را با خودروی شخصی به محل کار و مدرسه می رسانند.

پاسخ: درصورت خلوت شدن خیابان‌ها، کارایی همین وسایل همگانیِ کنونی (اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها) چند برابر می‌شود و همه به سرِ کار خود می‌رسند.

* خیلی ها با خودروی شخصی، مسافرکِشی و گذران زندگی می‌کنند.

پاسخ: این کار از اصل خلافِ قانون و اصول است، اما درصورت اصلاح قانون، می‌توان این دسته افراد را ملزم به ثبت نام در آژانس‌های اینترنتی یا معمولی ساخت و برایشان مجوز ورود به شهر صادر کرد.

* عده ای دو خودرو خواهند خرید که یکی پلاک زوج داشته باشد و دیگری فرد تا هر روز بتوانند وارد شهر شوند.

پاسخ: کسانی که بتوانند دو خودرو بخرند و جای نگهداری آن را هم داشته باشند، درصد بسیار کمی از افراد جامعه را تشکیل می‌دهند. ضمن آن که می‌توان با وضع قانون و مقررات، برای چنین افراد مالیات و عوارض سنگین وضع، و درآمد به دست آمده را صرف شهر کرد.

* به جای یک‌روزدرمیان کردن حق رفت و آمد خودروها، باید خودروهای فرسوده را از رده خارج کرد، فناوری خودروها را اصلاح کرد، و... .

پاسخ: این‌ها راه حل‌هایی هستند که تا آینده‌ی قابل پیش‌بینی برای کشور ما که درگیر مشکلات اقتصادی و تحریم‌های جهانی است، امکان‌پذیر نخواهد بود. درواقع، باید از این راه حل‌ها به عنوان شیوه‌های مکملِ طرح زوج و فرد استفاده کرد تا آلودگی هوا به شکل محسوسی کاهش یابد.

* چرا در شهرهای کشورهای اروپایی طرح زوج و فرد وجود ندارد؟

پاسخ: هیچ شهر اروپایی به اندازه‌ی تهران جمعیت ندارد؛ در هیچ شهر اروپایی این تعداد خودروی بی‌کیفیت وجود ندارد؛ در هیچ شهر اروپایی این قدر بنزین و گازوییل بی‌کیفیت مصرف نمی‌شود؛ در هیچ شهر اروپایی، مقررات راهنمایی و رانندگی به این میزان زیر پا گذاشته نمی‌شود؛ هیچ کشور اروپایی زیر فشار تحریم‌های بین المللی نیست؛ در شهرهای بزرگ اروپایی، گران بودن بنزین و جریمه برای توقف غیرمجاز یا هزینه‌ی پارکومتر بسیار بالا است و این سبب می‌شود که بسیاری از مردم ترجیح دهند که خودروی شخصی بیرون نیاورند؛ در بعضی از شهرهای بزرگ اروپا، ورود به بعضی محدوده‌ها عوارض دارد؛ در هیچ شهر اروپایی این تعداد از مردم بر اثر آلودگی هوا نمی‌میرند؛ و... .

بدیهی است که راه های دیگری هم برای کاستن از آلودگی هوای شهرهای بزرگ کشور وجود دارد. اما، طرح زوج و فرد فعلاً تنها راه حلِ سریع است که اثر محسوسی بر کاهش ترافیک و آلودگی هوا دارد. با این وصف جای پرسش است که چرا مدیرانِ ما از اجرای این طرح خودداری می کنند؟ به نظر من، علت فقط لابی شرکت‌های بزرگِ سازنده و واردکننده‌ی خودرو با آقایان است... .