بیمه باربری
به قراردادی که بین شرکت حمل و نقل و صاحب کالا با بیمه گر منعقد میشود تا بیمه گر به موجب آن، در ازای دریافت مبلغی از طرف بیمه گزار، خسارت ها را در صورت وارد شدن خسارت به اموال و افراد ثالث، جبران کند؛ بیمه باربری یا بیمه حمل و نقل می گویند. در واقع ، اگر خسارتی در هنگام انتقال کالا از مبداء به مقصد ، به آن وارد شود یا بیمه گزار، متحمل پرداخت هزینه هایی شود؛ خسارت بر اساس مفاد بیمه نامه از طرف بیمه گر پرداخت میشود.
مشتریان بیمه های باربری چه کسانی هستند؟
اغلب از مشتریان بیمه باربری شرکتهای بیمه ای به عنوان وارد کنندگان کالاها یاد میشود. اشخاص حقیقی و حقوقی که مشغول صادرات کالا هستند و تمامی صاحبان کالا که محموله بار خود را به صورت تک بیمه می کنند و یا به صورت سالیانه قرارداد می بندند، از مشتریان این بیمه نامه به شمار میروند و در قبال خسارات و خطرات ناشی از حمل و نقل، محمولات و کالاهایشان را بیمه می کنند.
اصطلاحات عمومی بیمه باربری
اصطلاحات بیمه باربری، متشکل از دو نوع عمومی و تخصصی هستند. اصطلاحات عمومی مورد استفاده در بیمه باربری به شرح زیر می باشند:
> بیمه گر:
به شرکت بیمه ای که با طرف دیگر، قرارداد می بندد و در بیمه نامه، نامش را می نویسد و تعهد می کند که در ازای دریافت حق بیمه، خسارات احتمالی وارد شده را طبق شرایط مندرج در بیمه نامه بپردازد؛ بیمه گر میگویند.
> بیمه گذار:
به شخص حقیقی یا حقوقی که نامش در بیمه نامه قید میشود و بیمه را میخرد و به پرداخت حق بیمه آن بیمه نامه متعهد میشود؛ بیمه گذار میگویند.
> ذی نفع:
به کسی که نامش براساس درخواست شخص بیمه گذار، در بیمه نامه قید شود تا همه یا بخشی از خسارت را به او بپردازند، ذی نفع می گویند.
> حق بیمه:
به مبلغ درج شده در بیمه نامه، حق بیمه میگویند و بیمه گذار، موظف به پرداخت آن به بیمه گر در زمان صدور بیمه نامه و یا در زمان مقرر در بیمه نامه است.
> موضوع بیمه:
موضوع بیمه به اموالی اطلاق میشود که در جدول مشخصات بیمه نامه مشخص شده است.
> مدت اعتبار بیمه نامه:
به مدت زمانی که یک بیمه نامه دارای اعتبار است؛ مدت اعتبار بیمه نامه میگویند. این مدت زمان بر اساس شرایط کلوز تعيين میشود.
> فرانشیز:
فرانشیز به بخشی از مبلغ خسارت گفته میشود که بر عهده بیمه گذار است و در بیمه نامه، میزانش ذکر می شود.
انواع بیمه باربری
انواع بیمه های باربری بر اساس محدوده جغرافیایی، متشکل از سه دسته به شرح زیر میباشد :
- بیمه های باربری داخلی:
تعيين شرایط و مقررات بیمه های باربری داخلی در داخل ایران صورت ميگیرد و شرکت بیمه سامان، محموله هایی را که مبداء، مقصد و مسیر حمل آن در محدوده جغرافیایی ایران قرار دارند را در مقابل خطراتی تحت پوشش قرار می دهد که از آن ها می توان به آتش سوزی ، انفجار، تصادف، تصادم و واژگونی وسیله نقلیه اشاره کرد. با پرداخت حق بیمه در این نوع بیمه نامه می توان خطرات اضافی ازجمله سرقت کلی محموله، آبدیدگی، خطرات ناشی از تخلیه و بارگیری، برخورد جسم خارجی با محموله و پرت شدن محموله از روی وسیله حمل را تحت پوشش قرار داد.
- بیمه های باربری صادرات – واردات:
این نوع بیمه برای بیمه ی اجناس وارد و یا صادر شده از کشور به خارج، کاربرد دارد و بسیار حساس است و بیشتر برای تجار و یا شرکت های بازرگانی بین المللی داخل و یا خارج از کشور، مورد استفاده قرار می گیرد. شرایط و قوانین این نوع بیمه در موارد و بندهای مختلفی برای خساراتی بدلیل دزدی، آتش سوزی ، انفجار، به دریا ریختن کالا( از کشتی های حمل بار) و موارد مشابه تنظیم شده است.
- بیمه باربری یا ترانزیت:
بیمه باربری برای بیمه اجناس و یا کالاهایی کاربرد دارد که مبداء و مقصدشان، کشورهای خارجی هستند و محل عبور کالاها صرفا از داخل ایران می باشد. مثلا فرض کنید که قرار است اجناسی از راه زمینی از کشور ترکیه به پاکستان ارسال شوند. پروانه ای برای حمل کالا به صورت ترانزیت صادر می شود که جهت امور گمرکی در زمان ورود و خروج کالا ها اهمیت دارد.
نرخ بیمه باربری
نرخ بیمه باربری در محاسبه قیمت بیمه باربری تأثير به سزایی دارد. محاسبه ی نرخ بیمه باربری بر اساس چند فاکتور می باشد که از آن ها می توان به نوع کالا، نوع وسیله حمل، نوع بسته بندی ، شرایط حمل و …. اشاره کرد و شرکتهای مختلف بیمه، آن را ارائه می دهند. هر کلوز بیمه باربری، نرخ مختلفی دارد. بهتر است بدانید که بیمه باربری به عنوان یک بیمه نامه کم ریسک محسوب میشود و علت رقابتی بودن نرخ بیمه باربری، همین امر میباشد که نرخ شکنی در آن زیاد است.
مدت اعتبار بیمه نامه ها
اگر تا قبل از اتمام اعتبار بیمه نامه، همه و یا قسمتی از کالا و محموله بر اساس شرایط عمومی بیمه باربری و حمل و نقل، ارسال نشده باشد، بیمه گذار باید از بیمه گر درخواست تمدید بیمه نامه را داشته باشد تا الحاقیه مربوط به آن صادر شود.
بیمه ارزش اضافی
در صورت درخواست بیمه گذار میتوان براساس قوانین و شرایط عمومی آیین نامه بیمه باربری و حمل و نقل، سرمایه بیمه شده را بابت کرایه حمل، عدم النفع و سایر هزینه ها اضافه نمود. از ابزارهای شناسائی مؤلفه های تشکیل دهنده ارزش کالای مندرج در فاکتورها برای محموله های بین المللی، می توان به استفاده از شرایط اینکوترمز اشاره کرد. به عنوان مثال ، هزینه حمل به فاکتورهای صادره تحت شرایط FOB تعلق نمیگیرد ولی درخصوص عدم النفع صرف نظر از شرایط اینکوترمز، اگر بیمه گذار، متقاضی ارزش اضافی بابت عدم النفع باشد؛ ملزم به اضافه کردن۱۰ درصد به سرمایه بیمه شده است.
زمان بیمه باربری
زمان شروع بیمه نامه از زمان بارگیری تا ترک مبدا میباشد و تا زمان تخلیه کامل در مقصد خواهد بود. البته در بعضی از بیمه نامه ها متفاوت است و تا زمان رسیدن به مقصد می باشد. همچنین بیمه باربری در صورت خروج بار از مسیر، فسخ خواهد شد.
در صورت شرایط زیر، مدت زمان بیمه باربری تمام می شود:
>> به محض تخلیه کامل بار در مقصد نوشته شده در بیمه نامه
>> به محض اتمام ۶۰ روز از تخلیه کامل کالا در آخرین بندر تخلیه در حمل دریایی
>> خارج شدن از مسیر عادی و تعریف شده
>> به محض اتمام ۳۰ روز از تخلیه کامل هر قسمتی از کالا از هواپیما در فرودگاه مقصد
>> به محض اتمام ۶۰ روز از تخلیه کامل کالا به انبار گمرک کشور از طریق حمل زمینی و ریلی
همچنین بیمه گزار بمدت دو سال از تاریخ صدور بیمه نامه خود می تواند کالای خود را حمل کند وگرنه اعتبار بیمه نامه تمام میشود، مگر این که توافق دیگری شده باشد.
مزایای بیمه باربری
تضمین سلامت کالا و محموله برای صاحبان بار، از مهمترین مزایای بیمه باربری به شمار می رود. این امر باعث گسترش تجارت کالا به روش های مختلف میشود و همچنین هر نوع خسارت احتمالی جبران میگردد. این بیمه برای موسسات و شرکتهای باربری و حمل و نقل و صاحبان کالا میتواند ضرر و خسارت ناشی از خسارت های وارده بر کالا ها و یا خسارت ناشی از نابودی کامل محموله در حمل و نقل را تامین نماید. بنابراین صاحبان کالا و موسسات حمل و نقل داخلی و بین المللی می توانند خدمات خود را با خیالی اسوده و آرامش خاطر در امر حمل و نقل انجام دهند.
گردآوری: بخش جامعه سرپوش
- 12
- 6