به گزارش ایسنا، سلامت فقط نبود بیماری و نقص نیست بلکه آسایش کامل جسمی، روانی و اجتماعی را شامل می‌شود؛ سلامت اجتماعی ارزیابی و شناخت فرد از چگونگی عملکردش در اجتماع و کیفیت روابطش با افراد دیگر، نزدیکان و گروههای اجتماعی است.
سلامت اجتماعی هدف علمی جامعه
در این باره دکتر حسن اسماعیلزاده از جامعه شناسان، سلامت اجتماعی را هدف علمی جامعه خواند و با بیان اینکه در توسعه شاخص‌های مختلف روانی، جسمی، اجتماعی، و اقتصادی مطرح است و توسعه دو نوع درون‌زا و برون‌زاست، افزود: توسعه درون‌زا سلسله تغییراتی است که منجر به تحول در جامعه می‌شود اما در توسعه برون‌زا تغییرات سطحی است و منجر به تحول نمی‌شود.
این مدرس دانشگاه فرهنگیان لرستان سلامت اجتماعی را یکی از شاخص‌های توسعه عنوان کرد و با بیان اینکه سلامت اجتماعی در سطح خرد به رشد اجتماعی برمیگردد، تصریح کرد: سه نوع رشد(جسمانی، عقلای عاطفی و اجتماعی) داریم که رشد اجتماعی با درجه سازگاری فرد با دیگران سنجیده می‌شود که چقدر فرد تعامل دارد؟ چقدر انتقادپذیراست؟ و چقدر منتقد است؟
وی اضافه کرد: سلامت اجتماعی در سطح کلان که همان سلامت جامعه است به میزان مطلوبیت شاخص‌های کلان اجتماعی ( نرخ طلاق، نابرابری اقتصادی، نرخ بیکاری، اختلاس، روسپی‌گری، رانت خواری، فساد اداری، و فقدان شایسته‌سالاری و خیلی از آسیب‌های اجتماعی) بستگی دارد.
مدیر پژوهشکده تعلیم و تربیت آموزش و پرورش لرستان عنوان کرد: وقتی دم از سلامت اجتماعی می‌زنیم باید جامعه را به یک ارگانسیم تشبیه کنیم که آیا سلامت دارد یا ندارد؟ و در سلامت اجتماعی به دنبال کاهش خودکشی، کاهش فساد اداری و نرخ طلاق، کاهش بیسوادی و بیکاری و افزایش رفاه اجتماعی هستیم.
وی با اشاره به اینکه رابطه متقابلی بین سلامت فردی، عقلانی، اجتماعی و سلامت جامعه وجود دارد، یادآورشد: یکی از عواملی که موجب تقویت سلامت اجتماعی در جامعه می‌شود سرمایه اجتماعی است.
سرمایه اجتماعی سلامت اجتماعی را تضمین می‌کند
اسماعیلزاده اعتماد و امنیت را مولفه سرمایه اجتماعی برشمرد و با بیان اینکه هنگامیکه امنیت وجود داشته باشد سرمایه‌گذاری راحتتر صورت می‌گیرد، خاطر نشان کرد: باوجود سرمایه اجتماعی احساس تعلق در شهروندان شکل می‌گیرد و سرمایه اجتماعی سلامت اجتماعی را تضمین می‌کند.
این جامعه شناس با اشاره به اینکه چنانچه سلامت اجتماعی تقویت شود احساس تعلق نسبت به محیط، خانواده، شهر و جامعه شکل می‌گیرد و به تبع آن احساس تعهد ایجاد خواهد شد، گفت: سلامت اجتماعی مولفههایی دارد و سوال اینجاست چطور بدانیم سلامت اجتماعی داریم یا نداریم؟ در این خصوص باید میزان مشارکتهای اجتماعی سنجیده شود که آیا شهروندان مشارکت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارند؟ میزان مسئولیتپذیری شهروندان لرستانی در چه حد است؟ چقدر نسبت به دیگران مسئولیت‌پذیر و یا بیتفاوت هستند؟ چقدر نسبت به حقوق و وظایف خود آگاهی دارند؟ چنانچه به حقوق خود واقف باشیم آیا به آن عمل می‌کنیم؟ چقدر به محیط زیست احترام میگذاریم و یا آن را حفظ می‌کنیم؟
وی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی را باورهای دینی، علمی، اسطورهای، مهارت‌های زندگی، جایگاه اجتمادی و... خواند و با بیان اینکه باید این عوامل را شناسایی کنیم و از طریق آنها سلامت اجتماعی را تقویت و بالا ببریم،یادآور شد: برای افزایش مشارکت اجتماعی باید سلامت اجتماعی را تقویت کنیم.
اسماعیلزاده با بیان اینکه باید مهارتها را به افراد آموزش دهیم.خاطر نشان کرد: باید جامعه‌پذیری درست افراد توسط خانواده، رسانه و سیستم آموزشی صورت گیرد تا سلامت اجتماعی افزایشیابد.
این جامعهشناس گفت: وجود آسیب اجتماعی در جامعه نشان از پایین بودن سلامت اجتماعی دارد.
فقدان سلامت اجتماعی قطعا سلامت روانی و جسمای افراد را تهدید خواهد کرد
در این رابطه نوشین احمد پوریان رییس گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه سلامت اجتماعی یکی از مفاهیم جذاب در حوزه اجتماعی است با این حال تعریف کامل و جامع از سلامت اجتماعی تقریبا دشوار است، افزود:سلامت اجتماعی عبارت است از چگونگی ارزیابی فرد از عملکردش و برآیند فعالیتهایش در برابر جامعهای که در آن زندگی می‌کند و در برابر آن مسئول است.
وی اضافه کرد: فردی که از سلامت اجتماعی برخوردار است به جامعهای که در آن زندگی می‌کند احساس تعلق کرده و متعاقبا از طرف جامعه مورد پذیرش قرار می‌گیرد و در پیشرفت، رشد و توسعه آن سهیم است.
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ادامه داد: سلامت اجتماعی در کنار سلامت جسمی و روانی از اهمیت فوقالعاده ای برخوردار است چرا که یک جامعه با فقدان سلامت اجتماعی قطعا سلامت روانی و جسمای افراد را تهدید خواهد کرد.
وی عنوان کرد: قطعا سیاست و سلامت تاثیر دو جانبه دارد و مقام معظم رهبری در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی یک سری سیاست‌های کلی در مورد سلامت به روسای سه قوه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند که از موارد مهمی که در این سیاست‌ها به چشم می‌خورد و حائز اهمیت است موضوع آگاه‌سازی مردم از حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی خود و استفاده از ظرفیت‌های محیط برای ارائه مراقبت‌های سلامت برای رشد معنوی و اخلاق اسلامی و ارتقا سلامت روانی جامعه با ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی و رفع موانع تنش آفرینی در زندگی فردی اجتماعی و ترویج آموزش‌های اخلاقی و معنوی و ارتقا شاخص‌های سلامت روانی است که بی‌شک در افزایش و ارتقا سلامت اجتماعی یک جامعه بی‌تاثیر نیست.
احمدپوریان مطرح کرد: از شاخص‌های مهمی که در سطح فردی و اجتماعی می‌تواند به سلامت اجتماعی و ارتقا کیفیت زندگی منجر شود می‌توان به ظرفیت مشارکت در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی توانایی تصمیم‌گیری‌های مستقل، دسترسی به خدمات بهداشتی، آموزشی و دسترسی به منابع مالی و امکانات در آمدزایی، عزت نفس بالا، دسترسی به اطلاعات مربوط به سازمان‌ها و موسسات حمایتی و دسترسی به مراکز مشاوره، شرکت در سازمان‌های اجتماعی و مردم نهاد و اتخاذ سبک زندگی سالم اشاره کرد.
این روانشناس تصریح کرد: ارتقا سلامت احساسی منجر به احساس نشاط، امنیت اجتماعی، عدالت اجتماعی، رفاه اجتماعی، مولفه‌های رضایت از زندگی، توسعه و حمایت اجتماعی، کسب هویت اجتماعی و فردی، رضایت از زندگی از پیامدهای مثبت سلامت اجتماعی است.
رییس گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی لرستان ادامه داد: از هم گسیختگی اجتماعی (فرار مغزها)، مهاجرت از روستا به شهر، افزایش طلاق و مشکلات خانوادگی، بدرفتاری با کودک، ترک تحصیل و افت تحصیل، روسپی‌گری، رفتارهای ضد اجتماعی، جرائم مربوط مواد مخدر،از خود بیگانگی اجتماعی، بزهکاری، پرخاشگری و خشونت و انحرافات اجتماعی و... از پیامدهای منفی یک جامعه است که از نظر سلامت اجتماعی به کفایت و ظرفیت ساز خود نرسیده باشد.
زیرساخت‌ها و باورهای فرهنگی درخصوص سلامت اجتماعی اصلاح شود
در این رابطه اسدالله حیدری، مدیر کل بهزیستی لرستان با بیان اینکه موضوع سلامت اجتماعی از مفاهیم علمی و جاافتاده است که به همت دولت تدبیر و امید در ایران احیا شد، اضافه کرد: در برنامه ششم بهزیستی مسئول سلامت اجتماعی معرفی شده است و با این حال برخی از همکاران این سازمان نسبت به این مسأله آگاهی و شناخت لازم را ندارند.
حیدری ادامه داد: بهداشت و سلامت سه بُعد فیزیکی، روانی و سلامت اجتماعی دارد و از این بین سلامت اجتماعی نمود بیشتری دارد چراکه با بقیه ابعاد ارتباط دارد.
مدیرکل بهزیستی لرستان خاطرنشان کرد: فقدان فقر، خشونت، تبعیض جنسی، رعایت حقوق شهروندی و... شاخص‌های سلامت اجتماعی است.
وی یادآور شد: سلامت اجتماعی لازمه سلامت شهروندی است و باید زیرساخت‌ها و باورهای فرهنگی درخصوص سلامت اجتماعی باید اصلاح شود.
حیدری افزود: چون در جامعه مخاطرات بسیاری وجود دارد به همین خاطر سلامت اجتماعی تهدید می‌شود.
سفره سلامت اجتماعی از سیاست جدا شود
دکتر حبیب‌الله خجسته‌پور معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان سلامت اجتماعی را یکی از موضوعات روز جهان عنوان کرد که پردازش به آن بسیار بااهمیت است، افزود: در دین اسلام نیز به بحث سلامت و بهداشت تأکید شده است، اضافه کرد: تا زمانی که از دو نعمت سلامت و امنیت بهره‌مند هستیم قدر آن را نمی‌دانیم.
خجسته‌پور ادامه داد : باید با شناخت این دو نعمت در جهت گسترده کردن میزان تأثیرگذاری آنها اقدام کنیم و به دنبال احیای شعار پیشگیری بهتر از درمان است، باشیم.
معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان با اشاره به اینکه لرستان جزو پنج استان امن کشور است، خاطرنشان کرد: اگر احساس امنیت در این استان حس نمی‌شود به خاطر این است که چون از این نعمت بهره‌مندیم ولی آن را حس نمی‌کنیم.
وی یادآور شد: باید در کنار اقدامات قهری، موضوعات سلامت اجتماعی را سرلوحه همه وظایف انسانی خود قرار دهیم .
خجسته‌پور با تأکید بر تلاش در جهت تأمین و تعمیق سلامت اجتماعی، افزود: در طرح تقسیم کار ملی اقدامات خوبی در این خصوص درنظر گرفته شده است.
آسیب‌های اجتماعی نشأت گرفته از عدم آموزش صحیح در جامعه است
معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان گفت: علیرغم اینکه همه انسان‌ها در قبال جامعه مسئول هستند و باید در خصوص تأمین سلامت ایفای نقش کنند، دستگاه‌های اداری ازجمله بهزیستی می‌توانند اقدامات خوبی در این خصوص انجام دهند.
وی با اشاره به اهمیت بحث آموزش در تأمین و تعمیق سلامت اجتماعی افزود: جنبه‌های آموزشی در این خصوص باید تشریح شود و رسانه‌های ما که متولی آموزش به صورت غیرمستقیم هستند باید به نحوی هدایت شوند که سلامت اجتماعی توسعه یابد.
خجسته‌پور با بیان اینکه طلاق، اعتیاد، بزهکاری و سایر آسیب‌های اجتماعی نشأت گرفته از عدم آموزش صحیح در جامعه است، اظهار کرد: ما احساس می‌کنیم که آموزش باید از سن هفت سالگی و با مواد کتب درسی صورت پذیرد در حالیکه آموزش باید در هر سنی باشد.
معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان یادآور شد: سفره سلامت اجتماعی از سیاست جدا شود چراکه اگر این مهم را با ابزار سیاسی تأمین کنیم به سرمنزل مقصود نخواهیم رسید.
وی گفت: در بحث سلامت اجتماعی قائل به ایجاد خط‌کشی‌ها نیستیم و همه باید برای حفظ و گسترش آن دفاع کنیم.
به گزارش ایسنا، یکی از شاخص‌های توسعه اجتماعی جوامع، سلامت اجتماعی محسوب می‌شود ارتقاء شاخص‌های این مهم همراه با بهره‌وری، آگاهی بخشی،رشد سرمایه‌های انسانی و اجتماعی، تقویت اطلاع رسانی و افزایش مهارت‌های اساسی به عنوان بخشی اثر گذار در توسعه جامعه ماست و مسئولین امر باید بسترهای لازم برای این مهم را فراهم آورند.
- 9
- 4
