چرخ‌هایی برای «نجات بشریت»/ کشورها چقدر از دوچرخه استفاده می‌کنند

به گزارش مهر، ۱۹ آوریل روز جهانی دوچرخه سواری نام دارد. وجود یک میلیارد دوچرخه در جهان که تعداد آن دو برابر اتومبیل هاست حکایت از محبوبیت این رشته دارد؛  وسیله ای ارزان، ساده، کم هزینه، بدون نیاز به آموزش خاص، کم جا و قابل استفاده در همه سنین در بین مردم است. سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون دوچرخه در دنبال تولید می شود.

دوچرخه وسیله ای مکانیکی است که با استفاده از قدرت حرکتی پاها به حرکت در می آید. تصویر این وسیله در ابتدایی ترین شکل اش در ۲۳۰۰ سال پیش در کشورهایی چون چین و هند بر روی دیواره های غار حک شده بود. این کلمه برگرفته شده از ریشه یونانی  KYKLOS  بوده و از دو کلمه  BI  دو و CYLCLE دایره تشکیل شده است. دوچرخه در سال ۱۸۱۸ توسط فردی به نام « کارل فون دریس آلمانی »  ساخته شد و بعد از آن اولین دوچرخه رسما در سال ۱۶۹۰ به دست « سیوارک فرانسوی»  به شکل چوبی ساخته گردید، مورد توجه قرار گرفت و ابزاری برای بازی بچه ها شد. اما امروزه این وسیله مدرن شده و اقسام مختلفی دارد. 

اولین دوچرخه جهان ساخته شده از چوب به نام «سله ریفر»

در ایران نیز در زمان قاجاریه کارکنان سفارت انگلستان دوچرخه را به ایران آوردند و از آن استفاده کردند. مردم به آن لقب « بچه شیطان » داده بودند. مغازه ها دوچرخه را کرایه می دادند و این طور این وسیله به مردم شناسانده شد. حسین آقا شیخ مغازه اش در خیابان شمس العماره به مردم دوچرخه کرایه می داد یا می فروخت. اولین باشگاه دوچرخه سواری در ایران در سال ۱۳۲۴ شکل گرفت و فدراسیون نیز به طور آماتور کارش را شروع کرد.

ما امروزه انواع دوچرخه را داریم:

دوچرخه کراس برای جاده و مسیرهای صاف می باشد، دارای چرخ های نازک و بدنه ای سبک است.

دوچرخه بی ام ایکس نیز دوچرخه ای ساده سبک و کوچک برای حرکات نمایشی است. ورزش بی ام ایکس در چند دوره اخیر در بازیهای المپیک بوده و ایران نیز در حال برنامه ریزی برای شروع آن می باشد.

دوچرخه کوهستان برای مسیرهای کوهستانی و پر فراز و نشیب است. لاستیک های پهن و بدنه ای مستحکم دارد.

دوچرخه پیست نیز دوچرخه ای سبک است. این رشته این روزها تبدیل به یک رشته حرفه ای شده است. ابزار دوچرخه نیز ساده است؛ کفش، کلاه ، لباس دوچرخه سواری، جوراب و دستکش و خود دوچرخه.

فرهنگ دوچرخه سواری چگونه می تواند تغییرات گسترده در شهرها را سرعت بخشد ؟

وسیله نقلیه ای که نه تنها برای گذشته بوده بلکه برای آینده هم هست. این وسیله تنها برای مسابقه نیست بلکه مزایای آن عبارت از انعظاف پذیری، افزایش فعالیت فیزیکی، هماهنگی با حمل و نقل عمومی، سرگرمی، ورزش و سلامتی و دوستدار محیط زیست می باشد.

 مردم در کشورهای مختلف از آن استفاده می کنند. امروزه توریست های بسیاری دور دنیا را با دوچرخه هایشان طی می کنند.

در چین ۳۷ درصد مردم دوچرخه سوار می شوند و در شانگهای ۶۰ درصد مردم از این وسیله برای رفت و آمد به محل کار از آن بهره می برند. در آمریکا بعد سلامتی آن بیشتر است.

در بلژیک نیز رفت آمد ها با این وسیله صورت می گیرد. دوچرخه سواری ورزش ملی این کشور است. یک بلژیکی اصیل حتما یک دوچرخه گران قیمت دارد و به جای اتومبیل اش با لباس و کلاه آن به خیابان می رود. در سوئیس نیز یک روش سالم برای تردد بوده و مردم از آن لذت می برند.

در ژاپن ۱۵ درصد رفت و آمدها به محل کار با دوچرخه است. در چند سال گذشته بیش از ۱۰ میلیون دوچرخه توسط مردم این کشور خریداری شده است. امروز بیشتر مردم ژاپن برای سلامتی و جلوگیری از ترافیک شهری و استفاده نکردن از قطارهای متروی شلوغ و پر ازدحام از دوچرخه استفاده می کنند.

در فنلاند نیز مردم حتی برای مسافرت از آن استفاده می کنند توریست های فنلاندی، زنان خانه دار و بازنشستگان از این وسیله به شکل سنتی بهره می برند. در سوئد یک خانواده چندین دوچرخه دارد. در آلمان فرهنگی نهادینه شده است. کمتر آلمانی است که در کودکی از این وسیله استفاده  نکرده باشد.

در دانمارک ۳۷ درصد مردم در طی روز از این وسیله استفاده می کنند وحتی دوچرخه به توریست ها رایگان داده می شود. اما هلندی ها که رابطه شان با دوچرخه بسیار خوب است. در هلند بیش از ۲۵ درصد رفت و آمد شهری توسط دوچرخه صورت می گیرد. حتی خطوط دوچرخه سواری در خیابان ها وجود دارد و راه های رفت و آمد مخصوص دارند. یکی از معضات شهری آمستردام هلند کمبود پارکینگ دوچرخه است چرا که تعداد دوچرخه ها در خیابان ها ۴ برابر اتومبیل هاست!

پارکینگ دوچرخه ها در آمستردام هلند

با  وجود گذشت یک قرن از توسعه شهری ما قادر نبودیم با ساخت شهرهای بزرگ و حضور میلیون ها اتومبیل شیک، شهری زیبا و محیطی آرام داشته باشیم.

بسیاری از شهرها با وجود تمام تکنولوژی های پیشرفته وابسته به اتومبیل های مختلف، منفصل و خیابان های قفل شده در ترافیک و محاصره شده در دود، ازدحام و سرصدا به همراه افزایش ضریب خطر و پر از آلودگی برای محیط زیست و سلامتی انسان ها هستند.

اتومبیل به خودی خود دشمن مردم و محیط زیست نیست اما در دنیای امروز روند استفاده از آن این به ضرر انسان تمام شده است و زیان های اجتماعی زیست محیطی و اقتصادی بیش از حدی را که به طور واضح بر همه روشن است برپیکره شهر نشینی، اقتصاد، زمان، محیط زیست و انسان داشته است.

اما دوچرخه ساده و کم حجم؛ وسیله ای که در همه جا می تواند استفاده شود و برای همه سنین است و شرایط فیزیکی خاصی نمی خواهد . از دوچرخه و سه چرخه نونهالان تا دوچرخه های حرفه ای کم نظیر و مدرن و هوشمند و دوچرخه های ثابتی که می تواند در خانه ها و فضاهای سربسته باشند.

این گفته ها تنها بخشی از مزایای این وسیله دوچرخ است. به این فکر کنید که این وسیله فراتر از دنیای امروز است.

در حال حاضر در ایران روزهای سه شنبه به نام روز « بدون خودرو » نام دارد؛ چند نفر را می شناسید که در این روز دوچرخه سوار شده و به محل کار خود بروند!

شاید اگر در این روز استفاده از دوچرخه در تمام معابر آزاد شود، روزی زیبا و به یاد ماندنی در خیابان ها را شاهد باشیم.  افزایش معابر مخصوص دوچرخه ها در خیابان ها می تواند کمک به سزایی به توسعه این رشته کند. شاید این تغییر دیدگاه نسبت به استفاده از این وسیله ساده و مفرح در دنیای امروزی یک فرد ایرانی که غرق در کم تحرکی و زندگی ماشینی و مشکلات شهرنشینی و روند تغذیه ناسالم شده و میلیاردها ریال بار هزینه اقتصادی از لحاظ تامین سلامتی، مشکلات حمل و نقل و ترافیک شهری، ناسالم شدن هوا و محیط زیست بر دولت تحمیل می شود. با نگاه به شرایط موجود تبدیل سیاست های عمومی و سیاسی دولت به طور قطع می تواند راهگشای حل مشکلاتی برای عموم مردم و حتی دولتمردان و گردانندگان شهرهای بزرگ شود.

افزایش ظرفیت تنظیم زیرساخت ها و مسائل مالی و برنامه ریزی ها نیازمند تشکیل یک کارگروه خوب در کلان شهرهاست.  همان طور که اشاره شد برخی کشورها برای توسعه فرهنگ استفاده از دوچرخه در بین مردم شان برنامه دارند. بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا در حال برنامه ریزی برای گسترش زیرساخت های دوچرخه سواری در شهرهایشان هستند. طراحی شبکه ها و فضاهای امن و در دسترس برای دوستداران این رشته، ساخت هزاران کیلومتر جاده مخصوص دوچرخه سواران مبتدی و بزرگراه های مخصوص آن تنها بخشی از این راه حل ها می باشد.

زمان آن رسیده که ترویج فرهنگ دوچرخه سواری در بین مردم را جدی بگیریم.

انجمن جهانی دوچرخه سواری و حتی سازمان ملل در نام گذاری تنها یک روز در طی سال برای این وسیله و این ورزش باید تجدید نظر کنند. در شرایطی که یک ماه از سال به نام بیماران سرطانی نام دارد. یا هفته ها به نام یک بیماری نام گذاری شده است شاید بهتر باشد برای توسعه سلامتی فردی و شهری و کاهش خطرات محیط زیستی رو به سمت توسعه ورزش دوچرخه سواری رفته و ماهها را به نام این ورزش نام گذاری کنند.

این وسیله دوچرخ ساده می تواند از کودکی تا پیری، منافع زیادی را برای بشر داشته باشد. هزینه کم، ارزان، تفریحی هیجان انگیز، ترددی راحت و آسان و کم هزینه به دور از هیاهوی مترو، اتوبوس و .. مطمئنا می تواند راه نجات بشریت باشد.