از سیر تا پیاز بازیگران علیه بازیگران؛ شکایت حبیب رضایی و مهدی کوشکی از ترانه علیدوستی، بابک کریمی و شبنم فرشادجو

در چند روز گذشته نتیجه شکایت حبیب رضایی و مهدی کوشکی  از ۳ بازیگر دیگر ترانه علیدوستی، شبنم فرشادجو و بابک کریمی در رسانه‌ها بازتاب پیدا کرد،  اما بعد از اعلام نتیجه باز وکلای هر دو طرف به شرح آنچه رخ داده است پرداختند و ...

شبنم فرشادجو اعلام کرد که نتیجه دادرسی قرار منع تعقیب برای آنها بوده و در اینستاگرام پستی منتشر کرد و نوشت: «ما بردیم».

فرشادجو در ادامه نوشت: «در پی شکایت حبیب رضایی و مهدی کوشکی علیه اینجانب شبنم فرشادجو ترانه علیدوستی و بابک کریمی به همراه چند تن دیگر به اتهام افتراء توهین و نشر اکاذیب به شعبه ۴ بازپرسی داد سرای فرهنگ و رسانه احضار شدم.

موضوع شکایت مربوط به پستی از من با موضوع عدم حمایت از شخص متهم به خشونت و آزار گری جنسی بود که منتشر کرده بودم و سایر دوستان آن را بازنشر کردند.

بازپرس همه ما را احضار کرد هرچند به دلیل عدم حضور در ایران نتوانستم شخصاً دلایلم را شرح دهم، اما خوشبختانه سایر دوستان در دادسرا حاضر شده و به تفصیل دلایل و شهود خود را ارائه کردند و باز پرس نیز تحقیقات مفصلی را انجام داده که منجر به صدور قرار منع تعقیب شد.

البته شاکیان با هم به قرار صادره اعتراض کردند. اما قراره صادره در دادگاه نیز به نفع ما تایید شد و هم از اتهام افترا و توهین تبرئه شدیم. به عبارت دیگر ما امر غیرواقعی و کذبی را به حبیب رضایی و مهدی کوشکی منتسب نکرده و تنها حقیقت را بیان کردیم.» 

وکیل حبیب رضایی چه گفت؟

ساعاتی بعد از این پست شبنم فرشادجو، مسئول تیم وکلای حبیب رضایی توضیحاتی را در قالب یک ویدئو در صفحه شخصی این بازیگر ارائه کرد و گفت:

«با توجه به رسانه‌ای شدن نتیجه پرونده شکایت آقای حبیب رضایی و حساسیت موضوع لازم دیدم به عنوان مسئول تیم وکلای ایشون فارغ از نقد حقوقی که به عنوان یک وکیل دادگستری به قرار صادره دارم مطالبی را خدمتتان عرض کنم. 

اولا بعد از ثبت شکایت موکل ما ، شکایت دیگری ثبت شد که متاسفانه با یکی شدن پرونده‌ها، موضوع شکایت موکل ما تحت تاثیر آن شکایت دوم قرار گرفت و در متن قرار صادره هم دلایل و شواهدی که به آن استناد شده، از جمله شهادت تعدادی از افراد و همچنین پرونده خانه تئاتر، متعلق به شاکی دوم پرونده است.

ثانیا صدور قرار منع تعقیب، اعتراض ما به قرار و ارجاع پرونده به دادگاه مصادف شد با وقایع بعد از شهریور سال گذشته که در نهایت منجر شد به بازداشت بعضی از هنرمندان، از جمله خانم ترانه علیدوستی. بلافاصله بعد از بازداشت خانم علیدوستی موکل من مصرا انصرافش از ادامه پیگیری پرونده را به من اعلام کرد. در نتیجه دفاعیاتی که ما برای ارائه به دادگاه آماده کرده بودیم، به دادگاه ارائه نشد. 

دلیل انصراف موکل من این بود که  اولا حضور در دادگاهی که یک طرفش به دلیل فعالیت‌های اجتماعی الان در زندان هست را نمی‌خواست و مورد تائیدش نبود و ثانیا ایشان در همان مقطع در هیاتی در خانه سینما به صورت شبانه‌روزی مشغول پیگیری و حل مشکل هنرمندان زندانی بود و پیگیری شکایتش  در آن مقطع را منصفانه نمی‌دانست.

نکته سوم اینکه این قراری که صادر شده به هیچ وجه به معنی اثبات ادعاهای مطرح شده علیه موکل من نیست و در ادله‌ای هم که مطرح کرده‌اند، هیچ دلیلی که ادعاهای کذب مطرح شده را اثبات کند، وجود ندارد. متاسفانه برخی از افراد با انتشار گزینشی این قرار، اظهار خوشحالی کردند و آن را مساوی با اثبات ادعاهایشان دانسته‌اند و گفته‌اند هر چه ما در این زمینه گفته‌ایم درست بوده است. اگر اینطور تصور می‌شود می‌توانند ادعاهایشان را به صورت قانونی در مرجع قضایی مطرح کنند و موکل من آمادگی دارد در هر مرجع قانونی پاسخ این اتهامات واهی را بدهد و از خود دفاع کند. ضمنا با توجه به نتیجه‌گیری که از آن سو شده، مبنی بر اینکه این قرار نشان داد که هر چه ما در این زمینه گفتیم درست بوده، لازم می‌دانم که بخشی از این قرار را از متن آن عینا بخوانم.

وی در ادامه بخشی از متن قرار را قرائت می‌کند: «سوی دیگر این ارتباط هم زنان و دخترانی هستند که برای بیشتر دیده شدن و در اختیار گرفتن نقش‌های بهتر جانب صواب و خویشتن‌داری را رعایت ننموده و به جهت رسیدن به مطامع مادی و طبیعی خود چشم بر روی حقایق و واقعیت‌ها بسته و بعضا از طرق غیر رسمی، غیرشرعی و غیرقانونی با مخدوش کردن جایگاه والای زن و نقض حریم عفاف و حجاب به مقاصد خود نائل آمده‌اند و باعث گردیده‌اند فضای غیر حرفه‌ای، غیراخلاقی و آزاردهنده در عرصه سینما و تئاتر حاکم گردد.»

پاسخ وکلای ترانه علیدوستی و بابک کریمی به اظهارات وکیل حبیب رضایی

بعد از اظهارات وکیل حبیب رضایی، زهرا مینویی و صدرا خالقی وکلای ترانه علیدوستی و بابک کریمی هم در مصاحبه‌ای با روزنامه شرق به تفصیل گزارشی از روند پرونده ارائه کردند:

«اردیبهشت سال گذشته موکل من و همکارم آقای دکتر صدرا خالقی خانم ترانه علیدوستی از شعبه چهار بازپرسی دادگاه فرهنگ و رسانه اخطاری دریافت کردند. با مراجعه به دادسرا متوجه شدیم که آقای حبیب رضایی و مهدی کوشکی از موکل ما با عنوان «نشر اکاذیب و افترا» شکایت کردند. در مدت زمانی که فرصت داشتیم تا خانم علیدوستی برای ثبت اظهارات‌شان به بازپرسی بروند فهمیدیم که موضوع شکایت هم بازنشر استوری خانم شبنم فرشادجو درباره شاکیان است. نهایتا ما در جلسه بازپرسی حاضر شدیم و موکل‌ اظهاراتش را ثبت کرد. 

این البته فقط یک‌بار نبود و برای ثبت اظهارات‌مان و پیگیری پرونده بارها به دادسرا مراجعه کردیم. خانم ترانه علیدوستی حداقل سه بار حاضر شدند و ما هم دلایل و لوایح متعددی را در این زمینه به دادسرا ارائه دادیم و شهود فراوانی را هم با خود به دادسرا بردیم. فرایند معرفی شهود به دادسرا فرایند زمان‌بری بود و ما چهره‌های مختلفی را بعضا چند نفر را در یک روز و بعضا برخی که مشهورتر بودند را به دلیل حفظ جریان محرمانگی در یک روز مجرا برای شهادت‌دادن به دادسرا بردیم. 

با توجه به اینکه در این پرونده شاهدانی وجود دارند که از بازیگران سرشناس سینما هستند، ما از بازپرس خواستیم تا برای حفاظت از شهود قرار عدم دسترسی به پرونده و استماع محرمانه شهادت صادر کند که با موافقت بازپرس مواجه شد. به‌هر‌روی حضور شهود فراوان در این پرونده و شهادت صریح و با جزئیات و با سند و مدرک به پیشبرد پرونده کمک فراوانی کرد. شهود درباره هر دو شاکی پرونده شهادت دادند؛ اگرچه درباره یکی از شاکی‌ها چند نفر با هم در دادسرا حاضر شدند و شهادت دادند و درباره شاکی دیگر شهود برای حفظ هویت‌شان در روزهای مجزایی شهادت دادند. 

شاید بتوان گفت فرایند شهادت‌دادن شهود ۱۰ روز در این پرونده طول کشید. حضور شهود ما در پرونده موجب شد تا تیم شاکی‌ها هم به صرافت بیفتند و شاهدهایی را به دادسرا فرا‌بخوانند تا شهادت شهود ما را کم یا بی‌اثر کنند. تیم شاکیان البته فقط به این مسئله هم اکتفا نکردند و تقاضای مواجهه حضوری بین شهود، و موکلین ما و شاکیان داشتند که ما هم به لحاظ حقوقی و هم به لحاظ اخلاقی با این کار مخالف بودیم و دلایل حقوقی و فقهی خود را هم به بازپرس ارائه دادیم. بازپرس هم این اقدام را مصداق اشاعه فحشا تلقی کردند و با این پیشنهاد مخالفت کردند. 

نهایتا بعد از همه این مراحل بازپرس محترم قرار مدنظرشان را صادر کردند که یک قرار مفصل، مستدل و مشتمل بر پنج صفحه است. در این قرار تصریح شده که شهود در دادسرا حاضر شدند و شهادت داده‌اند و بازپرس به یقین رسیده تا چنین قراری را صادر کند. در این پرونده برای هر دو نفر تحقیقات مفصلی انجام شد و در مورد هر دو نفر هم شهودی به دادسرا معرفی شدند که منجر به صدور چنین قراری شد. در‌نهایت قرار منع تعقیب مهر‌ماه سال گذشته صادر شد. یعنی وقتی که اعتراضات بعد از مرگ مهسا امینی رخ داده بود. شاکیان در موعد قانونی و در همین تاریخ به قرار صادر‌شده اعتراض کردند و پرونده به دادگاه رفت. در دادگاه هم بعد از چند ماه و حوالی دی ۱۴۰۱ قرار صادر‌شده را تأیید کردند».

از سخنان وکیل حبیب رضایی چنین بر می‌آمد که پرونده شکایت آنها از مهدی کوشکی جداست و آنها در این پرونده و رسانه‌ای‌شدنش از محل اتفاقات رخ‌داده در پرونده مهدی کوشکی متضرر شده‌اند. وکلای ترانه علیدوستی و بابک کریمی درباره اینکه آیا یک شکایت با نام این دو بازیگر به دست آنها رسیده یا شکایت‌های مجزایی در این زمینه رخ داده بود، به «شرق» می‌گویند: «حبیب رضایی و مهدی کوشکی با هم شکایت کردند. چیزی که به ما ابلاغ شد دو شکایت جدا از هم نبود و نوشته شده بود «موضوع شکایت آقایان حبیب رضایی و مهدی کوشکی».

موضوع دیگری که از وکلای ترانه علیدوستی و بابک کریمی به آن پاسخ دادند، ادعای تأثیر اتفاقات اخیر در روند پرونده است. زهرا مینویی در پاسخ به این سؤال گفت: 

«من قویا این مورد را رد می‌کنم. به چند دلیل. یکی اینکه قرار منع تعقیب در مهر‌ماه صادر شد که اعتراضات با شدت زیادی در جریان بود و افراد مختلفی هم بازداشت شده بودند. من مستقیما با خانه سینما در آن زمان در‌حال کار بودم و در چندین جلسه‌ای که خانه سینما برای پیگیری امور برگزار می‌کردند هم حضور داشتم.

در هیچ‌کدام از این جلسات موکل ایشان را ندیدم. شاید ایشان در جلساتی هم حضور داشتند اما در جلسات متعددی که بنده شرکت کردم، حضوری نداشتند. اسم ایشان در میان اعضای کمیته پیگیری خانه سینما هم نبودند. در برنامه‌های پیگیری هم که در دادگاه‌ انقلاب حاضر بودیم، من تنها آقای کوهیان، خانم اسکندی و چند بازیگر دیگر را دیدم ولی اثری از ایشان نبود. با‌این‌حال اینها اعتراض‌شان به قرار صادر‌شده را در مهر‌ماه ارائه کردند و علیرغم ادعایی که می‌گویند بعد از اعتراضات خواستار عدم پیگیری بودند اما هیچ لایحه‌ای از سوی آنها برای انصراف یا عدم پیگیری ثبت نشده. ضمن اینکه خودشان هم می‌گویند که بعد از بازداشت خانم علیدوستی "دفاعیات‌شان را ارائه نکردند". 

این در حالی است که روال کار بعد از اعتراض چنین است که پرونده به دادگاه ارائه می‌شود و دادگاه کیفری معمولا جلسه‌ای تشکیل نمی‌دهد بلکه لایحه اعتراض در آن خوانده و سپس تصمیم‌گیری می‌شود. در جریان این ماجرا هم دادگاه جلسه رسیدگی تشکیل نداد و اساسا وکلا را هم راه نداد و تنها درباره اعتراض تصمیم‌گیری کرد».

وکلای این دو بازیگر سینما در پاسخ به اینکه این قرار به چه معنی است و از آن برداشت‌های مختلفی در فضای مجازی و افکار عمومی شده هم می‌گویند: «این قرار به این معنی است که موکلین ما امر کذبی را به شاکیان نسبت ندادند. اما برداشت مفهوم مخالف نفیا و اثباتا به لحاظ منطق حقوقی صحیح نیست. اما برای بازپرس احراز نشد که موکلین ما جرمی را مرتکب شدند. در‌مجموع باید این مسئله را به افکار عمومی واگذار کرد».

زهرا مینویی در بخش پایانی این گفت‌وگو در پاسخ به این سؤال که آیا این حکم یک دستاورد برای جریان حق‌خواهی زنان است که در سال‌های اخیر راه افتاده هم می‌گوید: «این حکم یک دستاورد برای ۸۰۰ زن است. ما این دستاورد را مدیون تلاش چندین و چند نفر هستیم. در ابتدا از بازپرس محترم شعبه چهار که با دقت حقوقی و فقهی فوق‌العاده و رعایت تمام موازین انصافه و دادرسی عادلانه و بی‌طرفانه به موضوع رسیدگی کرد، تشکر می‌کنیم که کاملا برای این پرونده وقت گذاشتند.

شنیدن اظهارات زنانی که مورد تعرض و آزار قرار گرفته بودند، آن‌هم با جزئیات فراوان آزاردهنده اصلا کار ساده‌ای نیست. نکته دیگر اینکه این دستاورد را مدیون زنانی هستیم که پا پیش گذاشتند و شهادت دادند. همه کسانی که مصلحت‌اندیشی، محافظه‌کاری، ترس از‌دست‌دادن کار و چیزهای دیگر را کنار گذاشتند و مقابل بازپرس نشستند و با جزئیات فراوان اتفاقات رخ‌داده را بیان کردند. بسیاری در این زمینه مستند ارائه کردند و مثلا پرینت پیام‌های حاوی آزار کلامی را در اختیار دادسرا قرار دادند. همین یک دستاورد بزرگ است تا زنانی که مورد تعرض قرار گرفتند، بدانند می‌توانند به رسیدگی عادلانه امیدوار باشند و اعتماد کنند».

موضع مهدی کوشکی

از سوی دیگر مهدی کوشکی تنها واکنشی که به این اتفاقات نشان داد این بود در صفحه‌ی شخصی‌اش پستی منتشر کرد و نوشت: «جهان حیرت آوریست» !