خبرگزاری صبا/ داوود نماینده از پیشکسوتان عرصه دوبله است و باتوجه به صدای منحصربه‌فردی که دارد از دیرباز تاکنون مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده و با حضور در برنامه «دورهمی» بازتاب خوبی را از سوی مردم دریافت کرد که این امر را در سوالات جذاب مهران مدیری عنوان می‌کند؛ اغلب افراد او را به نام صدای «راز بقا» می‌شناسند.
نماینده علاوه بر گویندگی در زمینه اجرا هم تجربه دارد، «به وقت مهتاب» آخرین برنامه‌ای بود که در آن در نقش مجری ظاهر شد؛ معمولا فعالیت‌هایی را که به جنس صدایش مربوط باشد قبول می‌کند و این امر موجب شده تا در قاب تلویزیون گزیده‌تر از دوبله کار کند همچنین ازجمله آثارش می‌توان به «سیاره زمین»، «حس برتر» و... اشاره کرد، گپ‌وگفت «صبا» با این گوینده پیشکسوت را در ادامه مشاهده می‌کنید.
امروزه کیفیت دوبله‌های فارسی را چگونه می‌بینید؟
در حال حاضر کیفیت دوبله، روزهای غربت و ظلمت خود را به‌سر می‌برد. روزگاری شعور و عشق، حرف اول را در این عرصه می‌زد اما امروزه خبری از آن انگیزه، اشتیاق و احساس مسولیت نیست، آن هم به دلیل این‌که کار چندانی در این زمینه وجود ندارد.
باتوجه به صحبتی که کردید یعنی کیفیت دوبله پایین آمده است؟
امروز سینمای جهان از نظر معیار ارزشی در بدبختی محض به‌سر می‌برد. در گذشته آثار بزرگی مثل «بانوی زیبای من»، «محمد رسول‌اله(ص)»، «ساعت۲۵ »و «توپ‌‌های ناوارون» ساخته می‌شد که از لحاظ داستان و معیارهای ارزشی در سطح بالایی قرار داشتند. در مجموع ساخت و کیفیت فیلم‌ها همانند قبل نیست؛ علاوه بر این مورد، دیجیتالی شدن و سرعت بالا در دوبله، ازجمله مواردی است که نقشی اساسی بر کاهش کیفیت دوبله بازی کرد.
از چه نظر ساخت فیلم‌های امروز کیفیت گذشته را ندارد؟
به نظر من، یک اثر خوب از سینمای خوب سرچشمه می‌گیرد؛ متاسفانه امروزه در کل دنیا، سینمای خوب نداریم به‌دلیل این‌که ۹۰درصد فیلم‌ها به‌صورت اکشن ساخته می‌شوند و محتوا و دیالوگ‌پردازی‌های ارزشی در آن‌ها کمتر به چشم می‌خورد این مورد یکی از عواملی است که کیفیت آثار را پایین آورده است.
در کنار معایبی که از دوبله امروز گفتید، چه مزایایی شما را در این عرصه ماندگار کرد؟
عشق به دوبله، مهمترین مزیت و دلیل ماندن من در این حرفه است؛ در غیر این صورت ما هم تا به امروز دوام نمی‌آوردیم. اگر پیشکسوتانی مثل منوچهر اسماعیلی، منوچهر والی‌زاده، مینو غزنوی، زهرا آقارضا و... نباشند، این عرصه آن ارزش‌های کیفیتی را نخواهد داشت؛ شنیده شدن صدای همه بزرگان در فیلم‌ها باعث اعتبار بخشیدن به دوبله فارسی و جذب مخاطب می‌شود.
چه توصیه‌ای برای علاقه‌مندان به عرصه دوبله دارید؟
جوانان باید در قبال فعالیتشان احساس مسئولیت داشته باشند تا بتوانند به آموزه‌های پیشکسوتان خود توجه کنند در این صورت برای مخاطبان جایگاه صدایی پیدا می‌کنند.
پیشکسوتان عرصه دوبله تا چه حدی جوانان تازه وارد را حمایت می‌کنند؟
پیشکسوتان در همه حال از حضور جوانان در دوبله استقبال می‌کنند و آن‌ها را مورد حمایت خود قرار می‌دهند به شرط این‌که این عزیزان آموزه‌های آن‌ها را به‌خوبی گوش دهند چرا که این عمل به نغع جوانان است درغیر این صورت در جایگاه یک گوینده خوب قرار نمی‌گیرند. من در برنامه «دورهمی» هم این موضوع را عنوان کردم، این‌که هر دوبلور باید شناسنامه داشته باشد و ما جایگاه صدایی هیچ‌کدام از بزرگان این عرصه را نمی‌توانیم با شخصی دیگر مقایسه و جابه‌جا کنیم.
بهترین خاطره دوران کاری خود را برایمان شرح دهید؟
حضور در برنامه «دورهمی» بهترین و قشنگ‌ترین خاطره من بود؛ این زیبایی از آن‌جایی شروع شد که مهران مدیری از من پرسید: عاشق شدی؟ گفتم: آره، در همان لحظه احساس کردم این فرد در من تحول دیگری به نام انگیزه ایجاد کرد، درک و شعورم در برداشت‌های زندگی اضافه شد؛ به نظر من، هر جایی که شأن، شخصیت و فرهنگ کار در میان باشد، خوبی وارد می‌شود.
نظر شما در مورد شخصیت و برنامه‌های مهران مدیری چیست؟
به نظرم، انتقادات و نظرات مهران مدیری در همه برنامه‌هایش بجا است؛ من هرگز ندیدم برای کمدی شدن اثرش، بی‌ادبی و توهینی از او سر بزند اتفاقا برعکس، ادبیات وزینی را برای کارهای طنزش به کار می‌برد و این یعنی یک خلاقیت در هنرنمایی او. همچنین آقای مدیری از این امر مستثنی نیست این‌که شأن افراد را در مقابل جایگاهشان بالاتر می‌برد. او جامعه را به داشتن انگیزه تشویق می‌کند و اغلب برنامه‌هایش سازنده است.
حضور شما در برنامه «دورهمی» چه بازتابی از سوی مردم داشت؟
حضورم در برنامه «دورهمی» بازتاب بسیار خوبی از سوی آشنایان، دوستان و مردم داشت این امر فقط به‌دلیل سوالات جذاب مهران بود که من هم جذاب‌تر به آن‌ها پاسخ دادم. برایم این نکته خیلی جالب بود این‌که او راجع به شیارها و حفره‌هایی از زندگی حرف می‌زند که کمتر کسی آن‌ها را می‌بیند و سوال می‌کند؛ همچنین وقتی می‌خواست درمورد عشق و زندگی حرف بزند به یک شکل تازه و بدیعی به آن طراوت می‌داد.
تا چه حدی فضای دوبله را دوست دارید و در مورد حضورتان در این عرصه برایمان بگویید؟
من عاشقانه این حرفه را دوست دارم. بدون اقرار باید بگویم هر صبح وقتی برای انجام وظایفم بر سر کار حاضر می‌شوم و همکاران کارآمد و دوستان خوبم را می‌بینم، احساس بزرگی و شعف به من دست می‌دهد و آن روز برایم روز خوبی است.
عرصه دوبله صنعت است یا هنر؟
هر دو، یعنی گویندگی یا صداپیشگی به‌نوعی هنر است. عرصه هنر از گذشته‌های دور صنعت بوده به‌دلیل این‌که از ساختار ویژه‌ای برخوردار است؛ کارگردان و بازیگر هر کدام دارای اندیشه هستند و هیچ‌کدام نمی‌توانند بدون داشتن هنر کلاسیک و پردازش‌های علمی و تجربی از عهده وظایف کاری خود برآیند.
چه عواملی باعث موفقیت بیشتر افراد در عرصه دوبله می‌شود؟
مطالعه مستمر کتاب، اطلاعات عمومی وسیع و دانستن موسیقی موجب موفقیت بیشتر افراد در حرفه صداپیشگی می‌شود.
چرا شما هیچوقت حاشیه نداشتید؟
اگر جایی می‌گویند داوود نماینده، آن فرد من نیستم بلکه این جایگاه را مردم به من دادند وقتی تکیه بر معرفت، شعور، علم و تجربه آن‌ها می‌کنم و کشور و تاریخم باعث افتخارم است، چرا حاشیه‌سازی کنم؟ بلکه باید همیشه سرم را نزد این‌ها فرود آورم و همیشه به‌دنبال مطالعه سفرهای مفید و کسب دانش بیشتر باشم تا به تجربیات من اضافه شود، از آن رفتگری که سپیده‌دم خیابان‌ها را برای ما تمیز می‌کند تا آن دکتر و مهندس و..، مخلص همه آن‌ها هستم و از همین جا دست همه مردم عزیز را می‌بوسم و بابت لطفی که به من داشتند و دارند تشکر می‌کنم.
یک‌سری از افراد کلاس‌های فن بیان و گویندگی را خارج از سازمان، جهت آموزش علاقه‌مندان برگزار می‌کنند؛ نظر شما در این مورد چیست؟
به نظر من تمام کلاس‌های خصوصی که در زمینه بازیگری، گویندگی و فن بیان بر گزار می‌شوند نزد ما فاقد اعتبار هستند و متاسفانه خیلی از مدرسان آن‌ها صلاحیت لازم را جهت آموزش ندارند. اغلب دکان سودجویی عده‌ای دلال است که فقط می‌خواهند از علاقه جوانان سوءاستفاده کنند.
شما چه راهی را برای آموزش علاقه‌مندان پیشنهاد می‌کنید؟
آموزش و راهکار اصلی را سازمان صداوسیما به آن‌ها می‌گوید اما اگر به‌خاطر علاقه خودشان قصد دارند نسبت به صداپیشگی آشنایی پیدا کنند به نظرم باید نزد اساتیدی بروند که آن‌ها را به‌صورت ریشه‌ای آماده گویندگی کند.
شما هم تدریس گویندگی انجام می‌دهید؟
بله، در حال حاضر شاگرد دارم و سعی می‌کنم به‌صورت ریشه‌ای به آن‌ها آموزش دهم؛ ابتدا از یک ادبیات گفتاری شروع می‌کنم اما همه چیز به توانمندی و استعداد آن فرد بستگی دارد که تا چه حد می‌توانند از آموزه‌هایم استفاده کنند. من گاهی از مواقع می‌بینم فردی صدای خوبی دارد اما آن را حبس کرده در این‌جاست که آموزش صحیح منجر به شکوفایی استعداد افراد می‌شود.
چه موانعی در عرصه دوبله برای علاقه‌مندان وجود دارد؟
اولین مانع برای علاقه‌مندان در این است که خودشان نمی‌دانند که آیا توانمندی لازم را جهت انجام کار دارند یا نه؟ به نظر من، خیلی از افراد جنس صدای خوبی ندارند ولی چون تقلید می‌کنند افراد محیط پیرامونشان آن‌ها را به‌غلط دچار اشتباه می‌کنند و آن‌ها نیز گمان می‌کنند صاحب صدایی خاص و ویژه هستند؛ این مورد موجب می‌شود تا به آن نتیجه مطلوب و دلخواه خود دست پیدا نکنند و گاهی هم در دام عده‌ای سودجو می‌افتند.
یعنی تشخیص صدای خاص فقط ازطریق کارشناسان این حرفه است؟
بله؛ چراکه افراد عادی تکنیک، زیر و بم، لحن و بیان مربوط به صداپیشگی را نمی‌دانند، این تشخیص باید از سوی افراد مجرب و کارشناسان صدا انجام شود. خیلی از فنون در ادبیات کهن و امروز ما نهفته است. خوانش اشعار شاعران ما مثل فریدون مشیری، اخوان‌ثالث، سهراب سپهری و... باهم فرق می‌کند، یعنی هر کلمه دارای هویت و شخصیت مربوط به خود است که باید درست ادا شود. به نظرم، ما با ادبیات رفتاری و گفتاریمان خیلی فاصله گرفتیم.
فاصله ادبیات رفتاری و گفتاری مردم امروز را مبتنی بر چه عواملی می‌دانید؟
متاسفانه سطح مطالعه مردم پایین آمده است. آنچه در درون انسان می‌گذرد جلوه خود اوست؛ به نظر می‌رسد افراد این موضوع را سرکوب کردند؛ همه افراد استعداد دارند وقتی فردی اراده و توانایی خود را به کار بگیرد خود حقیقی‌اش شکوفا می‌شود. در این‌جاست که انگیزه و پس از آن عشق جاری می‌شود، مانند رودی که با گذشتن از همه راه‌ها و موانع، می‌خواهد به عشق خود یعنی دریا برسد.
گاهی اوقات ما انسان‌ها توانایی‌هایمان را نمی‌بینیم باید ارزش‌های نهفته‌ای که درون ماست را پیدا کنیم؛ به قول هومر که می‌گوید: ای انسان‌ها به خود بیایید که اندیشه شما، شما را تافته جدابافته می‌سازد؛ باید همیشه سعی کنیم تا با درایت و دانایی لازم به کشف حقیقت وجودی خود دست یابیم در این صورت به معایب خود پی می‌بریم و نقاط ضعفمان را تبدیل به قوت می‌کنیم. این موارد جامعه را به ما نزدیک می‌کند و موجب می‌شود تا اتفاقات خوبی رخ دهد.
شما اولین مجری تلویزیون بعد از انقلاب بودید، هنوز هم پیشنهاد اجرا دارید؟
بله، اما آن‌هایی را می‌پذیرم که مربوط به صدا و شخصیت کاری‌ام باشد، «به وقت مهتاب»، آخرین برنامه‌ای بود که در سال گذشته اجرا کردم و از شبکه چهار پخش می‌شد.
صحبت پایانی خود را بفرمایید؟
در گوشه‌گوشه‌های سرزمینمان فرهنگی غنی نهفته است؛ ما ۱۲۰گویش و لهجه در مناطق مختلف ایران داریم. به نظرم این اتفاق بدی است که هر کسی از هر جایی زبان مادری خود را انکار کند چرا که هر کدام از آن‌ها دارای هویت هستند، شناسنامه هر فرد بوده و برگی از تاریخ ما هستند. امیدوارم همه افراد در حفظ اصالتشان تلاش کنند. همیشه و در همه جا می‌گویم: جایگاه امروزم را مدیون مردمم هستم. از همین‌جا از همه آن‌ها تشکر می‌کنم و خوشحالم از این‌که در زمینه فرهنگی، لیاقت نوکری آن‌ها را دارم.
شیبا یاقوتی
- 9
- 3
