تامس کروز چهارم، مثل تامس کروزهای قبلی یعنی پدر، پدربزرگ و پدر پدربزرگش در نیویورک بهدنیا آمد. خانوادهاش وضع مالی خوبی نداشت و وقتی تام ۹ساله بود به کانادا رفتند تا پدرش در سمت مشاور دفاعی نیروهای مسلح کانادا مشغول بهکار شود. در شهر اتاوا بود که تام کلاس چهارمی نخستین بار با نمایش آشنا شد و در یک جشنوارهی دانشآموزی شرکت کرد؛ اما کلاس ششم را تمام نکرده بود که مادرش پدر کجخلق و عصبی را ترک کرد و تام و سه خواهرش را برداشت و به امریکا برگشت.
دوران کودکی و نوجوانی تام کروز چنان آشفته بود که در طول ۱۴ سال به ۱۵ مدرسه رفت و حتی پیش از آنکه به بازیگری فکر کند، تصمیم گرفته بود کشیش شود. بااینهمه او در ۱۹سالگی توانست نقش کوتاهی در فیلم «عشق بیپایان» (۱۹۸۱) بهدست بیاورد. نقشش در فیلم بعدی «شیپور خاموشی» (۱۹۸۱) به نقش مکمل ارتقا پیدا کرد و در «بیگانگان» (۱۹۸۳) با کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا جزو گروه بازیگران اصلی بود.
در همان سال و در فاصلهی دو سال پس از ورود به سینما در دو فیلم «تمام حرکات درست» و «تجارت پرمخاطره» در نقش اصلی بازی کرد. این دو فیلم در کنار «سلاح برتر» (۱۹۸۶) جایگاه تام کروز را بهعنوان یک «سوپراستار» تحکیم کرد. «تجارت پرمخاطره» نخستین نامزدیاش را در گلدنگلوب سبب شد اما جایزه به مایکل کین رسید.
کروز در همان سال ۱۹۸۶ در فیلم «رنگ پول» با کارگردانی مارتین اسکورسیزی با پل نیومن همبازی شد و دو سال بعد در کنار داستین هافمن در «مرد بارانی» نقشآفرینی کرد. بازی او در «متولد چهارم ژوئیه» (۱۹۸۹) برایش دومین نامزدی گلدنگلوب و نخستین نامزدی اسکار را بهارمغان آورد. تام کروز در رقابتی فشرده با دنیل دیلوئیس و بازی جاودانهاش در «پای چپ من» توانست گلدنگلوب ۱۹۹۰ را بهدست بیاورد، اما اسکار این دوره را واگذار کرد.
این اتفاق دو بار دیگر هم رخ داد؛ در ۱۹۹۷ با فیلم «جری مگوایر» و در سال ۲۰۰۰ با «مگنولیا» دو جایزهی دیگر گلدنگلوب را در کارنامهاش ثبت کرد، اما دستش از مجسمهی طلایی اسکار کوتاه ماند؛ افتخاری که هنوز هم برای او بهدست نیامده است.
بااینهمه حضور کروز در مجموعهفیلمهای «مأموریت: غیرممکن» او را تبدیل به ستارهی پرفروشی کرد که باعث موفقیت این مجموعه و ساخته شدن شش فیلم از ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۸ شد و ششمین فیلم این مجموعه با عنوان «مأموریت غیرممکن: فالاوت» ۲۴ روز دیگر به روی پرده خواهد رفت. فروش پنج فیلم اول این مجموعه نزدیک به ۲میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار بوده است که سهم عمدهای در رقم ۹میلیارد دلاری فروش مجموع ۴۳ فیلم تام کروز دارد که او را در رتبهی دهمین بازیگر پرفروش تاریخ سینمای جهان قرار میدهد.
زندگی شخصی کروز برخلاف زندگی حرفهایاش با فراز و فرودهای بسیاری همراه بوده و هر سه ازدواج او با بازیگران سینما به جدایی منجر شده است: او در ۲۵سالگی در سال ۱۹۸۷ با میمی راجرز ۳۱ساله ازدواج کرد که عمر این ازدواج کمتر از سه سال بود. با نیکول کیدمن که از او پنج سال جوانتر بود، در فیلم «روزهای تندر» (۱۹۹۰) آشنا شد و ازدواج کرد که این ازدواج بیش از یک دهه دوام آورد.
کروز پس از جدایی از کیدمن روابطی با پنهلوپه کروز و نازنین بنیادی داشت که منجر به ازدواج نشد. در سال ۲۰۰۶ در مراسم باشکوهی در یک قلعهی تاریخی در ایتالیا با کیتی هلمز که ۱۶ سال از خودش جوانتر بود، ازدواج کرد. پنج سال و نیم بعد با دادخواست طلاق هلمز این ازدواج نیز به جدایی انجامید.
فیلم «مگنولیا» را در میان آثار شاخص جولین مور و فیلم «گزارش اقلیت» را درمیان فیلمهای برتر استیون اسپیلبرگ مرور کردیم.
حالا چهار فیلم برتر این ستارهی هالیوودی را مرور میکنیم:
متولد چهارم ژوئیه (Born on the Fourth of July) (۱۹۸۹)
این درام زندگینامهای جنگی دومین فیلم از تریلوژی الیور استون دربارهی جنگ ویتنام است و بین فیلمهای «جوخه» (۱۹۸۶) و «بهشت و زمین» (۱۹۹۳) قرار میگیرد. استون این فیلم را براساس کتاب اتوبیوگرافی ران کویچ ساخت که زندگی او را از کودکی تا حضور در جنگ ویتنام و معلولیتش در جنگ و تبدیل شدنش به یک فعال ضدجنگ روایت میکند و تام کروز بازی در نقش «کویچ» را برعهده گرفت. مارتین برِگمن، تهیهکننده، حقوق این کتاب را در سال ۱۹۷۶ و پس از ابراز تمایل آل پاچینو به ایفای نقش کویچ خرید و استون را برای نوشتن فیلمنامه استخدام کرد،
اما کار گره خورد و متوقف شد و بعد از اینکه فیلم «جوخه» به موفقیت رسید، بار دیگر این پروژه احیا شد و درنهایت با بودجهای نزدیک به ۱۸میلیون دلار تولید شد. فیلم فروشی بالغبر ۱۶۰میلیون دلار را ثبت کرد تا ازنظر تجاری هم مثل رویکرد منتقدان به فیلم ترازی مثبت و موفق داشته باشد. فیلم با پنج جایزهی گلدنگلوب ازجمله بهترین فیلم، فیلمنامهی اقتباسی و بازیگر اصلی مرد (کروز) پا به مراسم اسکار گذاشت، اما از هشت نامزدی اسکار فقط به دو جایزهی کارگردانی و تدوین رسید و چنانچه گفتیم، تام کروز نخستین نامزدی اسکارش را به دنیل دیلوئیس واگذار کرد.
سلاح برتر (Top Gun) (۱۹۸۶)
این درام اکشن رمانتیک را تونی اسکات کارگردانی کرد و از تام کروز جوان و تازه چهره شده در نقش اصلی بهره برد. کروز در این فیلم در نقش یک دانشجوی مدرسهی خلبانی هواپیماهای جنگنده در نیروی دریایی ایالاتمتحده بازی میکند. فیلم در ابتدای اکران با نقدهای متناقضی همراه شد، ولی منتقدان عموماً سکانسهای اکشن، جلوههای بصری و بازیهای کروز و کلی مکگیلس را ستوده بودند؛ چهار هفته پس از اکران تعداد سالنهای نمایشدهندهی آن ۴۵درصد افزایش یافت و توانست در برابر بودجهی محدود ۱۵میلیون دلاریاش فروش خیرهکنندهی ۳۵۶میلیون دلاری را رقم بزند. محبوبیت این فیلم در طول دههها حفظ شده و در سال ۲۰۱۳ یک نسخهی سهبعدی از آن بهروی پرده رفت و قرار است پس از ۳۳ سال دنبالهی آن با نام «سلاح برتر: ماوریک» در سال ۲۰۱۹ بهروی پرده برود که بازی تام کروز و وال کیلمر از تیم قبلی در آن قطعی شده است.
جری مگوایر (Jerry Maguire) (۱۹۹۶)
تام کروز در این فیلم کمدیرمانتیک بهکارگردانی کامرون کرو، در نقش عنوان بازی میکند. «جری مگوایر» یک کارگزار ورزشی است که به سازوکارها و روابط در این حرفه اعتراض میکند و به حاشیه رانده میشود و بهناگزیر فقط با یک ورزشکار که با او میماند کار کند. منتقدان بازیها و فیلمنامهی این اثر را ستودند و در گیشه هم با فروش ۲۷۳میلیون دلاری در مقابل بودجهی ۵۰میلیون دلاری موفقیت قابلتوجهی بهدست آورد.
فیلم در پنج رشتهی بهترین فیلم، فیلمنامه، بازیگر اصلی مرد (کروز)، بازیگر مکمل مرد (کیوبا گودینگ جونیور) و تدوین نامزد اسکار شد، اما فقط کیوبا گودینگ توانست به جایزه برسد و تام کروز که در گلدنگلوب توانسته بود دومین جایزهاش را در رشتهی کمدی/ موزیکال بهدست بیاورد، در دومین نامزدی اسکارش نتوانست بر جفری راش بازیگر «درخشش» غلبه کند. سه سال بعد هم برای «مگنولیا» (۱۹۹۹) در رشتهی بازیگر مکمل مرد در گلدنگلوب بر مایکل کین کهنهکار غلبه کرد، اما در اسکار قافیه را به او باخت.
آخرین سامورایی (The Last Samurai) (۲۰۰۳)
در این درام اکشن و تاریخی بهکارگردانی ادوارد زوئیک، تام کروز در نقش اصلی بازی میکند. او نقش فرماندهی هنگ هفتم سوارهنظام امریکاست و قصد نابودی فرهنگ سامورایی ژاپن را دارد و وقتی در یک نبرد اسیر میشود، با این فرهنگ خو میگیرد. فیلم با بودجهی ۱۴۰میلیون دلاری ساخته شد و ۴۵۶میلیون دلار فروش کرد و منتقدان هم بازیها، فیلمنامه، موسیقی، جلوههای بصری و طراحی لباس فیلم را ستودند. تام کروز برای بازی در این فیلم نامزد گلدنگلوب شد، اما رقبا یکی از یکی سرسختتر بودند: شان پن (رودخانهی میستیک)، بن کینگزلی (خانهای از شن و مه)، جود لا (کوهستان سرد) و راسل کرو (ناخدا و فرمانده: آخر دنیا)؛ و درنهایت جایزه به شان پن رسید.
یاسین محمدی
- 24
- 9