هفت دهه کارنامه هنری زنده‌یاد عزت‌الله انتظامی در هشت پرده

این که حضور یک بازیگر در فیلم و امضایش پای آن اثر، تضمینی باشد برای این که آن فیلم ارزش دیدن داشته باشد، همیشه در اوج باشد، نه تنها گوشه ذهن همه مردم، بلکه در گوشه‌ای از قلب آن‌ها جایگاه ویژه‌ای داشته باشد، اتفاق کمی نیست که برای هر بازیگری نمی‌افتد. عزت‌ا... انتظامی جزو  تعداد معدودی از بازیگرانی است

که به چنین جایگاه مهمی در سینما رسیده و چنان به نقش‌های مختلف هویت بخشیده و آن ها را زنده کرده است که به راحتی از یاد مردم نخواهد رفت. اگرچه عزت‌ا... انتظامی در سن ۹۴ سالگی، دار فانی را وداع گفت و مردم دیگر هرگز او را روی پرده سینما و صحنه نمایش نخواهند دید، اما محال است از دل برود آن که از دیده رفته، محال است هنرنمایی‌های آقای بازیگر روی پرده نقره‌ای فراموش شود. امروز به بهانه درگذشت این هنرمند، از نقاط عطف کارنامه هنری او یاد کرده‌ایم.

۱۳۷۳

    «روسری آبی» فیلم نوستالژیکی در سال ۱۳۷۳ است که هنوز خیلی‌ها آن را فراموش نکرده‌اند. عزت‌ا... انتظامی در پنجمین اثر رخشان بنی‌اعتماد در نقش «رسول رحمانی» یک مرد تنها و مالک یک زمین کشاورزی و کارخانه، بازی کرد که عاشق «نوبر کردانی» زنی با روسری آبی می‌شود. این فیلم با بازی به‌یادماندنی انتظامی، همچنان جزو درخشان‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است. روایت عشق در سنین میان سالی در قالب یک داستان اجتماعی و سرنوشتی که در انتظار این عشق است. «روسری آبی» علاوه بر جوایز داخلی در جشنواره فیلم فجر توجه جشنواره‌های خارجی را هم به خود جلب کرد که یکی از مهم‌ترین آن ها جایزه یوزپلنگ طلایی در جشنواره لوکارنو بود.

۱۳۶۷

    عزت‌ا... انتظامی بعد از «گاو»، در فیلم‌های مختلفی با داریوش مهرجویی همکاری کرد که همه آن‌ها جزو آثار درخشان کارنامه مهرجویی به حساب می‌آیند. یکی از آن‌ها، فیلم کمدی «اجاره‌نشین‌ها» است که سال ۱۳۶۶ اکران پرسروصدا و پرحاشیه‌ای داشت. با این که این فیلم در شرایطی اکران شد که برخلاف امروز، فیلم‌های کمدی مورد توجه تماشاگران قرار نمی‌گرفتند، اما «اجاره‌نشین‌ها» در آن زمان موفق شد با بیش از چهار میلیون و ۳۰۰ هزار نفر مخاطب، دومین فیلم پرفروش سال ۶۷ شود. جالب است بدانید اگر امروز چنین فیلمی در سینماها اکران شود که این تعداد تماشاچی را به سالن جذب کند، با قیمت امروز بلیت سینماها بیش از ۴۵ میلیارد تومان خواهد فروخت!

۱۳۴۸

   سال ۴۸ نقطه عطفی در کارنامه عزت‌ا... انتظامی بود. او که اولین حضورش روی پرده سینما را در ۱۳۲۸ تجربه کرده بود، سال ۴۸ در فیلم «گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی بازی کرد و بازی درخشان خود را در این فیلم به رخ کشید. نقش‌آفرینی او در فیلم «گاو»، هنوز که هنوز است بعد از ۴۸ سال، از خاطر مردم و دوستداران این هنرمند پاک نشده است. عزت‌ا... انتظامی برای بازی در فیلم «گاو»، موفق شد جایزه بهترین بازیگر مرد را در جشنواره فیلم «شیکاگو» از آن خود کند و نامش را در تاریخ سینمای ایران، به عنوان اولین بازیگر ایرانی که توانست در جشنواره‌های بین‌المللی افتخاری بیافریند، ثبت کند.

۱۳۳۲

    او بعد از دستگیری در جریانات پس از کودتای ۲۸ مرداد و پس از آزادی از زندان، برای تحصیل به آلمان رفت و در مدرسه شبانه سینما و تئاتر تحصیل کرد. بعد از این که تحصیلاتش در آلمان به پایان رسید، سال ۱۳۳۶ به ایران برگشت و در اداره هنرهای دراماتیک تهران مشغول به کار شد. «هیاهوی بسیار برای هیچ»، «خانه عروسک» و «جعفرخان از فرنگ برگشته»، از جمله نمایش‌هایی است که او در این دوره روی صحنه برد. او همچنین در نمایش‌های «چوب به دست‌های ورزیل»و «دو سر پل» به کارگردانی اسماعیل شنگله و «بلبل سرگشته» به کارگردانی علی نصیریان بازی کرد. عزت‌ا... انتظامی که بازیگری را به طور آکادمیک دنبال می‌کرد، بعدها در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و نزد استادانی چون حمید سمندریان و بهرام بیضایی آموزش تئاتر دید.

۱۳۲۰

    عزت‌ا... انتظامی فعالیت هنری خود را در شهریور سال ۱۳۲۰، با تئاتر «اولتیماتوم» شروع کرد. او شش سال روی صحنه تئاترهای لاله‌زار هنرنمایی کرد. انتظامی سال‌ها خاک صحنه تئاتر را خورد و به همین دلیل، وقتی بعدها به واسطه هنرش به سینما راه پیدا کرد، توانست هفت دهه حضوری پرافتخار را روی پرده سینماها تجربه کند. با این حساب، هرگز دور از انتظار نیست که توانسته نام بزرگی در تاریخ سینمای ایران و هنر باشد و لقب «آقای بازیگر» را تصاحب کند.

۱۳۷۷

    «حاجی واشنگتن» اثر علی حاتمی، سال ۶۱ در اولین دوره از جشنواره فیلم فجر اکران شد ولی به مدت ۱۶ سال اجازه نمایش نداشت تا این که سرانجام خرداد سال ۷۷، برای اولین بار به نمایش عمومی درآمد. کافی ا‌ست نام عزت‌ا... انتظامی به میان بیاید تا کاراکترهای ماندگار و دوست‌داشتنی که در طول فعالیت هنری‌اش خلق کرده، یکی پس از دیگری در ذهنمان نقش ببندد اما وقتی صحبت از آقای بازیگر می‌شود، محال است شخصیت «حسینقلی خان» در فیلم «حاجی واشنگتن»، یکی از اولین نام‌هایی‌ نباشد که به خاطرمان می‌آید. بازی فوق‌العاده او در این نقش و دیالوگ‌های ماندگار او در این فیلم، یکی از نقاط طلایی کارنامه اوست که تا عمر داریم از خاطرمان نخواهد رفت.

۱۳۸۲

    سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فجر سال ۸۲،  آخرین سیمرغی بود که روی شانه عزت‌ا... انتظامی نشست. او این جایزه را به خاطر بازی در فیلم سینمایی «گاو خونی» به کارگردانی بهروز افخمی گرفت. او از سال ۶۵ تا آن زمان شانس دریافت هشت سیمرغ بلورین را داشت و سه سیمرغ نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم‌های «خانه‌ای روی آب»، «روز فرشته» و «گراند سینما» به خانه برده بود. انتظامی همچنین برای «ستاره می‌شود»، «جایی برای زندگی» و «هامون» هم نامزد شد.

۱۳۹۶

    تماشاچیان و دوستداران آقای بازیگر، آخرین بار او را مرداد ماه سال ۹۶، با فیلم «زادبوم» روی پرده سینماها دیدند. این فیلم پرستاره که کارگردانی آن را ابوالحسن داوودی برعهده داشت، سال ۸۷ و در بیست‌وهفتمین دوره جشنواره فیلم فجر اکران شد و بعد از آن، به مدت ۹ سال اجازه نمایش نداشت تا این که بالاخره مرداد ماه سال قبل، رفع توقیف شد و توانست اکران عمومی شود. او پیش از این فیلم، سال ۹۰ فیلم «راه آبی ابریشم» را روی پرده سینماها داشت و وقتی «زادبوم» اکران شد، مردم بعد از شش سال عزت‌ا... انتظامی را روی پرده سینماها می‌دیدند. دلیل آن هم این بود که آقای بازیگر مدت‌ها به خاطر شرایط جسمی به سختی می‌توانست بازی در فیلمی را قبول کند.