هنگ درام
به نوعی ساز کوبه ای در طبقه ی خودصداها( ایدیوفون)، هنگ درام، هندپن یا ساز هنگدرام می گویند. صدایی که در سازهای ایدیوفون تولید میشود از طریق ارتعاش بدنه ی ساز است. درواقع تولید صدای این گروه از سازها از طریق ارتعاش سیم و یا دمیدن هوا نیست بلکه از طریق مواردی همچون بدنه ی ساز و با ضربه زدن، مالش دادن، کشیدن و یا لرزاندن قطعات ساز می باشد.
ساختار ساز هنگ درام
هنگ از دو صفحه ی گرد و قوس دار جدا به وجود آمده است که ساختار آن به سپر مورد استفاده در جنگ های قدیم، شباهت دارد. این دو صفحه با قرار گرفتن بر روی هم باعث ایجاد یک بشقاب پرنده ی فضایی میشوند. Ding، نام صفحه ی رویی یا قوس بالایی میباشد درحالیکه Gu، نام صفحه ی پایینی میباشد که در وسطش یک سوراخ بزرگ وجود دارد.
سطح Ding از ۷ یا ۸ فرورفتگی( دیمپل Dimple) برخوردارست که تحت عنوان مناطق صوتی هنگ شناخته میشود. تولید نت های مختلف، از وظایف این فرو رفتگی ها میباشد که دور تا دور سطح را فرا گرفته اند. به مرکز این سطح، دینگ می گویند. هر منطقه صوتی، قادر به تولید نت هارمونیک بیشتری است.
سطح هنگ درام تقریباً ۵۲ سانتیمتر ، قطر و ۲۴ سانتیمتر ، ارتفاع دارد. گاز نیتروژن باعث اتصال دو سطح ding و Gu به یکدیگر می شوند. به چنین روشی در فلزکاری، Nitriding می گویند.
برخی از اصول فیزیکی که در طراحی ساز Steelpan استفاده شده است؛ در شکل دهی این ساز، مورد استفاده قرار گرفته است. ویژگی های این ساز، منحصر به فرد است. ترکیب صداهای منحصر به فردی در هنگ، قابل شنیدن است که با انگشتان دست، نوازندگی آن صورت می گیرد. این ساز با ۵۲سانتی متر قطر و ۲۴سانتی متر ارتفاع، پیوسته در حال تکامل است؛ نسخه های دیگری از این نوع ساز در سال های ۲۰۰۳، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ ساخته شد؛ به همین خاطر، سازهایی با اختلاف نوسانات صدا به وجود آمد و در برخی از اجراها به واسطه ی تغيير کیفیت صدا در سازهای مختلف، از دو مدل ساز گوناگون استفاده می شود.
تاریخچه و معرفی اولیه هنگ درام
یکی از سازهای کوبه ای- ملودیک به نام هنگ درام یا هندپن می باشد. این نوع ساز در ابتدا به سفینه های فضایی در فیلم های تخیلی و یا سپرهای جنگی دوران باستان، شباهت داشت. جنس این ساز که از فلز میباشد ؛متشکل از دوصفحه بیضی شکل است که به هم دیگر به صورت قرینه به هم چسبیده اند.
با اینکه ایده اولیه ساخت سازهایی مشابه هنگ درام ریشه قدیمی تری دارند ولی در سال ۲۰۰۰ به رونمایی از نخستین هنگ درام پرداختند. نخستین مخترعان این ساز به نام های فلیکس روهنر و سابینا شارر بودند که نامشان ثبت شده است.
فلیکس و سابینا در اوایل دوره ی ساخت هنگ درام، سیاستی را به منظور حفظ اصالت این ساز منحصر به فرد در نظر گرفتند که مشتریان بالقوه ای بر اساس آن قصد خرید این ساز را داشتند، به همین خاطر با ارائه ی نامه ای دست نویس، دلیل نیاز خود برای خرید این ساز را شرح میدادند.
علت گرانی هنگ درام
یکی از سازهای گران، هنگ درام میباشد که تعداد کم سازندگان آن در سرتاسر دنیا و سخت و زمان بر بودن پروسه ساخت این ساز، از دلایل گرانی آن به شمار می رود. امروزه این ساز در میان قشر جوان در سرتاسر دنیا، بسیار محبوب شده است اما شاید کل سازندگان آن چند صد نفر باشند. تولید هنگ درام ها در کارگاه به صورت دست ساز است. برای این که فلز و آلیاژ مناسب برای ساخت این ساز را انتخاب کنید و همچنین برای فرم دادن آن، باید ساعت ها و روزها وقت بگذارید.
یکی از مراحل سخت فرآیند تولید هنگ درام، رسیدن به نت ها با کوک درست میباشد که برای انجام آن به دستگاه مخصوص یا چکش کاری نیاز دارید. یکی از پروژه های زمان بر اینست که بخواهید با دقت، مهارت و امکانات زیادی، هنگ درام بسازید تا ساز به صدای اصلی اش برسد و نت های آن بدرستی ادا شود.
تعداد نت ها در ساز هنگ درام
صفحه بالایی در ورژن های نرمال ساز هنگ درام، یک نت دینگ دارد درحالیکه روی بدنه قوس بالایی، ۷ نت دیگر میباشد ولی امروزه سازندگان، در تعداد نت ها روی بدنه تغییراتی ایجاد کرده اند و آن ها را به ۱۳ رسانده اند. بالا رفتن تعداد نت ها قابلیت مثبتی برای نوازندگان هنگ به شمار میرود ولی نت های هنگ درام به دلیل محدودیت فضای روی ساز، زیر تر و به اکتاوهای بالاتر هدایت میشود.
نحوه هنگ درام نوازی
نوازنده برای نواختن هنگ درام، از انگشتان دستش استفاده می کند و این ساز را روی پایش می گذارد و درواقع برای نواختن این ساز به ابزار اضافه ای نیاز ندارد. صدای این ساز، از نظر اکثر ساز شناسان حرفه ای به ساز هارپ شباهت دارد. Ding نام قسمت بالایی هنگ درام است و صدایی شبیه به ساز چنگ براساس نوع نواختنش می دهد. نُت ها در این ساز از پائین به بالا در یک الگوی متقاطع در دایره تُن قرار گرفته اند تا نوازنده بتواند با جهت گیری خواستی، نُت را با استفاده از ضربه زدن به واسطه دست چپ و راست به سادگی اجرا کند. ساز هنگ درام به اینصورتست که هر بخشی از آن رنگ بندی صدایی متعددی در مرکز گنبدی شکل آن دارد.
یک دهانه گرد در قسمت پایینی هنگ درام وجود دارد که به آنGu می گویند و رزونانس زیبایی را همراه با هوای داخل حفره ایجاد می کند. شما میتوانید در مدل های نسل اول یا دم هنگ درام، به لبه سوراخ در سمت( Gu) ضربه بزنید و نُت بلندی را با ماندگاری بیشتر بوجود آورید. در واقع برای نواختن نُت های باس از این بخش ساز هنگ درام استفاده می کنند.
نکات مهم برای نگه داری هنگ درام
وقتی که هنگ درام را خریدید؛ نحوه ی برخورد شما با ساز، مهم است. با این که هنگ درام از فلز سخت، ساخته شده است ولی بهتر است بدانید که رینگ های ساز یا همان فرورفتگی و برجستگی های صفحه رویی، اسیب می بینند. از این رو ضربه شدید و محکم، باعث خارج شدن نت های آن از کوک شود. در ضمن اگر بر روی بدنه ساز با انگشتر و دستنبد، کار کنید؛ دچار خط و خش می شود و زیبایی ساز از بین می رود.
علاوه بر این هنگ درام به مرور زمان دربرابر گرما و سرمای شدید از کوک خارج میشود یا اگر در رطوبت زیاد قرار گیرد؛ دچار اسیب میشود که به متریال ساز، شرایط محیطی شما و نحوه نگهداری آن بستگی دارد.
معروف ترین نوازنده ی هنگ درام
از نوازنده های معروف هنگ درام در جهان می توان به دنیل ویپلسِ اشاره کرد که شروع کار موسیقی او همزمان با ساز گیتار، گیتار الکتریک و ساز های ضربی کوچک بود. دنیل ویپلسِ در سال ۲۰۰۶ میلادی برای نخستین بار با هنگ درام و نحوه ی نواختن آن آشنایی پیدا کرد. این نوازنده برای هنگ درام، قطعه های زیادی ساخته و در کنسرت های زیادی شرکت کرده است.
گردآوری: بخش هنر و سینما سرپوش
- 10
- 5