تجلي هزاران سال فرهنگ و هنر ايراني در اسکار «فروشنده»

اغلب صاحب نظران فرهنگی و هنری و حتی دولتمردان کشورمان در پیامهای تبریکی که به مناسبت تصاحب جایزه اسکار توسط فیلم «فروشنده» منتشر کردند، روی ابعاد سیاسی آن تأکید داشته اند. نکته ای که جهانشمول بودن سینما و کارکردهای بعضاً استراتژیک آنرا عیان تر می کند و این پیام را در خود دارد که امروز هنر هفتم می تواند در حکم یک ابزار مهم قدرت هم عمل کند.

اصغر فرهادی با دریافت اسکار دوم خود، در کنار توفیق بزرگی که برای سینمای ایران به دست آورد، همپا با دستگاه دیپلماسی کشورمان در مقام دفاع از جایگاه ایران در سیاست خارجی هم بر آمد و هنرمندانه به تصمیم ضد انسانی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز تاخت. حرکتی که شاید برای اجرایی شدن آن در چنین ابعاد گسترده ای، نیاز به صرف بودجه کلان و فرصت های بیشتری بود؛ اما فرهادی در قالب یک فیلم موفق به انجام آن شد.

در گزارش حاضر، ابعاد مختلف جایزه اسکار «فروشنده» را در گفت و گو با صاحب نظران و چهره های سینمایی به بررسی نشستیم.

محمدمهدی حیدریان:فرهادی قدر مدیایی که در اختیار دارد را می‏ داند

محمدمهدی حیدریان در خصوص موفقیت فیلم «فروشنده» در مراسم اسکار گفت: فرهادی سینماگر برجسته و توانمندی است و نشان داد که قدر مدیایی که در اختیار دارد را می داند و هم قابلیت استفاده از آن را خوب آموخته است او با این اقدام خود این پیام را منتقل کرد که حتی اگر به ظاهر در راس قدرتمندترین کشور دنیا هم باشید، دنیا، دنیای تبعیض و خشونت و بی‌منطقی نیست. جهان نه این موضوع را قبول می‌کند و نه زیر بار این حرف می‌رود.

محمدمهدی حیدریان، مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت و گو با بانی فیلم گفت: فکر می کنم همه در این دوره اسکار به این امر واقفند که مرزهای تاثیرگذاری این جایزه بیش از یک جایزه همیشگی اسکار بوده و هست. این اتفاق تأکید بر قابلیت حوزه فرهنگ و هنر و سینما به عنوان موثرترین حوزه برای ایجاد یک گفتمان در کل دنیاست. به نظرم با برخوردی که اصغر فرهادی و عوامل فیلم «فروشنده» زمان اعلام کاندیداتوری داشتند، جریان این پیام‌رسانی از حوزه فرهنگ و هنر و آحاد مختلف جامعه شروع شد و با این اتفاق و رسیدن جایزه به این فیلم به نهایت خود رسید. آن پیام این است که حتی اگر به ظاهر در راس قدرتمندترین کشور دنیا هم باشید، دنیا، دنیای تبعیض و خشونت و بی‌منطقی نیست. جهان نه این موضوع را قبول می‌کند و نه زیر بار این حرف می‌رود.

وی با اشاره به پیامی که در اقدام اصغر فرهادی بود، افزود: این پیام یک مطالبه جهانی است و گفتمان جدیدی هم طلب می کند. استقبال کسانی که این جایزه را دادند، در این مراسم حضور داشتند و مردمی که این خبر را شنیدند و شادمانی کردند و تبریک گفتند نشانه تشویق این پیام رسانی و تایید این پیام بود. همچنین این استقبال نشانه رأی دادن به گفتمان جدید در دنیاست که هم تبعیض را نفی می کند و هم بالا و پایین نشینی را با ملاک های مقرر شده قبلی حوزه ریاست و سیاستمداران و قدرتمندان مادی نفی می کند.

حیدریان اضافه کرد: البته فرهادی سینماگر برجسته و توانمندی است و نشان داد که قدر مدیایی که در اختیار دارد می داند و هم قابلیت استفاده از آن را خوب آموخته است. به او به خاطر این پیام‌رسانی و به سینما تبریک می گویم، او به عنوان پیام رسان، متعلق به سینماست و آرزو می کنم همه ما قدر و قیمت این قابلیت را بدانیم. برای او و همه عوامل فیلمش آرزوی سلامتی و توفیق روزافزون می کنم.

مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری:این جایزه پیروزی فرهنگ را بر سیاست اثبات کرد

سید مصطفی ابطحی درباره دریافت جایزه اسکار و تأثیر آن روی سینمای ایران و جهان، به بانی فیلم گفت:این جایزه پیروزی فرهنگ را بر سیاست اثبات کرد و نشان داد که فرهنگ غنی و پر افتخار ایران، در صحنه بین المللی به مراتب قوی تر و مؤثرتر از هیاهوی پوچ سیاسی کسانی است که شهروندان را از حقوق خود محروم می کنند. فرهادی به عنوان یک ایرانی پر افتخار به رغم اعتراض خود به سردمداران آمریکا، توانست با هنر فاخر خود احترام همه داوران و منصفان سینمای جهان را به خود جلب کند. ابطحی ادامه داد: دنیا امروز به افتخار فرهادی کلاه از سر بر می دارد و به افتخار سینما و فرهنگ ایران می ایستد. کسب این جایزه، شأن فرهنگ ایران را در عرصه بین الملل ارتقا می بخشد و امیدوارم فرهادی به عنوان یک ایرانی تمام عیار همچنان در عرصه سینمای ملی بدرخشد.

وی در رابطه با کسب این جایزه با توجه به قوانین ناعادلانه ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در سیاست جهانی گفت: آقای فرهادی عضوی از خانواده پر افتخار و فرهنگی ایران محسوب می شود. ملتی که در دامان خود امثال فرهادی را پرورش می دهد، طلایه دار فرهنگ، صلحدوستی و عدالت است. با چنین ملتی نمی توان از سر غرور و قدرت صحبت کرد و زبان این ملت فرهنگ است. کسانی که می خواهند مخاطب این فرهنگ باشند، باید خود را به زینت آن مزین کنند. تصور می کنم ملت ایران با چهره هایی مانند فرهادی که در طول تاریخ در عرصه فرهنگ و سینما می درخشد و امروز تصویری از ایران ارائه می دهند که در دل مخاطب عام و خاص می نشیند. چنین ملتی نه به جنگ وقعی می نهد و نه در مقابل مهاجم عقب نشینی می کند. با چنین ملتی باید با زبان پر افتخار فرهنگ سخن گفت.

دبیر جشنواره فیلم فجر:این جایزه انتخاب یک فیلم نیست بلکه انتخاب فرهنگ ایرانی است

محمد حیدری درباره دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان فرهادی به بانی فیلم گفت: انتخاب فیلم آقای فرهادی، تنها انتخاب یک فیلم نیست بلکه انتخاب سینمای ایران است و این نشان دهنده وسعت، پیشرفت سینما و به نوعی معرفی بیشتر ایران در سطح جهان است. اهمیت جایزه اسکار از لحاظ شکل تأثیرگذاری و تبلیغی، بسیار در دنیا مؤثر است. معتقدم این تنها انتخاب یک فیلم نیست بلکه انتخاب فرهنگ ایرانی است و به نظرم در حوزه سینما، این فرهنگ به رخ جهانیان کشیده می شود و افتخاری برای مردم ماست. در شرایطی که جهان درگیر جنگ های سیاسی و فیزیکی است، این جایزه نشان دهنده قدرت سینمای ایران در جهان است که بر فضاهای سیاسی غلبه می کند.

دبیر سی و پنجمین جشنواره فجر در خصوص تأثیر گرفتن این جایزه در سیاست جهانی عنوان کرد: در شرایط کنونی که بحث ها و گفت و گوهای سیاسی در بعضی موارد به جواب مطلوبی نمی رسد؛ این تنها جایزه نیست بلکه نوعی پیروزی و گفت و گوی فرهنگی سینمای ما با جهان است و این می تواند تأثیر سیاسی بسیاری برای شناساندن ایران به جهان داشته باشد. در شرایطی که ما در دنیا و منطقه داریم، این  نوعی به رخ کشیدن فرهنگ ایرانی است که طی سال های اخیر رشد بسزایی داشته است. دو جایزه اسکار به رغم تمام بحث ها در خصوص سیاسی بودن آن، برای سینما و فرهنگ ایران افتخار بزرگی است. آقای فرهادی افتخاری برای سینمای ایران است و باید قدرش را بیشتر بدانیم.

ابراهیم داروغه‌زاده:سینمای ما بزرگ‌ترین افتخارهای جهانی را در عرصه فرهنگ کسب کرده است

ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر نخستین جشنواره سلامت در خصوص موفقیت «فروشنده» گفت: موفقیت های سینمای ایران در جشنواره های جهانی موفقیت فرهنگ و هنر غنی ایران است، با این موفقیت سینمای ما بزرگترین افتخارهای جهانی را در عرصه فرهنگ و هنر کسب کرده است.

ابراهیم داروغه زاده، مدیر عامل موسسه آوای هنر سلامت و دبیر نخستین جشنواره سلامت در خصوص موفقیت فیلم «فروشنده» در مراسم اسکار به بانی فیلم گفت: موفقیت فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی در جشن اسکار و دیگر موفقیت های سینمای ایران در جشنواره های جهانی در حقیقت موفقیت فرهنگ و هنر غنی ایران است. با توجه به اظهارنظرها و رفتارهای  غیراخلاقی و غیر انسانی رییس‌جمهور جدید آمریکا در روزها و هفته‌های گذشته فضای مراسم جشن اسکار امسال تحت تاثیر اعتراض به سیاست‌های ترامپ برگزار شد و حرکت اعتراض آمیز آقای فرهادی و غیبت وی در این مراسم و معرفی دو دانشمند موفق ایرانی از طرف ایشان برای شرکت در مراسم و در نهایت دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی، همه و همه موفقیت‌های بزرگی بود که اصغر فرهادی با فیلم فروشنده نصیب ملت ایران کرد. هر موفقیتی که هر فیلم سینمای ایران در جشنواره‌های جهانی به دست می‌آورند در معرفی سینما و فرهنگ و هنر ما به جهانیان تاثیر بسزایی خواهد داشت.

داروغه‌زاده ادامه داد: برنده شدن اصغر فرهادی برای دومین بار در جشن اسکار باعث شد هم اصغر فرهادی و هم سینمای ایران تاریخ‌ساز شوند. با این موفقیت سینمای ما بزرگترین افتخارهای جهانی را در عرصه فرهنگ و هنر کسب کرده است. وی در خصوص تاثیر این جایزه در سیاست جهانی اضافه کرد: امیدوارم این موفقیت تاثیر مثبتی در مقابله با جنگ‌طلبی، خشونت و تبعیض در سطح جهان داشته باشد و بتواند در شناساندن هر چه بهتر چهره صلح دوست و اهل مدارای ملت ایران به جهانیان موفق باشد.

مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی:اعطای این جایزه نشانه تمایل نخبگان دنیا به صلح است

علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی درباره جایزه دوم اسکار اصغر فرهادی به بانی فیلم گفت: مانند همه ایرانی ها، ما نیز شاد و خرسندیم و در این شادی ملی شریکیم و به عوامل فروشنده و مردم ایران تبریک می گوییم. خوشبختانه سینمای ایران بخصوص سینمای نوین طی دهه های اخیر، سابقه خوبی نزد افکار عمومی دنیا به دست آورده و حضور جهانی آن تأثیرگذار بوده است. تا به حال هم سینمای ایران به عنوان الگو مطرح بوده و به عنوان سینمای هنری در سطح جهان مطرح است؛ اما جایزه دوم اسکار آقای فرهادی طی ۵ سال گذشته، درهای تازه ای را به سوی سینمای ملی ایران باز می کند و از طرفی مسئولیت سینماگران ایرانی و مسئولان سینمایی کشور را بیشتر می کند و باید برای آن برنامه ریزی کنیم.

تابش درباره تأثیر دریافت این جایزه در سیاست جهان با توجه به سیاست های ناعادلانه ترامپ در خصوص مهاجرت عنوان کرد: نقش سینمای ایران طی چند دهه گذشته ساخت تصویر صحیحی از ایران بوده است. در مراسم اسکار و هنگام دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی زبان نیز این تصویر صحیح از ایران دوباره تکرار شد. تمام اتفاقات حواشی قبل و بعد از جایزه اسکار و غیبت هوشمندانه آقای فرهادی در مراسم به نشانه اعتراض به سیاست های رئیس جمهوری آمریکا، حول یک شخصیت و فیلمساز ایرانی شکل گرفت و برای ما بسیار ارزشمند است. مطرح شدن ایران در اسکار ۲۰۱۷ رویکرد مراجع بین المللی سینمایی و تعاملات را افزایش می دهد و آورده های بیشتری برای سینمای ایران دارد.

تابش یادآوری کرد: این جایزه نشان داد فرهنگ فراتر از مرزهای جغرافیایی می تواند بسط و گسترش پیدا کند و منتقل شود. اعطای این جایزه نشانه تمایل دنیا و نخبگان به صلح است. جایی که سیاستمداران آمریکا رفتار دیگری دارند، گرایش نخبگان دنیا به صلح است و خوشبختانه یک هنرمند ایرانیاین پیام را به دنیا رساند و پاسخ مثبت دریافت کرد. سینما بستر و فرصتی است برای گفت و گو و ایجاد صلح در مقابل افراطی گری و تندروی سایر ملت ها.

احمد طالبی نژاد:فرهادی نسخه به روز شده سینماگران نوگراست

احمد طالبی نژاد، منتقد سینما گفت: اصغر فرهادی نسخه به‌روز شده و تکامل یافته‌تر فیلمسازان قبل از خود و سینماگران نوگراست. او ادامه منطقی داریوش مهرجویی است و همان‌قدر که مهرجویی زمان خودش جزو تاثیرگذارترین‌ها بود امروز هم فرهادی جزو تاثیرگذارترین ها است.

احمد طالبی نژاد درباره موفقیت فیلم «فروشنده» در مراسم اسکار به بانی فیلم گفت: موفقیت «فروشنده» به دلیل حال و هوای سیاسی که پیش آمده بود تا حدودی قابل پیش بینی بود، من هم همانند میلیون ها نفر دیگر در سراسر جهان از این اتفاق خوشحالم و فکر می‌کنم این شائبه هایی که برخی به‌راه می اندازند و معمولا هم حرف های بیهوده‌ای است فراموش خواهد شد. انتخاب در آکادمی اسکار همانند ایران نیست که در انتخاب هایشان از چیزی چشم پوشی کنند چرا که بعدها ممکن است در مورد آن افشاگری شود. ولی خوشبختانه فیلم آنقدر تاثیرگذار بوده است که جایزه را نصیب خود کند البته اتفاقات سیاسی اخیر نیز در این جایزه بی تاثیر نیست ولی بالاخره رای به آن فیلم داده شد و درست هم بود.

این منتقد در خصوص اینکه جایزه اسکار چه تاثیری در سینمای جهان دارد افزود: خود اصغر فرهادی از فیلم «چهارشنبه سوری» به بعد و به خصوص «جدایی نادر از سیمین» که نقطه اوجی بود یکی از تاثیرگذارترین فیلمسازان امروز ایران است. او پس از «جدایی نادر از سیمین» وارد فازی از داستان گویی شده که این فاز بی‌ریشه هم نیست. فکر می کنم او نسخه به‌روز شده و تکامل یافته‌تر فیلمسازان قبل از خود و سینماگران نوگراست. او ادامه منطقی داریوش مهرجویی است و همان قدر که مهرجویی زمان خودش جزو تاثیرگذارترین ها بود امروز هم فرهادی جزو تاثیرگذارترین ها است و شاهدیم که حداقل در نوع داستان گویی و شخصیت پردازی دو سوم فیلم هایی که در جشنواره فیلم فجر امسال دیدیم به نوعی ردپایی از اصغر فرهادی مشهود بود.

طالبی در خصوص تاثیر فروشنده بر سیاست جهانی اضافه کرد: نباید به اینکه این فیلم تحولی ایجاد می کند خوشبین باشیم. ولی معرفی خانم انوشه انصاری و فیروز نادری، به نمایندگی از فرهادی برای حضور در مراسم اسکار می تواند برای سیاستمداران امروز آمریکا پیامی داشته باشد و آن پیام این است که ما برخلاف تصور نه تنها تروریست نیستیم، بلکه بخشی از سازمان‌های فضایی آمریکا و دانشمندان آن ایرانی هستند و نباید ایران را با کشورهایی که پرورشگاه تروریسم هستند یکی دانست. فکر می کنم این کار فرهادی کار درستی بود و حتی اگر جایزه هم نمی‌برد همین که این دو نفر ایرانی موفق را به اسکار معرفی کرد پیام روشنی دارد. امیدوارم که سیاستمداران آمریکا کمی به این پیام توجه کنند.

هوشنگ گلمکانی:جریان قدرتمند سینمایی در ایران وجود دارد

هوشنگ گلمکانی، سربیر ماهنامه «فیلم» درباره موفقیت فیلم «فروشنده» در مراسم اسکار به بانی فیلم گفت: دریافت چنین جایزه ای جایگاه سینمای ایران را محکم‌تر خواهد کرد و سینمای ایران را در دنیا مطرح می کند. با موفقیت فیلم «فروشنده» معلوم می شود که این موفقیت کار یک فیلم و دو فیلم نیست، بلکه یک جریان قدرتمند سینمایی در ایران وجود دارد.

محمدرضا شرف الدین:حضور هنرمندان در مجامع بین المللی راهی برای معرفی تمدن ایران است

محمدرضا شرف الدین که ریاست انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس را در کارنامه خود دارد، درباره دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اصغر فرهادی به بانی فیلم گفت: حضور هنرمندان ایرانی در مجامع بین المللی در جهت معرفی تمدن ایران اسلامی و این حرکت مثبتی است و به آقای فرهادی تبریک می گویم و امیدوارم ایشان با حضور آثارشان در عرصه بین المللی ملت شریف و صلح طلب ایران را بیشتر معرفی کند.

شرف الدین درباره تأثیر دریافت این جایزه در سیاست جهانی با توجه به قانون ناعادلانه مهاجرت رئیس جمهوری آمریکا عنوان کرد: اصولا سیاست های آمریکا با ایران خصمانه بوده و اینکه ترامپ چه رفتاری مقابل ایرانیان به کار می برد، شبیه کاریکاتور است. اساسا خود آمریکایی ها هم او را یک کاریکاتور می دانند و حضرت امام (ره) هم حضور ایرانی ها را در دنیا با مخاطبان ملی معرفی کردند؛ یعنی طرف ما ملت ها هستند نه دولت ها. ملت و مردم آمریکا باشعور هستند و نه تنها با ما مشکلی ندارند بلکه ما را متمدن و قوی می دانند. فرهنگ می تواند فراتر از مرزها حرکت کند و بارها گفتم یکی از کوتاهی های دستگاه دیپلماسی ما این بوده است که فیلم های ما کمتر با ملت های دیگر ارتباط داشته است. سینمای ما باید به گونه ای باشد که با پیکره ملی جوامع ارتباط برقرار کند و اگر این طور باشد، محتوای فرهنگ ما می تواند به دیگر ملت ها منتقل شود. فرهنگ ما براساس تعلیمات دینی انسانی ماست و همه افراد بشر در نگاه صلح طلبانه دین ما جایگاه قابل توجهی دارند.