افزایش سینما‏های خصوصی، میانبری برای خروج از تحریم‏های دلبخواهی

قصه اکران نشدن فیلم ها و تحریم ها از سوی حوزه هنری از سال ۹۱ با فیلم «گشت ارشاد» و «زندگی خصوصی» شروع شد. در آن زمان رئیس حوزه هنری دلیل اکران نشدن این فیلم ها در سالن های متعلق به این نهاد را غیر ارزشی بودن و عبور از خطوط قرمز دانست. حوزه هنری با حدود ۱۱۷ سالن، حدود دو سوم سالن های سینمای سراسر کشور را در اختیار دارد و نیمی از این سالن ها نیز در شهرستان ها هستند. با تحریم این فیلم ها به دلیل کمبود سالن، عملا هموطنان ساکن شهرستان ها نمی توانند فیلم های مورد علاقه خود را تماشا کنند. همچنین آگاهیم که یک فیلم برای ساخته شدن و اکران عمومی مراحل مختلفی را پشت سر می گذارد و گاهی با تمام بسترهای فراهم شده، باز هم در گیشه با شکست رو به رو می شود. در این میان اگر نهادی مانند حوزه هنری مانعی بر سر راه فیلمسازان پدید آورد، باز هم حلقه تنگ تر و شرایط سخت تر می شود. بعضی از کارشناسان معتقدند این برخوردهای حوزه هنری، بیش از آنکه برآمده از یک قانون مشخص و واحد باشد، سلیقه ای است

شرایط از زمانی سخت تر شد که روز به روز بر تعداد فیلم های تحریم شده حوزه هنری افزوده شد. اخیرا فیلم هایی مانند «اکسیدان» و «مادر قلب اتمی» با تحریم حوزه هنری رو به رو شدند و این واکنش بسیاری از تهیه کنندگان و فیلمسازان را برانگیخت. مشخص است که راه حل این مسأله گفت و گو و تعامل دوجانبه حوزه هنری با تهیه کنندگان و فیلمسازان است تا یکبار برای همیشه، این موضوع تمام شود. برخی دیگر از کارشناسان نیز معتقدند با افزایش سالن های خصوصی در مراکز تجاری شرایط به سمتی پیش می رود که سینماها از انحصار یک نهاد خاص مانند حوزه هنری خارج می شود و فشاری از لحاظ مالی متوجه تهیه کنندگان این فیلم ها نمی شود. در گزارش شماره گذشته با جمعی از تهیه کنندگانی که فیلمشان از سوی حوزه هنری تحریم شده بود، صحبت کردیم. سعید سهیلی در این خصوص به بانی فیلم گفت:حوزه هنری ادله خاص خود را دارد و معتقد است می تواند فیلمی را اکران بکند یا نکند ولی وقتی عمده سینماها به خصوص سینماهای شهرستان ها در اختیار حوزه هنری است، با اکران نشدن فیلمی نیمی از سنیماهای خوب شهرستان را از دست می دهیم.

منوچهر محمدی نیز گفت: طبیعی است مجوزی که در این بخش صادر می شود، باید برای سایر بخش ها چه در حوزه پروانه ساخت و چه پروانه نمایش دارای اعتبار باشد. در این رابطه نهادی دیگر مانند حوزه هنری می تواند با وزارت ارشاد در خصوص ترکیب شوراها رایزنی کنند و حضور فعالی در زمینه سیاست گذاری در کنار وزارت ارشاد داشته باشد.

سید امیر سید زاده نیز در این خصوص گفت: نهادهایی مانند حوزه هنری که بخش قابل توجهی از سینماهای کشور را به دست دارد، دلیل قانونی برای اکران نکردن این فیلم ها ندارد و تنها سلیقه خود را ملاک قرار می دهد. ارشاد موظف است پای مجوز خود بایستد و تکلیف سینما باید با این نهاد مشخص شود، چون کارگردانان گناه نکرده اند که فیلم ساختند. در ادامه نظر دیگر کارشناسان را در این رابطه از نظر می گذرانید:

مهرداد فرید:سالنهای سینمایی حوزه هنری جزو اموال عمومی مردم است

مهرداد فرید دبیر شورای عالی تهیه کنندگان، یکی دیگر از کارگردانانی است که قبلا فیلمش «بیتابی بیتا» از سوی حوزه هنری در سال ۹۱ تحریم شده بود. او در پاسخ به این که آیا انتظار اصلاح فیلمی که قبلا مجوز نمایش گرفته از سوی نهادی مانند حوزه هنری درست است یا نه، به بانی‏ فیلم گفت: به عنوان یک تهیه کننده و کارگردان و کسی که آگاه به مشکلات صنفی و سختی‌های ساخت فیلم است، به نظرم این کار حوزه هنری نادرست است. در واقع آن ها امانتدار اموالی هستند که متعلق به مردم است و حق ندارند درباره این اموال تصمیم سلیقه‌ای بگیرند. سالنهای سینمایی حوزه هنری جزو اموال عمومی مردم است و باید عموم مردم و کسانی که در عرصه فرهنگ چه مولد و چه مصرف‌کننده هستند، از آن استفاده کنند. بنابراین سلیقه ها خصوصا وقتی که مبهم باشند، نمی توانند چراغ راه فیلمسازان سینمای ایران باشند. آنچه چراغ راه ماست تنها همان خطوط قرمزی است که شورای صدور پروانه نمایش آن را اجرا و تبیین می کند و ما غیر از آن خود را پاسخگوی هیچ نهاد دیگری نمی دانیم.

وی در خصوص این که ضربه مالی وارد شده به این فیلم ها باید از چه طریقی جبران شود، عنوان کرد: به طور طبیعی جبران ضربه مالی که به این فیلم ها وارد می شود، به لحاظ حقوقی و قانونی به عهده ارشاد نیست بلکه به عهده کسی است که این ضربه را وارد می کند. فکر می‌کنم باید کمپین بزرگی بین مردم راه بیندازیم تا با حضور خود در سالن هایی که مربوط به حوزه هنری نیست، اعتراض خود را نسبت به این موضوع نشان دهند. این مدنی ترین شکلی است که مردم فرهنگ دوست، می‌توانند از فیلمسازانی که به این شیوه متضرر می‌شوند، حمایت کنند.

این کارگردان در خصوص این که آیا راه حلی در این رابطه به نظرتان می رسد، عنوان کرد: ما در شورای عالی تهیه کنندگان بیانیه ای صادر کردیم که در آن به شورای صنفی نمایش پیشنهاد کردیم تا بخشی از سالن های حوزه هنری را در قدم اول به طور نمادین تحریم کند تا شاید آنها را متوجه اشتباهشان کند و اگر چنین نشد در قدم های بعدی هیچ فیلمی به سالنهای حوزه هنری داده نشود تا طعم تلخ تحریم به آنها چشانده شود. در واقع به این ترتیب با مقابله به مثل شاید این بحران از سر سینمای ایران رفع شود. امیدواریم این مصوبه در شورای صنفی اکران به ریاست همایون اسعدیان که ما نیز سه نماینده در آنجا داریم، تصویب شود و در ابتدای امر برای سه سالن حوزه هنری حواله نمایش صادر نشود تا اینکه تغییر رویه دهند و بپذیرند مسیر نادرستی را در پیش گرفته اند.

داوود توحید پرست:این ضد انسانی‏ترین حرکت ممکن است

داوود توحید پرست یکی از کارگردانانی است که فیلمش چند سال پیش-«نامزد آمریکایی من»- با خودداری حوزه هنری از اکران در سالن های مربوط به خودش مواجه شد. او در پاسخ به این پرسش که آیا اکران نکردن و انتظار اصلاحیه داشتن از فیلمی که مجوز نمایش از سوی ارشاد دارد، منطقی است، به بانی فیلم گفت: وقتی پروانه نمایش از وزارت ارشاد صادر می شود، هر نهادی مانع اکران فیلم ها شود، به عنوان یک بچه جنگ معتقدم باید آن نهاد را نابود کرد! آن ها نمی دانند برای تولید یک فیلم چه اتفاقات عجیب و غریبی می افتد و تا مرحله گرفتن سرمایه گذار و اسپانسر فیلمساز چه سختی هایی را پشت سر می گذارد. گاهی فیلمساز پروانه نمایش دارد، اما وامی که به کمک آن فیلم ساخته شود، نمی دهند و عدالت رعایت نمی شود. شعار ایجاد اشتغال می دهند، اما چون وام نمی دهند اشتغال ایجاد نمی شود.

توحیدپرست ادامه داد: وقتی می خواهیم با تمام این سختی ها کاری تولید کنیم، یک نهاد بی قانون به خود اجازه می دهد که فیلمی را اکران نکند. یادم می آید زمانی که اجازه اکران فیلمم را ندادند، حالم بد شد. ممکن است سرمایه افراد با این اقدامات از بین برود و زمانی که فیلمی از لحاظ قانونی پروانه نمایش می گیرد، تمام افراد معتقد به قانون و انسانیت باید با تمام قدرت با نهادی که قانون شکنی می کند، مقابله کند. این دست اقدامات را نمایندگان مجلس می توانند انجام دهند و وظیفه اصلی شان همین است.

این کارگردان افزود: تهیه کننده برای جست و جوی منابع مالی و اینکه عده ای دنبال کار بروند، سختی های بسیاری متحمل می شود و آن ها از این مراحل آگاه نیستند. این سینماها به بخش خصوصی واگذار شود و مردم حق دیدن این فیلم ها را دارند. گاهی بعضی فیلم ها را در سینماهای حوزه هنری نمایش می دهند که چندان موجه نیستند و در این شرایط نمی توانند مدعی ارزش ها باشند.

توحید پرست در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری برای حل این مسأله به نظرتان می رسد، به بانی فیلم گفت: به نظرم راه حل هر مشکلی گفت و گوی دوستانه است. آقای خاموشی به عنوان رئیس سازمان تبلیغات در شورای پروانه نمایش حضور دارد و نمی دانم این کار حوزه هنری چه معنایی می تواند داشته باشد. هر نهادی که با اکران فیلم ها مشکل دارد، نماینده ای از جانب خود بفرستد تا زمان اکران فیلم، هیچ مرجع دیگری حق دخالت در آنچه نمایش داده می شود، نداشته باشد. این ضد انسانی ترین حرکت ممکن است و حرف امام خمینی (ره) این بود که قانون باید اجرا شود؛ حتی اگر ناقص باشد.

محمد نادری:راه حل خروج از تحریم فیلم‏ها افزایش سالن‏هاست

محمد نادری مدیر پردیس سینمایی تازه تأسیس ارگ درباره اینکه آیا انتظار اصلاح فیلمی که قبلا مجوز نمایش گرفته از سوی نهادی مانند حوزه هنری درست است یا نه، به بانی فیلم گفت: خوشبختانه تعداد سالن های سینما در حال افزایش است و حوزه هنری نیز مجبور می شود، چنین واکنشی نداشته باشد. وقتی فیلمی از وزارت ارشاد مجوز می گیرد و بعد انتظار اصلاح صحنه هایی از آن را دارند، سلیقه ای عمل می کند و اگر سالن به آن ها نرسد، ضرر می کند و مظلوم هستند.

نادری در پاسخ به این پرسش که تکلیف مخاطبان شهرستان ها برای دیدن فیلم مورد علاقه شان در شهر خودشان، چیست، عنوان کرد: به نظرم مجمعی برای حل این موضوع تشکیل شود، اما در حال حاضر سالن های خصوصی در شهرستان ها در حال افزایش است و زمانی که این طور باشد، قدرت نفوذ سالن هایی که مربوط به نهادهای دولتی است، کاهش پیدا می کند. بیشتر مجتمع ها و مراکز خریدی که در شهرستان ها ساختند، به این فکر هستند که برویم و برای آن ها سالن بسازیم. فکر می کنم تا دو سال آینده این فرآیند اصلاح خواهد شد.

مدیر پردیس سینمایی ارگ در خصوص اینکه چه نهادی باید ضرر مالی اکران نشدن فیلمی را در مجموعه سینمایی جبران کند، خاطرنشان کرد: به نظرم تنها وزارت ارشاد که مجوز فیلم را صادر می کند باید از فیلمسازان حمایت کند و پیگیر اکران فیلم ها باشد اما تمام این مسائل با اختلاف حل نمی شود و باید بنشینند، با یکدیگر گفت و گو کنند. اتفاقا خودشان هم ضرر می کنند و بعضی از فیلم هایی که تحریم می کنند، فروش خوبی دارد. ما در این نوع موارد بیش از پیش حمایت خواهیم کرد و فیلم را در بهترین سالن خود نمایش می دهیم. تصورم این است که انجمن سینماداران با تهیه کنندگان اتحاد داشته باشند و با وزیر جلسه ای برگزار کنند و این مسأله را حل کنند.