مصطفی رزاق کریمی کارگردان مستند «بانو قدس ایران» در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران، در خصوص مستند «بانو قدس ایران» گفت : سال ۹۴ بود که سفارش ساخت این مستند از سوی موسسه عروج به من داده شد و به آنها گفتم همسر امام (ره) را نمی شناسم چراکه همانند بقیه تنها چیزهایی در مورد این خانم شنیدم. چند کتاب درباره همسر امام (ره) به من دادند تا بخوانم و بعد از خواندن این کتاب ها بود که به این نتیجه رسیدم باید تحقیقات بیشتری برای ساخت فیلم شود،گروه تحقیقاتی ما به دو شکل میدانی و کتابخانه ای تشکیل شد و در تمام مدت تحقیقات، همه از آن مطلع بودند. این تحقیقات یک سال طول کشید و از پایه هیچ ایرادی نداشت و براساس همین تحقیقات فیلمنامه کم کم شکل گرفت.
وی ادامه داد: شاید در طول این سالیان کم کار بوده باشم، اما به شدت روی کارهایم پژوهش و تحقیق انجام دادم. باید بگویم این فیلم، مهم ترین اتفاق دوره فیلمسازی و به نوعی مانیفست کل زندگی فیلمسازی من است. بنابر این احساس کردم نباید لحظه ای خطا کنیم و احساسی برخورد کنیم. تمام فیلم براساس اسناد و مدارک معتبر پیش رفت و هیچ موضوع شخصی به آن اضافه نشد.
کارگردان مستند «بانو قدس ایران» تاکید کرد: همه آنچه به عنوان حرفه کارگردانی تا آن روز الفبایش را یاد گرفته بودم به کنار، باید اجرای درست این فیلم را پیدا می کردم. همیشه می‌گویم دوستان خوبی مرا در این پروژه همراهی کرده اند و جدا از تیم تحقیق و اجرایی من مشاوران خوبی داشتم.
وی افزود: من چک لیست های ریز شده ای با بیت امام داشتم و هیچ چیز پنهانی که آن را عنوان نکنم، وجود نداشت. چون این موضوع دغدغه‌ام بود و باید می گفتم که به دنبال چه چیزهایی هستم.
این کارگردان در ادامه در خصوص فضای لوکیشن تصریح کرد: من به شدت با بازسازی مخالف بودم و بعد از تحقیق به آنها گفتم ما باید نهان خانه پنهان امام (ره) را حفظ کنیم، به همین خاطر با تصمیم من موافقت شد و به فکر ساختن فیلم افتادم.
وی در مورد حضور افراد درجه یک همسر امام خمینی (ره) اظهار داشت: اولین خواسته ام این بود که حتما افراد درجه یک خانواده امام باید در فیلم حضور داشته باشند و روایت کننده این مستند باشند، نه یک راوی غریبه. می‌خواستم آنها از زاویه خودشان درباره خانم حرف بزنند که خوشبختانه این خواسته من مورد تایید خانواده امام (ره) قرار گرفت.
وی ادامه داد: این دو نفر بالای ۶۰ سال با هم زندگی کردند. می خواستم به نسل امروز نشان دهم که در گذشته شما چه اتفاقی افتاده است. وقتی از همسر امام (ره) حرفی به میان می آید همه او را با نام «بتول» می شناسند. بنابر این با این حجم نگفته ها و ابهاماتی که هست، فقط خداوند و روح امام(ره) می توانند کمک کنند.
رزاق کریمی درباره اولین حضورش در خانه امام (ره) گفت: اولین باری که وارد این خانه شدم، حال و هوای عجیبی داشتم. شاید به خاطر خانه به ظاهر محقر ایشان بود. من از اروپا درباره امام شنیده بودم و حالا به این حیاط رسیده بودم. آنجا بود که با خودم گفتم مسئولیت تو از این لحظه شروع می شود.
وی در مورد تدوین این مستند گفت: تا همین سه هفته پیش هم اشخاص درجه یک خانواده امام (ره) و بیت نقطه نظرهایی داشتند. ما یک سال را صرف تدوین مرحله به مرحله کرده بودیم. می دانستیم که مسئولیت سنگینی داریم و خوشبختانه بالاخره فیلم تمام شد. محمد پورفر تدوین را انجام داد و آقای تیموری فیلمبردار کار بود. آهنگسازان قدیمی و با تجربه علاقه داشتند که آهنگسازی این فیلم را برعهده بگیرند اما از دو آهنگساز جوان و خوش ذوق استفاده کردم، چون این فیلم را برای نسل امروز ساختم. نسل جدید از این وقایع و شخصیت ها بی خبر هستند. مانند زمانی که ما بچه بودیم و هر وقت از «مصدق» حرفی به میان می آمد، متوجه نمی شدیم از چه کسی حرف می زنند. نسل جوان امروز هم وقتی نام امام (ره) را می شنوند چیزی درباره شخصیت او نمی دانند چه برسد به اینکه همسرش را بشناسند.
وی درخصوص کافی نبودن این یک مستند در خصوص روایت زندگی بانو قدس گفت: در مورد شخص حضرت امام(ره) و همسر ایشان ساخت یک فیلم نمی تواند بدون استثنا همه را راضی کند و باید فیلم های زیادی در این باره ساخته شود. امکان ندارد در یک فیلم همه جزئیات زندگی چند ساله یک فرد تعریف شود. این فیلم حاصل سه سال تلاش یک گروه فیلمسازی است که در ۸۰ دقیقه خلاصه شده است. ما هر آنچه در توان داشتیم به کار گرفتیم تا در این فیلم مهم ترین فرازهای زندگی بانو گفته شود و این مهم میسر نمی شد مگر با همکاری و همراهی فرزندان و نوه های امام(ره). حتی همسر حاج آقا مصطفی خمینی هم با این سن و مشکلات جسمانی که داشتند، جلوی دوربین آمدند.
رزاق کریمی با بیان این که نمی داند چرا گفته اند فیلم نمایش داده نشود توضیح داد: در مورد این مدل فیلم ها که با حساسیت بالایی همراه هستند هر چقدر هم که بخواهید عیب هایشان را برطرف کنید، کسی دیگر می آید و می گوید این فیلم عیبی دارد. هیچ فیلمی بی ایراد نیست. اما سلایق و نظرات متفاوت است. اگر قرار باشد به همه جزئیات زندگی همسر امام (ره) بپردازیم باید مجموعه تلویزیونی تهیه شود.
وی افزود: ما قصد نداشتیم درباره امام(ره) و ابعاد سیاسی زندگی ایشان صحبت کنیم. تنها به دنبال این بودیم که بگوییم روزی که در سال ۴۲ امام (ره) سخنرانی می کرد، خانم کجا بود؟ شبی که امام(ره) را بردند. او کجا بود؟ چه کار می کرد؟ و این لحظات زیبا است. قرار بود زندگی زن و شوهری را به تصویر بکشیم که همدیگر را بسیار دوست داشتند. هر چند که از خانواده های بسیار متفاوتی بودند، اما به شدت به همدیگر احترام می گذاشتند. من هر چقدر جلوتر می رفتم به نظرم عجیب تر می آمد که این دو نفر چطور با هم زندگی می کردند. همسر امام(ره) در شناسنامه خدیجه ثقفی نام داشت و از خانواده مرفهی بود. اما مادربزرگش، او را «قدسی» یا «قدس ایران» صدا می زد. تا جایی که من می دانم امام(ره) هم همسرش را قدسی صدا می زد.
کارگردان مستند «بانو قدس ایران» خاطرنشان کرد: در آخر به این نتیجه رسیدم که آنها عاشق و معشوق بودند. خانم شخصیت واحد و مستقل خودش را تا آخرین لحظات زندگی حتی روی تخت بیمارستان هم حفظ کرد. او یک زن مستقل و قوی بود. به نظرم این یکی از دلایلی بود که امام(ره) عاشقش شده بود. چون هر کسی که پیش امام(ره) می رفت در شخصیت والای ایشان ذوب می شد. اما خانم ذوب نشد و او را همراهی کرد. از یک جایی به بعد آنها یکی شده بودند و عشق واقعی بینشان جریان پیدا کرده بود که قابل تفکیک شدن از خودشان نبود.
- 11
- 1
