آیا بدون تاریخ بدون امضا رکوردشکن می شود؟!

در شرایطی که سینمای ایران این روزها در تب و تاب و جنجال‌های داوری‌های جشنواره فیلم فجر و اعتراضات و انتقادات فیلم‌ها و فیلمسازان ناکام مانده و حتی جایزه‌برده به حواشی سرسام‌آوری دچار آمده است، موفقیت پیش‌بینی‌ناپذیر فیلم بدون تاریخ بدون امضا در نخستین روزهای اکرانش سینمای ایران را شگفت‌زده کرده است.

بدون تاریخ بدون امضا که با آن داستان اجتماعی و فضای تلخش به نظر می‌رسید که دوره نمایشی آرام با موفقیتی نسبی را به تجربه خواهد نشست، اما از همان نخستین دقایق آغاز اکران، طوفانی آغاز کرد و رکوردهایی را به ثبت رساند که پیش از این منحصر به آثار سطحی کمیک بود که همین هم موفقیت این فیلم را بیشتر جلوه می‌دهد.

فیلم سینمایی بدون تاریخ بدون امضا که به واسطه حضورهای بین‌المللی و جوایزی که از فستیوال‌های بین‌المللی گرفته از آن به‌عنوان پرافتخارترین فیلم ایرانی ‌سال ٩٦ نیز نام برده می‌شود، از همان نخستین دقایق اکران با استقبال کم‌نظیر مخاطبان مواجه شد. این فیلم که از ساعت ١٢ بامداد چهارشنبه بیست‌‌وپنج بهمن‌ماه اکران شد، در دو ساعت به ٢٠ سانس فوق‌العاده در سینماهای نمایش‌‌دهنده رسید. همچنین برای نخستین‌بار در تاریخ اکران پردیس کورش، این فیلم در مراسم اکران مردمی توانست در مدت زمان ٤٠ دقیقه در ٩ سانس فوق‌العاده اکران شود و مخاطبان تا پاسی از شب در کنار عوامل بدون تاریخ بدون امضا به تماشای این فیلم نشستند.

در حقیقت در نخستین اکران مردمى فیلم بدون تاریخ بدون امضا که از ساعت

 ٠٠: ١٠ بامداد آغاز شد و به علت استقبال بى‌نظیر مخاطب با طول زمانى ٤٠ دقیقه یعنى تا ساعت ٠٠: ٥٠ در ٩سانس تمدید شد - که یک رکورد تازه در سینماى ایران محسوب می‌شود که به نام پردیس کورش ثبت خواهد شد- این فیلم از دقایق اولیه اکرانش رکوردشکنی‌هایش را کلید زد که با توجه به فضا و جو فوق العاده‌ای که پیرامون این ساخته تحسین‌شده وحید جلیلوند به وجود آمده، انتظار می‌رود این رکوردشکنی‌ها ادامه پیدا کند.

بدون تاریخ بدون امضا

وحید جلیلوند فیلم بدون تاریخ بدون امضا را به نویسندگی علی زرنگار و وحید جلیلوند و تهیه‌کنندگی احسان علیخانی و علی جلیلوند در ‌سال ۱۳۹۵ جلوی دوربین برد. این فیلم که در همان نخستین نمایشش در جشنواره ملی فیلم فجر مورد توجه مردم و منتقدان قرار گرفت، داستانی تکان‌دهنده دارد درباره یک پزشک شاغل در پزشکی قانونی که وقتی با جسدی در سر کارش مواجه می‌شود به تردید دچار می‌شود که آیا او در مرگ این نوجوان نقشی داشته یا نه؟

در فیلم بدون تاریخ بدون امضا سعید داخ، نوید محمدزاده، هدیه تهرانی، علیرضا استادی، امیر آقایی، زکیه بهبهانی و ماهان نصیری ندا ایفای نقش کرده‌اند.

اکران مردمی

بدون تاریخ بدون امضا که ‌سال گذشته در چند نوبت تا پای اکران رفت، اما بنا به صلاحدید سازندگان، نمایش آن به زمانی مناسب موکول شد، مدت‌ها بود که قرار بود از تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۹۶ در سینماهای ایران اکران شود. این فیلم که با موفقیت در فستیوال‌های درجه یک سینمایی کنجکاوی فراوانی را میان تماشاگران به وجود آورده بود، از همان نخستین اکران مردمی مورد استقبال پرشور سینمادوستان قرار گرفت؛ به نحوی که همان‌گونه که گفته شد نخستین اکران مردمی آن‌که با حضور عوامل فیلم برگزار ‌شد، با ۹ سانس‌ فوق‌العادهروبه‌رو شد.

در اکران مردمی این فیلم در بامداد روز چهارشنبه ٢٤ بهمن نوید محمدزاده، زکیه بهبهانى، سعید داخ، وحید منافى، علی جلیلوند و وحید جلیلوند با مخاطبان‌شان دیدار کردند. نوید محمدزاده ضمن خوشامدگویى به مخاطبان فیلم گفت: بسیار خوشحالم چون در فیلمى بازی کرده‌ام که بعد از تماشاى آن می‌توانم با افتخار در چشم شما نگاه کنم. او به حرف‌هایش این را علاوه کرد: خدا را شکر فیلمسازان شریفى مثل برادران جلیلوند در سینماى ما کار مى‌کنند که با شرافت براى مردم فیلم می‌سازند. من همیشه دنبال این بوده‌ام که انتخاب کنم و خدا را شکر که انتخاب می‌شوم براى سینمایى که براى مردم است نه علیه مردم.

محمدزاده که با گریم جدیدى در اکران مردمى کورش حاضر شده بود با شوخى حرف‌هایش را این طور ادامه داد: وقتى مو و ریشم را زدم، تازه فهمیدم آقاى ‌هاشم‌پور چقدر جذاب است و ما نیستیم. این حرف او تشویق جمعیت را به همراه داشت. وحید جلیلوند نیز ضمن تشکر از استقبال مردم گفت: فیلم ما خیلی پیام پیچیده‌ای ندارد. ما در یک فیلم ساده با یک درام ساده سعی کرده‌ایم پیغامى را به مخاطب منتقل کنیم که امیدوارم این پیغام به خوبى و بدون لکنت به شما منتقل شود.

پرافتخارترین

بدون تاریخ بدون امضا در یک‌سال گذشته با حضور در بیست‌ویکمین جشنواره فیلم بوسان، بیست‌وپنجمین فستیوال فیلم ‌هامبورگ، سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی فیلم ونکوور، بیست‌وهشتمین جشنواره فیلم لوبیانا اسلوونیا، چهل‌ویکمین جشنواره فیلم سائو پائولو، هجدهمین فستیوال فیلم‌های آسیایی سن دیگو آمریکا، بیست‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم سنگاپور، چهل‌وهشتمین جشنواره فیلم گواهند، چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فیلم دوبی، بیست‌وهشتمین جشنواره فیلم پالم اسپرینگ آمریکا و چهل‌وهفتمین جشنواره فیلم روتردام هلند و البته دریافت جوایزی چون سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد نقش مکمل برای نوید محمدزاده و سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری برای سید علیرضا علویان از سی‌وپنجمین جشنواره فجر، جایزه بهترین کارگردانی برای وحید جلیلوند و جایزه بهترین بازیگری بخش افق‌ها برای نوید محمدزاده از هفتادوچهارمین جشنواره فیلم ونیز، جایزه هوگو طلایی کارگردانی از پنجاه‌وسومین جشنواره فیلم شیکاگو، جایزه سیلور الکساندر و جایزه منتقدان از پنجاه‌وهشتمین جشنواره فیلم تسالونیکی یونان، جایزه بهترین بازیگر برای نوید محمدزاده و جایزه منتقدان از نوزدهمین جشنواره فیلم براتیسلاوا، جایزه بهترین فیلمنامه از نوزدهمین جشنواره فیلم استکهلم، جایزه بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم شید، جایزه بهترین بازیگری برای نوید محمدزاده و جایزه ویژه هیأت داوران از سومین دوره فستیوال فیلم سینه ایران و نیز جایزه ویژه هیأت داوران برای بهترین بازیگر مرد از یازدهمین آکادمی فیلم آسیا پاسفیک؛ پرحضورترین و پرافتخارترین فیلم سینمای ایران در ‌سال ٩٦ در مجامع بین‌المللی لقب گرفته است.

تکرار اعتراض

با توجه به شرایطی که برای اکران این فیلم در‌ سال گذشته پیش آمد و علاوه بر تعویق‌های مداوم در اکران عمومی بدون تاریخ بدون امضا، رسانه‌هایی خاص نیز این فیلم را به سیاه‌نمایی برای جلب توجه فستیوال‌های غربی متهم کردند. به نظر می‌رسد موج حضور مردمی برای استقبال از این فیلم ریشه در نوعی رفتار مدنی از سوی مردم برای اعتراض به رانت‌های موجود در فضای سینما و نیز حمایت‌های بی‌حساب و کتاب سازمان‌های فرهنگی این دیار از یک‌سری سینماگر خاص داشته باشد.

این اتفاق در چند وقت اخیر چندبار دیگر هم رخ داده و موجب شده تا فیلم‌های اجتماعی سینمای ایران در آن برهه‌های زمانی از دیگر رقبای حمایت‌شده‌شان پیشی بگیرند. فراموش نکرده‌ایم حمایت بی‌نظیر سینمادوستان از فیلم جدایی نادر از سیمین را در نوروز ٩٠ که در رقابت با فیلم اخراجی‌ها ٣ فروشی میلیاردی را برای آن فیلم رقم زد؛ یا همین دو‌سال پیش که ابد و یک روز را در رقابت با فیلم بادیگارد به فروشی ده و اندی میلیاردی رساند.

سینمای پرفروش اجتماعی

با این‌که گفته می‌شود و البته ادعایی صحیح نیز هست که در این مرز و بوم برای رکوردشکنی فقط و فقط می‌توان روی سینمای کمدی شرط بست، اما در این بین نباید کتمان کرد که سینمای اجتماعی نیز در جدول پرفروش‌های تاریخ سینمای ایران موقعیتی غبطه‌برانگیز دارد. در این فهرست «فروشنده» اصغر فرهادی با فروش نزدیک به شانزده‌میلیارد تومان در رتبه چهارم پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران ایستاده و «ابد و یک روز» سعید روستایی و «بارکد» مصطفی کیایی نیز با فروشی در حدود دوازده‌میلیارد جزو ده - دوازده فیلم پرفروش این سینما هستند. ساعت ٥ عصر، بادیگارد و لانتوری نیز در این فهرست جایگاهی آبرومند دارند.

با این‌حساب، می‌توان گفت که بدون تاریخ بدون امضا با آغاز رویایی اکران، امید خوبی برای تکرار موفقیت آن فیلم‌ها و رسیدن به جایگاهی بالا در جدول فروش سینمای ایران دارد. به ادعای دفتر پخش‌کننده این فیلم، بدون تاریخ بدون امضا قطعا در سومین روز اکرانش رقم فروش یک‌میلیارد تومان را پشت سر خواهد گذاشت و اگر این اتفاق رخ دهد، هیچ بعید نیست این فیلم با ادامه این راه به سرعت خود را به جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران برساند که برای فیلمی با این درونمایه و سر و شکل منتقدانه دستاورد بزرگی خواهد بود.