دستمزدهای نجومی در سینمای ایران

در چند روز اخیر اعلام دستمزدهای بازیگران حاضر در یک فیلم سینمایی نگرانی اهالی سینما را به همراه داشت، طبق اخباری که پخش شد بازیگری برای حضور یک هفته‌ای در یک فیلم سینمایی یک میلیارد و نیم دستمزد گرفته است و بازیگری دیگر یک میلیارد تومان و از همه عجیبتر بازیگری است که برای یک روز بازی در نقش خودش ۷۰۰ میلیون تومان دستمزد گرفته است و ...

دستمزدهایی که خصوصا با توجه به اوضاع اقتصادی کشور و مردم و نیز وضع مالی سینما که در آن کمتر فیلمی توان رسیدن به چنین سودآوری دارد، عجیب و تکان‌دهنده به نظر می‌رسد.

این اتفاق باعث شد در روز ۲۰ مرداد "کانون کارگردانان سینمای ایران" نسبت به ورود پول‌های مشکوک به سینمای ایران هشدار داد و طی بیانیه ای اعلام کرد:

«اهالی زحمتکش سینمای ایران ناظر ورود پول های کلانی از منابع نامشخص و بعضا دارای شبهه به حیطه پاک اقتصاد سینمای ایران هستند.

[...] ما کارگردانان سینمای ایران با اینکه بازیگران سینمای ایران درآمدهای کلان داشته باشند مخالفتی نداریم؛ اما در شرایطی که سایر عوامل سازنده در سینمای پر افتخار ایران به دشواری گذران زندگی می کنند، سیر صعودی این دستمزدهای کلان و غیر عادی می تواند به بالا رفتن کنترل نشده دیگر هزینه های تولید فیلم و به تبع آن محدودیت تهیه کنندگان و کارگردانان در تولید فیلم های جدید و در نهایت به رکود در تولید و در نتیجه بیکاری خیل بزرگ و تازه ای از عوامل آسیب پذیر پشت دوربین در سینمای ایران بی انجامد.»

علیرضا داوود نژاد کارگردان و تهیه کننده با سابقه سینما هم در حمایت از بیانیه کانون کارگردانان نوشت: «بهترین روش برای ناتوان سازی سینما از تفکر انتقادی و عاجز کردن آن از تخیل خلاق همین ناامن کردن بازار برای نیروهای خوش قریحه و متخصص و خلاق و کشاندن آن‌ها به سمت باز تولید کلیشه‌های تجاری و سیاسی و اتکاء هرچه بیشتر به سرمایه‌های ناشناس و در اصل درآمدهای بازار سیاه است.»

مهدی صباغ‌زاده(کارگردان و تهیه کننده) هم طی مصاحبه ای بیان کرد: «اگر بازیگری توان برگشت گیشه را دارد و پولساز است باید دستمزد متعادل خود را بگیرد اما درصدی در سود فیلم مشارکت داشته باشد. این روزها همه بازیگران به دنبال پول نقد هستند متاسفانه به این نکته باید اعتراف کرد که بعضی بازیگران شش برابر کارگردانی که خون‌جگر خورده و شرایط فرهنگی این سینما را ایجاد کرده دستمزد می‌گیرند و این دردآور و بی‌عدالتی محض است.»

منوچهر محمدی(تهیه کننده) هم طی مصاحبه‌ای اعلام کرد: «به‌هيچ‌وجه با محدود كردن دستمزدها به شكل دستوري و فرمايشي موافق نيستم... خصوصا اگر بخواهد در اين قضيه دولت هم وارد شود محدوديت‌ها به فساد منجر مي‌شود. محدود كردن دستمزدها باعث مي‌شود قراردادهاي زيرميزي شكل مي‌گيرد يا حتي اگر صنف ورود پيدا كند ولو توافق جمعي منجر به رفتار زيرميزي مي‌شود.»

در کل با توجه به نظرات می‌توان دریافت که طیف‌های مختلف سینمای ایران از این مسئله ناراضی و نگران هستند و عاقبت خوبی را برای این اعداد و ارقام پیش بینی نمی‌کنند.

در همان فیلم سینمایی در حال ساخت که اشاره شد دستمزد ۵ بازیگر آن در حدود ۴ میلیارد تومان است و با احتساب دستمزد دیگر بازیگران - حدود ۲۰ بازیگر دیگر هم دارد - و عوامل پشت دوربین، دکور و ... هزینه تولید این فیلم را در حدود ۲۰ میلیارد تومان پیش بینی کرده‌اند، این فیلم باید حداقل ۵۰ میلیارد فروش داشته باشد تا به سود دهی برسد که با توجه به امکانات و ظرفیت سینمای ایران این امر تا حدی دور از انتظار است، رکورد پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما ایران همین چند روز پیش شکسته شد و به اسم فیلم "هزارپا" ثبت گشت(با فروشی بیش از ۲۵ میلیارد تومان).

حال چهار حالت می توان در نظر گرفت :

۱- وارد شدن چنین سرمایه‌هایی به سینما جهت پولشویی است و اساسا بازگشت سرمایه در آن مد نظر نیست.

۲- شایعه سازی تیم سازنده فیلم یا خود سلبریتی‌هاست، به نیت بالا بردن رقم دستمزد یا ایجاد جنجالی تبلیغاتی برای فیلم مذکور همزمان با روزهای تولید آن.

۳- شخصی به عشق سینما یا آشنایی با اهالی سینما وارد چنین بازی گرانقیمتی شده است و بعد از ساخت این فیلم او هم از یادها فراموش می‌شود مانند بسیاری نمونه‌های دیگری که سالهای قبل شاهد آن بوده‌ایم.(به باد دادن سرمایه یک علاقمند به سینما)

۴- در انداختن طرحی نو در سینمای ایران و چشم‌انداز و عملکرد درست سرمایه گذاران و عوامل سازنده فیلم و شکستن تمام استانداردها و معیارهای سینمای ایران چه به لحاظ تولید و چه به لحاظ فروش و عوض کردن قواعد بازی.

در هر صورت در آینده ای نه چندان دور روشن خواهد شد چه اتفاقی یا چه شرایطی برای این فیلم خاص رقم خواهد خورد، اما از همین اکنون باید به سینمای ایران این نکته را گوشزد کرد که تا معلوم نشدن سرنوشت چنین فیلم‌هایی نباید اصول نانوشته و قوانین عرفی موجود در ارتباط با دستمزدها را زیر پا گذاشت، والا با بالا رفتن هزینه‌ها، تولید فیلم در سینمای ایران تقریبا به امری محال تبدیل خواهد شد و این یک قطبی شدن فضا به جامعه فرهنگی ایران ضررهای جبران ناپذیری وارد خواهد کرد.

تاریخ سینمای ایران شاهد بسیاری از این تک اتفاق‌ها بوده و فقط گذشت زمان است که تکلیف همه چیز را روشن خواهد نمود.

نهال موسوی