فیلم به بالا نگاه نکن (Don't Look Up)؛ یک کمدی پرستاره با حضور دیکاپریو

به گزارش فرارو، اگر برای انتخاب بازیگران هم یک جایزۀ اسکار وجود داشت، فرانسیس میسلر امسال حتما برندۀ این جایزه می‌شد. او امسال انتخاب گروه بازیگران فیلم‌های «تلماسه» و «ریکاردو بودن» را هم به عهده داشته است، اما درخشان‌ترین گروهی که دور هم جمع کرده مربوط به فیلم «به بالا نگاه نکن» است. بازیگران این فیلم را از اسم کوچکشان می‌شود شناخت؛ لئوناردو، مریل، کِیت، جونا. کارگردان فیلم هم آدام مک‌کی است که با فیلم‌های «رکود بزرگ» و «معاون» قدرت کارگردانی خودش را ثابت کرده است. داستان این فیلم تقریبا همان داستان فیلم «تاثیر عمیق» (۱۹۹۹) است؛ با این فرق که این یک فیلم کمدی است و در بیشتر لحظه‌ها جالب و خنده‌دار است.

هستۀ اصلی داستان این است که دو اخترشناس به کاخ سفید اطلاع می‌دهند که یک شهاب سنگ که می‌تواند زندگی را منقرض کند دارد مستقیم به سمت زمین می‌آید. این فیلم هجویه‌ای دربارۀ بسیاری از جنبه‌های زندگی مدرن مثل میلیونر‌های نیکوکار، اخبار فوری رسانه‌ها و برنامه‌های شاد صبحگاهی است. اما چیزی که بیشتر از همه در معرض انتقاد طنزآمیز آدام مک‌کی بوده است، سیاستمداران متعصب جمهوری‌خواه هستند؛ رئیس‌جمهور در این فیلم یک سیگارکش قهار است که سیاستش دربارۀ از بین بردن فقر این است که «فقرا باید شماره‌های بهتری را در بخت‌آزمایی انتخاب کنند». 

راندال و کیت که از ملاقات با رئیس‌جمهور چیزی عایدشان نشده، تصمیم می‌گیرند خودشان دست به کار شوند و این خطر را به دنیا اعلام کنند. در این مسیر ما با مجموعه‌ای از شخصیت‌های جالب رو به رو می‌شویم؛ مثل یک غول فناوری (شبیه ایلان ماسک) که انجیل گوتنبرگ را خریده و بعد گمش کرده؛ یا مجریان برنامۀ صبحگاهی که همیشه به نحو خستگی‌ناپذیری سرحال و کیفور هستند؛ و یا یک ستارۀ پاپ که حامی یک پرستشگاه گاو‌های دریایی است و سوالش این است که آیا اصلا شهاب سنگ وجود دارد؟

لاورنس و دیکاپریو بازی خوشایندی دارند. مک‌کی گاهی به سمت نشان دادن فاجعه می‌رود (مثل صحنۀ تاثیرگذار برخاستن شاتل‌ها) و گاهی زندگی روزمره را نشان می‌دهد که با وجود نزدیکی فاجعه و نابودی همچنان ادامه دارد. این فیلمی است دربارۀ بعضی بیماری‌های مدرن؛ بیماری‌هایی مثل عدم پذیرش مسئولیت شخصی در روابط روزمره و در سطح سیاسی، نادیده گرفتن دیدگاه‌های کارشناسی و مرگ حقیقت در اخبار رسانه‌ها. شاید این تلاش برای انتقاد از وضع اجتماعی در فیلم کمی زیاده از حد باشد، اما به هر حال مک‌کی پایان فیلم را زیبا و نیشدار از کار درمی‌آورد.

خلاصه اینکه فیلم «به بالا نگاه نکن» زندگی معاصر را دیوانه‌وار و ترسناک و در عین حال بامزه به تصویر می‌کشد. همۀ مضامین فیلم خوب جا نمی‌افتند، اما چیز‌های خوب به اندازۀ کافی هست که آن را به یک فیلم پرستارۀ تند و تیز و جسورانه تبدیل کند.