به گزارش دنیای اقتصاد، فوتبال ایران امسال در روسیه چهارمین دوره حضور خود را در مسابقات جام جهانی تجربه می‌کند. حضوری که همواره با حواشی متعدد همراه بوده است. امسال و در آستانه آغاز رقابت‌های جام جهانی هر روز خبر تازه‌ای از انتشار یک قطعه موسیقی به مناسبت حضور ایران در این مسابقات منتشر می‌شود.
از یک سو خوانندگان مطرح با همکاری آهنگسازان برجسته سرگرم ارائه قطعات موسیقی جام جهانی شده‌اند و از سوی دیگر خوانندگان ناشناس و سلبریتی‌های فضای مجازی که گاهی به صورت جدی و البته بیشتر به صورت شوخی و فکاهی ترانه‌هایی را برای تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی روسیه ساخته و منتشر کرده‌اند. در کنار کاربران پرشمار شبکه‌های اجتماعی، نام برخی از چهره‌های شناخته شده موسیقی کشور با سرود تیم ملی ایران در جام جهانی پیوند خورده است.
قضیه از آنجا شروع شد که حدود شش ماه پیش در جلسه‌ای مشترک بین بنیاد رودکی و فدراسیون فوتبال، مقرر شد ارکستر سمفونیک و ملی ایران موسیقی ترانه تیم ملی در جام جهانی روسیه را اجرا کند. این تصمیم البته فراز و نشیب‌های زیادی داشت، اگرچه خوانندگان مطرحی برای اجرای سرود تیم ملی دعوت شدند اما بیشتر آنان از اجرای سرود رسمی تیم ملی که فدراسیون فوتبال پشتیبانی‌اش می‌کرد، سرباز زدند. این در حالی است که به‌صورت موازی چند خواننده دیگر قطعاتی را برای تیم ملی اجرا کرده بودند. در این گزارش به اتفاق‌ها و حواشی این موضوع می‌پردازیم.
موسیقی و جام جهانی
سابقه آهنگ خواندن برای جام جهانی به صورت رسمی به سال ۱۹۶۲ شیلی برمی‌گردد. با ترانه «El rock del mundial» از لوس رامبلرز. البته این ترانه و آهنگ‌های مشابه‌اش در آن زمان، نه به قدر امروزشان معروف و محبوب بودند، نه به سفارش کشور میزبان ساخته می‌شدند. تمرکز و نقطه قوتشان بیشتر از اشعار فاخر و فخیم‌شان می‌آمد و به نیت ضبط و ثبت احساسات پرشور و هیجان ورزشی حین مسابقات تهیه، ساخته و خوانده می‌شدند.
جام جهانی ۹۰، اولین بار بود که کشور میزبان یعنی ایتالیا رأسا پی این افتاد که خودش به‌طور رسمی آهنگی برای این بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبالی جهان سفارش بدهد. آهنگی که توسط «جیانا نانی‌نی» خواننده راک ایتالیایی و «ادواردو بناتو» اجرا شد اما فضا و حال و هوای ترانه همچنان مثل سابق بود. هشت سال بعد اما فرانسوی‌ها انقلابی در این عرصه به پا کردند.
آنها از ریکی مارتین، خواننده پورتوریکویی خواستند آهنگی را به عنوان سرود رسمی جام جهانی بخواند که حال و هوایش به کلی با سنت سالیان قبل و دوره‌های پیشین فرق می‌کرد. انرژی نهفته در ترانه «Copa de la vida» (همان ترانه معروف «گل گل گل» با آن سازبندی کوبه‌ای و بادی فوق‌العاده که جهان را تکان داد و هنوز در رنکینگ ترانه‌های رسمی برای ادوار مختلف جام جهانی در رتبه اول قرار دارد)، کم کم بقیه کشورها را هم تهییج کرد تا به فکر ساخت آهنگ‌هایی شاد، مهیج و جذاب و به دور از جدیت‌ها و عصاقورت دادگی‌های مرسوم بیفتند. چهره‌هایی چون شکیرا، جنیفر لوپز و پیت بول خواننده‌های رسمی جام‌های جهانی ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ شدند و برای جام جهانی روسیه نیز «لیدی گاگا» معرفی شده تا حضور سوپراستارهای موسیقی جهان جزو هیجان‌های غیرقابل انکار جام‌های جهانی باشند.
سرودهای ایرانی جام جهانی
جام جهانی ۱۹۹۸: علیرضا عصار از سوی فدراسیون فوتبال به‌عنوان خواننده سرود تیم ملی فوتبال ایران به مسوولان مربوطه معرفی شد. در این بین بعضی از خواننده‌های ایرانی خارج از کشور نیز به صورت مستقل اقدام به تولید قطعاتی برای تیم ملی فوتبال کردند. استقبال از ترانه عصار چندان که مسوولان فکرش را می‌کردند، نبود. استفاده از ابیاتی سنگین و کلمات عجیب و غریب در این ترانه اعتراضات زیادی را به همراه داشت. کمتر کسی را سراغ داریم که حتی یک بیت از آن ترانه را به خاطر سپرده باشد. اما همزمان در همان دوره استاد شهرام ناظری اثری را به نام «سواران دشت» به اجرا درآورده بود که در روزهای حضور ایران در جام جهانی بارها پخش شد و البته مورد استقبال نیز قرار گرفت. برخی از خوانندگان خارج از کشور نیز ترانه‌هایی برای تیم ملی ایران در جام جهانی اجرا و ارائه کرده بودند.
جام جهانی ۲۰۰۶: پس از یک دوره غیبت تیم ملی در جام جهانی، در بحبوحه حضور ملی پوشان ایران در آلمان، بحث خواندن سرود تیم ملی، نقل محافل شد. مهمترین دلیل حساس شدن سرود ملی در این دوره تاکید فیفا به ارائه یک سرود بود. در ابتدا نام استاد محمدرضا شجریان، استاد ناظری، گروه عارف و... به‌عنوان پیشنهاد اصلی برای خواندن سرود تیم ملی به میان آمد اما هیچگاه تایید نشد و به سرانجام نرسید. در این میان دوباره نام علیرضا عصار و در کنار او نام امیر تاجیک مطرح شد. گل کردن نام امیر تاجیک که چند آهنگ معروف و حماسی آن دوران را خوانده بود و البته چند بار نیز در ورزشگاه آزادی به اجرای زنده پرداخته بود باعث شد تا وی بسیار به این اتفاق نزدیک شود و اتفاقا آهنگ موردنظر خود را نیز روی شعری از علی معلم، آهنگسازی، تنظیم و خوانده بود اما در نهایت علیرضا عصار توانست عرصه را به دست بگیرد با آهنگی که به رهبری شهرداد روحانی آهنگسازی شد.
در این دوره بیشترین درخواست نیز برای خواندن سرود تیم ملی عرضه شد و آن طور که گفته می‌شد ۱۴ آهنگ درباره حضور ایران در آلمان ساخته و پخش شد که طبیعتا هرکدام از آنها داعیه رسمی بودن داشتند. گروه آریان، بنیامین، گروه سه نفره مهرداد میناوند، نیما نکیسا و پژمان جمشیدی و... تنها برخی نام‌هایی بودند که در این دوره اقدام به خواندن آهنگ کرده بودند.
جام جهانی ۲۰۱۴: دوباره پس از یک دوره وقفه ایران به جام جهانی رفت و این بار احسان خواجه‌امیری با قطعه «دروازه‌های دنیا» با ترانه‌ای از روزبه بمانی به عنوان خواننده رسمی ایران در جام جهانی برزیل معرفی شد و پس از رونمایی از این قطعه، سیل انتقادات به سمت فدراسیون فوتبال و این خواننده روانه شد. قطعه‌ای که بیشتر حال و هوای آثار حماسی مثل «عشق الهی» را داشت بار دیگر تفاوت سلیقه‌های مردم و مسوولان انتخاب اثر را نشان داد. واکنش مردم، منتقدان و مسوولان نسبت به این قطعه آنقدر منفی بود که احسان خواجه‌امیری مورد شدیدترین حمله‌ها قرار گرفت. در ادامه مسوولان دولتی نیز نسبت به قطعه واکنش نشان دادند.
... و جام جهانی امسال
امسال هم اگرچه از چند ماه گذشته نام‌هایی مثل سالار عقیلی، محسن چاوشی، محمد معتمدی، علیرضا قربانی، محمد اصفهانی، علیرضا عصار و... مطرح شد اما در نهایت فدراسیون فوتبال در روزهای آخر فروردین گذشته نام دو خواننده را مطرح کرد؛ یکی سالار عقیلی و دیگری علیرضا قربانی که اولی با آهنگی از بابک زرین و شعر احسان افشاری به استقبال جام جهانی می‌رفت و دومی با قطعه‌ای از شهرداد روحانی و شعر ساعد باقری. اما همین خبر هم دوامی نداشت. علیرضا قربانی به فاصله کوتاهی از انتشار این خبر، بیانیه‌ای نوشت و از حضور در آن انصراف داد.
پس از او محمد معتمدی هم گفت که تمایلی برای خواندن چنین سرودی ندارد. همزمان شایعاتی درباره خواندن محسن چاوشی منتشر شد اما او هم تکذیب کرد و... تنها سالار عقیلی بود که پای کار ماند تا یک قطعه حماسی- ورزشی را هم به کارنامه خود اضافه کند.
با این حال این همه ماجرا نبود. قرار شد که شهرداد روحانی دو قطعه بی کلام برای تیم ملی بسازد تا در کنار اثر بابک زرین در روسیه منتشر شود. جالب اینکه رئیس فدراسیون فوتبال در زمان اعلام نام خوانندگان سرود رسمی تیم ملی گفته بود که قرار است قطعه‌ای دیگر نیز با آهنگسازی فریدون شهبازیان منتشر شود اما خبری از این موضوع هم نشد.جالب اینکه در کنار این اسامی، برخی از خوانندگان نیز به صورت خودجوش یا با اسپانسرینگ برندها اقدام به انتشار قطعاتی برای جام جهانی کردند؛ علیرضا عصار که پرسابقه‌ترین خواننده در خواندن ترانه‌های جام جهانی است، امیر مقصودلو با آهنگی زیرزمینی به نام «گل» که با قطعه‌ای به سبک موسیقی سامبای آمریکای جنوبی ساخته شده است، گروهی متشکل از محسن شریفیان (سرپرست گروه لیان) و عروسک جناب خان که گویا قرار است با بهره گرفتن از ظرفیت‌های موسیقی بوشهری و مناطق جنوب ایران برای تیم ملی بخوانند و...
اگرچه شور و هیجان حضور تیم ملی ایران در جام جهانی در جامعه به خوبی لمس می‌شود اما به نظر می‌رسد ایران تنها کشوری باشد که در آن تعداد قابل‌توجهی از هنرمندان به صورت رسمی و با دعوت نهادهای مربوطه و یا به صورت خودجوش برای تیم ملی فوتبالشان ترانه بسازند و اجرا کنند. به هر حال تعدد این آثار کمی شگفتی‌آور است.
- 13
- 1
