در چند وقت اخیر خبرهای رسمی و غیررسمی متعددی از برخی گروه‌های نمایشی شنیده شده که برای صدور مجوز اجرا با موانع و سختی‌هایی مواجه شده‌اند یا هنگام اجرا اصلاحیه‌هایی دریافت کرده‌اند. این روند در مواردی به توقف چندروزه چند نمایش هم منجر شد که با برطرف شدن مسئله، اجراها از سر گرفته شدند، اما اخیراً نمایش «عاشقانه‌های خیابان» به کارگردانی شهرام گیل‌آبادی نیز دچار مشکل و توقف در اجرا شد که در نهایت با لغو مجوز، نمایش چند شب زودتر به پایان رسید.
البته درباره این نمایش که کارگردانش مدیرعامل خانه تئاتر نیز هست، آن‌چه اوضاع را متفاوت کرد نحوه برخورد و واکنش برخی اهالی تئاتر به ویژه در خانه تئاتر و نیز کارگردان اثر، چه در جایگاه حقیقی و چه در جایگاه حقوقی‌اش، با توقف این نمایش خاص بود چرا که سکوت و بی‌تفاوتی بسیاری از آن‌ها در موارد مشابهِ چند ماه قبل و نیز اتفاقات دیگر در تئاتر جای تأمل دارد.
با این حال این پرسش که آیا سخت‌گیری‌ها در صدور مجوز و بازبینی حین اجرا بیشتر شده که نارضایتی بعضی گروه‌ها را به همراه دارد، به جای خود باقی است؛ سوالی که پاسخ آن را از مدیرکل هنرهای نمایشی جویا شدیم تا درباره تازه‌ترین توقف یک اجرای نمایشی هم توضیح دهد.
شهرام کرمی در این گفت‌وگو در پاسخ به نحوه نظارت آثار نمایشی و صدور مجوز آن‌ها بیان کرد: «اداره کل هنرهای نمایشی برای نظارت و ارزشیابی، مطابق قوانین و ضوابطی که اصولش تبیین شده و مصوبه قانونی دارد برای صدور پروانه اجرای نمایش و نظارت بر اجراها اقدام می‌کند، یعنی ما در یک روند مرسوم، نمایشنامه‌ها را خوانده، مصوب می‌کنیم و مجوز اجرای عمومی را صادر می‌کنیم و بعد حین اجرا هم نظارت توسط کارشناسان انجام می‌شود.»
او افزود: «اگر تغییرِ شکل و ماهیت برخلاف آن‌چه در بازبینی یا نمایشنامه بوده، مشاهده شود در مرحله اول به کارگردان اثر یا سرپرست گروه و به شکل رسمی به مدیریت سالن اعلام می‌شود تا آن موارد اصلاح و رعایت و مطابق چیزی که در بازبینی نهایی بوده اجرا شود. البته به این نکته توجه داریم که نمایش هنر زنده‌ای است که گاهی بنا به بازخورد مخاطب یا انفعال و واکنش خود بازیگر از یک روند زنده و خلاقانه بهره می‌برد، اما گروه‌های نمایشی موظف هستند حتماً چارچوب‌های قانونی را در نظر بگیرند و کارشناسان حین اجرای ما هم به این مهم توجه می‌کنند.»
کرمی ادامه داد: «در این مدت نمایش‌هایی داشته‌ایم که در شکل ماهیتی آن‌ها تغییراتی ایجاد شده و بعد از اعلام ما، گروه‌ها تعامل کرده و موارد را برطرف کردند ولی در مواردی هم بوده که یک اجرا وقتی تغییرات زیاد و ملموسی داشته ناچار شدیم آن را متوقف کنیم. در عین حال فرصتی هم برای گروه‌ها فراهم کرده‌ایم تا بتوانند آن نکات مدنظر ما را مطابق بازبینی برطرف کنند. این مسئله طبق روال به اطلاع مدیر سالن می‌رسد و در هیچ موردی اتفاق نیفتاده که کارگردان را مطلع نکنیم که اگر احیاناً موردی بوده، سرپرست یا تهیه‌کننده که پیگیر مجوز بوده‌اند در جریان کامل جزئیات قرار داشته‌اند. نکته مهم این است که ما همیشه با توجه به این‌که گروه‌ها برای تولید اثرشان وقت و انرژی و هزینه صرف می‌کنند سعی کرده‌ایم نگاه تعاملی داشته باشیم ولی اگر گروه‌های نمایشی به تذکرات شورای ارزشیابی بی‌توجه باشند مجوزشان لغو می‌شود.»
کرمی درباره نمایش «عاشقانه‌های خیابان» هم گفت: «در مورد این نمایش دو هفته قبل به طور مکتوب به مدیر سالن (تماشاخانه ایرانشهر) اطلاع‌رسانی انجام شد و شورای ارزشیابی هم مواردی را به آقای گیل‌آبادی (کارگردان) انتقال داد. در این نمایش باید توجه شود که بازبینی حین اجرا اهمیت زیادی دارد چون نمایش به شکل مشارکتی و تعاملی با تماشاگران است و مرحله اجرا و بازبینی تفاوت دارند چرا که تعامل و واکنش میان بازیگر و تماشاگر ممکن است منجر به گفتن دیالوگی شود که برخلاف بازبینی باشد. بر این اساس موارد مربوط به این نمایش دو هفته قبل اطلاع داده شد و آقای گیل‌آبادی هم طبق آن‌چه کارشناسان شورای نظارت به من گفتند، مواردی را در کار لحاظ کرد و مواردی هم اصلاح نشده بودند.»
مدیرکل هنرهای نمایشی با تاکید بر نگاه تعاملی شورا و تقدیر از گروه‌های مختلف که در این یک سال‌ونیم گذشته همراهی کرده‌اند، افزود: «اگر قرار باشد گروهی به نظارت کارشناسی شورا که مطابق با قانون باید اعمال شود، بی‌توجهی کند طبیعی است که ما دیگر فرصتی را برای گروه نمایشی ایجاد نمی‌کنیم. تاکید می‌کنم که بدترین اتفاق برای شورای نظارت و ارزشیابی این است که مانع اجرای یک اثر نمایشی شود اما اگر گروه تعامل داشته باشد هیچ مشکلی برایش پیش نمی‌آید، ما از مجوزی که می‌دهیم صیانت می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم نهاد دیگری در مجوزی که ما صادر می‌کنیم دخالت کند.»
کرمی در پاسخ به این‌که آیا این نمایش متوقف شده یا لغو مجوز شده است، با اشاره به این‌که از قبل به صورت مکتوب موارد اصلاحی اعلام شده بود، گفت: «با توجه به این‌که اجراهای پایانی نمایش بود و فرصتی برای اعمال نظر کارشناسان و تغییرات در نمایش نبود، طبق ضوابط، کار لغو شد و اگر گروه بخواهد دوباره اجرای عمومی برود باید با شورا تعامل کند و حتماً به نظرات شورا توجه داشته باشد. البته آقای گیل‌آبادی انصافاً تلاش کرد تعامل کند ولی به هر حال مواردی در نمایش اصلاح نشد و با توجه به تمام شدن زمان اجرا، اگر ایشان بخواهد دوباره در سالنی دیگر نمایش خود را اجرا کند باید دوباره به شورا رجوع کند و تعامل داشته باشد، چون بویژه در چنین نمایش‌های تعاملی مبنای ما بازبینی حین اجرا است و برای آن هم پنج مورد اصلاحیه را به سالن ابلاغ کرده بودیم که یک مورد آن مربوط به دیالوگ‌هایی بود که هر شب تکرار می‌شد و ضرورت داشت به آن‌ها توجه شود.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «ما مطابق ضوابط عمل می‌کنیم و نباید این استنباط پیش آید که سختگیری بیشتری می‌کنیم چون ضوابط تغییری نکرده است.»
- 14
- 1
