قصه‌های سیما برای شب‌های رمضان ۹۸/ از کشف حجاب تا دل‌دادگی

می‌توان با قاطعیت گفت باکس رمضانی تلویزیون از باکس نوروزی طلایی‌تر و بااهمیت‌تر است چراکه در نوروز به دلیل دید و بازدیدها، سفرها ودورهمی‌های خانوادگی کمتر مردم فرصت پیدا می‌کنند تا تلویزیون ببینند اما در رمضان خانواده‌ها بعد از حال و هوای روزه و ماه رمضان و در کنار سفره‌های افطار شبکه‌های مختلف تلویزیونی را انتخاب می‌کنند تا بتوانند بر حال معنوی خود افزوده و یا با استراحتی چندساعته خود را برای روز بعد احیا کنند.

تلویزیون در یکی دو سال اخیر در باکس سریال‌های رمضانی موفقیت چندانی نداشته و مخاطبی که خاطره سریال‌های طنز رضا عطاران و یا کارهای ماورایی علیرضا افخمی و یا حتی قصه‌های جذاب حسن فتحی را در دهه ۸۰ به یاد دارند بیشتر جای خالی کشش‌های داستانی و جذابیت‌های دراماتیک را در تولیدات مناسبتی این سال‌ها احساس کرده است.

از نیمه دوم سال ۹۷ وضعیت چند سریال رمضانی مشخص شد و زمانی که این سریال‌ها وارد تولید شدند با توجه به زمان چندماهه تا رمضان ۹۸، این اجازه به کارگردان و عوامل سازنده داده شد که با شتاب کمتری پروژه را پیش برده و بر کیفیت کار بیفزایند.

برهمین مبنا تلویزیون برای رمضان ۹۸ سه سریال «از یادها رفته»، «دلدار» و «برادر جان» را برای پخش از شبکه‌های یک تا سه در دست تولید دارد. سریال‌هایی که تا این لحظه از طرف کارگردان و تهیه‌کنندگانشان به‌عنوان سریال‌های رمضانی شناخته و معرفی شده‌اند اما ممکن است به رسم معمول تلویزیون در دقیقه ۹۰ سریالی جا به جا، حذف یا حتی اضافه شود و این احتمال که نام برخی از سریال‌های مطرح شده تنها یک گزینه باشد چندان دور و بعید نیست.

در این گزارش مروری بر این سریال‌ها داریم که جدی‌ترین آثار در دست تولید سیما در مدت زمان کمتر از ۲۰ روز مانده به آغاز ماه مبارک رمضان محسوب می‌شوند.

شبکه یک؛ یادآوری تاریخ در «از یادها رفته»

در سال ۹۷ نام ۲ سریال بیشتر به‌عنوان گزینه‌های رمضانی شبکه یک مطرح شد؛ سریال «الف ویژه» و «از یادها رفته» که در حال حاضر تولید اولی متوقف شده است. «الف ویژه» ابتدا قرار بود توسط محمدرضا هنرمند کارگردان و زینب تقوایی تهیه‌کننده جوان ساخته شود اما این دو درگیر ساخت یک فیلم سینمایی برای جشنواره فیلم فجر شدند و ساخت این سریال را به تیم کمال تبریزی واگذار کردند.

تبریزی هم کار خود را در سکوت خبری در شهرک تلویزیونی ایران شروع کرد اما بعد از مدتی معاون سیمای رسانه ملی اعلام کرد که این کار به دلیل نداشتن کیفیت لازم متوقف شده و هنوز هم تصویربرداری متوقف است.

بنابراین در شبکه یک سیما در حال حاضر، «از یادها رفته» به کارگردانی بهرام بهرامیان و تهیه کنندگی علی اکبر تحویلیان تکلیف مشخص‌تری دارد. این سریال اگرچه در شبکه پنج و در زمان مدیریت مجید زین‌العابدین در این شبکه کلید خورد اما با این حال در پی تغییراتی به شبکه یک رسید و خود زین العابدین هم در پی تغییرات مدیریتی به شبکه یک آمد.

از کشف حجاب تا تولید تریاک

سریال «از یادها رفته» اثری تاریخی متعلق به دهه ۲۰ محسوب می‌شود که حامد افضلی ورؤیا خسرونجد نویسندگی آن را برعهده داشته‌اند و عباس نعمتی به عنوان سرپرست نویسندگان، این دو را در نگارش متن همراهی کرده است. این سریال به روایت زندگی و آداب و رسوم ایرانیان در دهه ۲۰ می‌پردازد و سراغ وقایع قصه زندگی «خسرو» و «مهربانو» می‌رود که به شکل یک رمان روایت می‌شود. همچنین قرار است به موضوعاتی تاریخی مثل کشف حجاب و کشت و تولید تریاک در این سریال پرداخته شود.

زمانی که تولید این سریال در تیرماه ۹۶ کلید خورد، بیان شد که فضای سریال عاشقانه است و قصه سراغ زندگی زنان دهه ۲۰ رفته است که با این توضیح باید دید چقدر حضور زنان در این سریال پررنگ خواهد بود.

ترکیب بازیگران

سریال «از یادها رفته» بازیگران مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به حسین پاکدل اشاره کرد که چند سالی می‌شود کمتر به‌عنوان بازیگر در قاب تلویزیون حضور داشته است. حضور رضا یزدانی خواننده هم از نکات جالب درباره ترکیب بازیگران این سریال محسوب می‌شود. میترا حجار، حسین یاری، سیما تیرانداز، رسول نجفیان، مائده طهماسبی، بیتا فرهیو… از دیگر بازیگران این سریال هستند و می‌توان سریال را از تولیدات پربازیگر سیما به شمار آورد.

بهرام بهرامیان پیش از این ساخت سریال‌هایی چون «ساعت شنی»، «سقوط یک فرشته» و «جاده قدیم» را بر عهده داشته است که آخری به‌رغم آنکه با موقعیت‌های طنز بود اما نتوانست با اقبال چندانی از سوی مخاطبان رو به رو شود. «ساعت شنی» اما جزوسریال‌هایی بود که در زمان خود موافقان و مخالفانی هم داشت و به موضوعی چالشی در تلویزیون پرداخته بود. حالا باید دید جدیدترین ساخته این کارگردان این بار چقدر چالشی خواهد بود و در ماه رمضان چقدر می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند.

شبکه دو؛ عاشقانه‌ای برادرانه در «دلدار»

نوید و جمشید محمودی ساخت چند فیلم سینمایی را در کارنامه سینمایی خود دارند که «چند متر مکعب عشق» موفق‌ترین آنها تا به امروز بوده است. این دو برادر گویی خود را به برندی تبدیل کرده‌اند و قرار است با یکدیگر به ساخت فیلم و سریال مشغول شوند و خود را به طور مستقل مطرح نمی‌کنند.

برادران محمودی پیش از این اولین سریال تلویزیونی خود را با نام «سایه‌بان» را در شبکه دو ساختند که دو سال پیش روی آنتن رفت. این سریال هم روایت‌هایی عاشقانه داشت و به زندگی طبقه متوسط رو به پایین جامعه و مشکلاتش پرداخته بود. سریالی که علی رغم حضور موفق برادران محمودی در سینما، نتوانست تبدیل به اثری فراگیر و ماندگار در نگاه مخاطبان سیما شود.

«دلدار» تازه‌ترین دورخیز برادران محمودی برای «خاطره‌سازی» در قاب تلویزیون است.

نخبه‌ای که ترک تحصیل می‌کند

اثر جدید محمودی‌ها که از نام آن هم روایت دلدادگی و دلبستگی هویداست به داستان عشق چند دختر و پسر می‌پردازد، باز هم خانواده‌هایی از طبقه متوسط بدنه داستان را تشکیل می‌دهد و سراغ سوژه‌های روزی همچون بیکاری و معضلات نسل جوان هم خواهد رفت.

خط اصلی این قصه درباره «آرش» با بازی محمدرضا غفاری نخبه دانشگاهی است که به دلیل بیماریِ مادرش، دانشگاه را رها می‌کند و…

ترکیب بازیگران

محمدرضا غفاری، الناز حبیبی، حسام محمودی و سوگل خلیق نقش چهار جوان اصلی این سریال را بازی می‌کنند که دو به دو دل بسته یکدیگرند. همچنین بهزاد فراهانی، پریوش نظریه، همایون ارشادی و… دیگر بازیگران این سریال هستند.

محمودی‌ها سریال «دل‌دار» را اوایل دی ماه ۹۷ کلید زدند که قصه آن توسط آزیتا ایرایی و مهدی حمزه نوشته شده است.

از همان ابتدا با قطعیت اعلام شد که این سریال برای ماه رمضان ساخته می‌شود و تنها گزینه قطعی شبکه دو در ایام ماه رمضان است. با این حال با توجه به اینکه تاکنون بیش از دو سوم تصویربرداری این سریال انجام شده ممکن است بخشی از مراحل ضبط کار همچنان در ماه رمضان انجام شود.

شبکه سه؛ ملودرامی مذهبی در «برادرجان»

سریال «برادرجان» را سعید نعمت‌الله نوشته، محمدرضا آهنج کارگردانی می‌کند و محمدرضا شفیعی هم تهیه‌کنندگی‌اش را بر عهده دارد. نعمت‌الله و شفیعی پیش از این در سریال‌های دیگری از جمله «عقیق» و «مادرانه» همکاری داشته‌اند. «عقیق» که اثری تاریخی بود در باکس مناسبتی تلویزیون در ایام محرم ساخته و پخش شد اما در جذب مخاطب ناکام ماند.

نثر خاص سعید نعمت‌الله را می‌توان بارزترین وجه اشتراک آثار او تا به امروز دانست؛ نثری که در این سال‌ها با واکنش‌های منفی نیز مواجه شده است و برخی منتقدان آن را به کپی غلطی از نثر مسعود کیمیایی نسبت داده‌اند که احتمالاً به دلیل علاقه به آثار کیمیایی به فیلمنامه‌های نعمت‌الله راه پیدا کرده است.

«زیر پای مادر» آخرین سریال رمضانی با فیلمنامه‌ای از سعید نعمت الله بود که دو سال پیش روی آنتن شبکه یک رفت و حاشیه‌های نشست خبری آن با حضور بهناز جعفری بازیگر این سریال تا ماه‌ها سوژه رسانه‌ها بود. نعمت الله در غالب سریال‌های خود به دنبال نوعی از مرام و معرفت، قصه‌های خانوادگی، توجه به روابط و … است اما در سریال‌های خود گاهی با کلیشه و شعار به این موضوعات پرداخته است.

محمدرضا آهنج کارگردان این سریال نیز حدود چند سال پیش سریال امنیتی «آسمان من» را ساخت که قصه‌هایش در هواپیما می‌گذشت و ماجرای پر فراز و نشیبی از اتفاقات پرواز و تلاش نیروهای امنیت پرواز را به تصویر می‌کشید و حالا در قصه «برادرجان» که احتمالاً مثل بیشتر قصه‌های نعمت‌الله نقش نویسنده در آن پررنگ‌تر است ملودرامی اجتماعی و مذهبی را کارگردانی کرده است.

ترکیب بازیگران

ترکیب بازیگران سریال «برادرجان» در قیاس با دیگر رقیبان رمضانی‌اش از تنوع بیشتری برخوردار است و چند بازیگر هم از جمله برگ‌برنده‌های این مجموعه هستند؛ از جمله علی نصیریان که سال گذشته توانست تندیس بازیگر نقش مکمل جشنواره فیلم فجر را از آن خود کند تا حسام منظور که بازی او در سریال «بانوی عمارت» طرفداران بسیاری پیدا کرد.

از دیگر بازیگران این سریال می‌توان به لعیا زنگنه، آفرین عبیسی، سعید چنگیزیان، کامرانتفتی، سجاد افشاریان، نسیم ادبی و… اشاره کرد.

آنچنان که از فضای این سریال برمی‌آید و در توصیف آن گفته شده احتمالاً قصه این سریال به دلیل مضامین مذهبی آن مناسبت بیشتری با ماه رمضان داشته باشد با این حال تجربه نشان داده است مخاطب هیچ گاه به دنبال سریال‌های مناسبتی در هیچ ایامی نبوده و همه سریال‌های خوب و حرفه‌ای و باکیفیت این شانس را داشته‌اند که پرمخاطب‌ترین اثر یک بازه زمانی خاص باشند.

باید دید در رقابت احتمالی میان این سه مجموعه تلویزیونی و به شرط عدم ورود رقیب تازه، بخت با کدامیک بیشتر همراه خواهد بود و مخاطبان در شب‌های رمضان، با کدام قصه بیشتر همراه خواهند شد.

عطیه مؤذن