یاران مرحوم «مختارنامه»

نمی‌شود مخاطب تلویزیون باشید و اسم «مختارنامه» به گوشتان نخورده باشد یا حتی یک بار هم که شده حتی اتفاقی قسمتی از آن را ندیده باشید، چرا که بعد از چند سال (سال ۸۹) که این مجموعه برای اولین باز از شبکه یک روی آنتن رفت تا امروز بار‌ها و بار‌ها قسمت‌هایی از آن پخش شده است و مدتی پیش هم آی‌فیلم برای چندمین بار پخش آن را به پایان رساند. مجموعه‌ای ۴۰ قسمتی به کارگردانی داوود میرباقری که جزو کار‌های الف ویژه تلویزیون محسوب می‌شود.

تصویربرداری این مجموعه حدود هشت سال زمان برد و بعد هم تا پایان مراحل فنی، آماده‌سازی آن به حدود ده سال نیز رسید. از همان سال‌ها تا الان از آنجا که این مجموعه یکی از پربازیگرترین سریال‌های سیماست، اخبار مختلفی از آن به گوش می‌رسید، یکی از این موارد خبر رفتن چهره‌هایی است که هر‌کدام سهم و نقشی در آن مجموعه داشتند، کسانی که امروز از آن‌ها تنها به اندازه چند سکانس و خاطره باقی مانده است.

با همه این‌ها پخش چندین باره مختار، این مجموعه پرسابقه و ماندگار باعث شد تا ما هم سراغ تعدادی از این چهره‌ها که امروز بین ما نیستند برویم.

زبیریان

نصرت دستمردی

نقش: پیشکار عبدا... بن زبیر

کارنامه: دستمردی، علاه بر بازیگری، در بسیاری از پروژه‌های سینمایی دستیار کارگردان و جانشین مدیر تولید نیز بود. این بازیگر در فیلم‌ها و سریال‌هایی مثل فرار بزرگ، میگرن، سال‌های مشروطه و روزی روزگاری بازی داشته است.

درگذشت: دستمردی که به بیماری آلزایمر مبتلا شده بود، سال ۹۵ در ۷۷سالگی رخ در نقاب خاک کشید.

عباس امیری

نقش: عامر بن مسعود (اولین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید)

کارنامه: نقش‌آفرینی او در نقش آنخ‌مائو، رهبر کاهنان معبد آمون در مجموعه یوسف پیامبر (ع) و بازی در نقش ابوموسی اشعری در سریال امام علی (ع) از شاخص‌ترین آثار این بازیگر است. شبکه، قاعده بازی، رستگاران، روز شیطان، عروس، شوق پرواز و راز شیوا از دیگر فیلم‌ها و سریال‌هایی است که امیری در آن‌ها به ایفای نقش پرداخته است.

درگذشت: او در ۷ اسفند ۸۹ در پی تصادف و سکته قلبی پس از آن به دیار باقی شتافت.

عباس وفایی

نقش: خادم عبدا... بن زبیر

کارنامه: وفایی از سال ۱۳۵۰ فعالیت هنریش را آغاز کرد. امام علی (ع)، شیخ مفید و مومیایی برخی از کارهایی‌اند که او در آن‌ها حضور داشته است.

درگذشت: وفایی در تیر ۹۳ در سن ۵۷ سالگی از این دنیا رفت.

همراهان مختار

احمد علامه دهر

نقش: عبدالرحمن بن شریح، او سرداری بود که علیرغم پشت کردن بسیاری از همراهان مختار، به همراه شخصی به نام سائب تا آخر به دفاع از قیام مختار پرداخت و توسط سربازان ابن زبیر کشته شد.

کارنامه: او علاوه بر حضور در مجموعه‌هایی مثل پهلوان اکبر نمی‌میرد، چشم در برابر چشم، سلطان مار، پدرانه، رابعه، پرده‌نشین، تفنگ سرپر، میوه ممنوعه و...، در زمینه طراحی، نقاشی و کاشیگری هم مهارت داشت.

درگذشت: علامه دهر سر صحنه مجموعه تلویزیونی پرده‌نشین به کارگردانی بهروز شعیبی دچار عارضه مغزی می‌شود و پس از ماه‌ها بستری سرانجام ۱۱ مرداد ۹۴ در سن ۶۲ سالگی از دنیا رفت.

محمدقاسم پورستار

نقش: حبیب بن مظاهر (او از یاران امام علی (ع) بود و در کربلا نیز با امام حسین (ع) شهید شد)

کارنامه: او از بازیگرانی است که از اواسط دهه ۵۰ کارش را آغاز کرد و در فیلم‌ها و مجموعه‌هایی مثل مردان آنجلس، مریم مقدس، یوسف پیامبر، بشارت منجی و... ایفای نقش کرده است.

درگذشت: پورستار بعد از سکته قلبی که باعث شد مدتی در بیمارستان بستری شود، در سن ۷۸ سالگی درگذشت.

سیروس تقی‌نژاد

نقش: پیرمرد نابینا (قاتل حصین بن نمیر)

کارنامه: این بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون در آثاری، چون راز شیوا و تاکسی برگشتی حضور داشت و در سریال معمای شاه هم در نقش قوام شیرازی بازی کرده بود.

درگذشت: تقی‌نژاد، بهمن ۹۴ در سانحه تصادف در اتوبان تهران و کرج دیده از جهان فرو بست.

فاضل اجبوری

نقش: ابوذاکر پیرمرد قبیله نشین (بیعت‌کننده با مختار)

کارنامه: اجبوری که جزو هنرمندانی است که بعد از مدتی تدریس وارد تئاتر و بعد هم سینما و تلویزیون شد. او در کارهایی، چون روزی روزگاری، تفنگ سرپر، شیخ بهایی، بوعلی سینا، محیا، افراطی‌ها و... ایفای نقش کرده است و در مقطعی ارتباط زیادی با اصفهانی‌ها در این حوزه داشت.

درگذشت: او سال ۹۱، در سن صد سالگی به دلیل کهولت سن از دنیا رفت.

توابین

انوشیروان ارجمند

نقش: رفاعه بن شداد (یکی از رهبران توابین)

کارنامه: این بازیگر که پدر برزو و بهار ارجمند از بازیگران سینما و تلویزیون است، در آثاری، چون روزی روزگاری و همچنین سریال امام علی (ع) در نقش اشعث کندی بازی کرده بود و در فیلم سینمایی «دوئل» هم حضور داشت.

درگذشت: ارجمند مدتی به دلیل بیماری قلبی در بیمارستان پارسیان تهران بستری بود و ۲۳ آذر ۹۳ در ۷۳سالگی به دیار باقی شتافت.

رضا آقاربی

نقش: عبدا... بن وال (یکی از توابین)

کارنامه: او از سال ۶۰ فعالیت هنری خود را با بازی در تئاتر آغاز کرد و نخستین تجربه سینمایی‌اش بازی در فیلم پرچمدار بود. آقاربی در مجموعه یوسف پیامبر (ع) نیز در نقش پادیامون، ملازم معبد آمون به ایفای نقش پرداخت، اما اغلب بازی‌های سینمایی او در حوزه دفاع مقدس بود. دایره سرخ، عروس حلبچه، همسفر و فرمان آتش از آثار این بازیگر است.

درگذشت: آقاربی مرداد ۸۷، پیش از روی آنتن رفتن سریال در ۵۰ سالگی بر اثر سکته قلبی از دنیا رفت.

دیگر درگذشتگان

داوود رشیدی

نقش: نعمان بن بشیر انصاری، امیر کوفه (پدر عمره، زن مختار ثقفی)

کارنامه: این هنرپیشه کهنه‌کار که بازی او در نقش شش انگشتی در سریال هزاردستان در خاطر بسیاری از هنردوستان مانده، در آثاری، چون خانه عنکبوت، شیلات، گل‌های داودی، خسته‌دلان، روز‌های زندگی، ولایت عشق و کوچک جنگلی به ایفای نقش پرداخته است.

درگذشت: رشیدی در سال‌های پایانی زندگی‌اش دچار آلزایمر شده بود و در بامداد ۵ شهریور ۹۵ در ۸۳ سالگی به خاطر ایست قلبی در منزلش به دیار باقی شتافت.

عزیزا... هنرآموز

نقش: ابومفلس (رئیس تشریفات و کاتب دارالاماره کوفه)

کارنامه: مسافر ری، امام علی (ع)، سی امین روز، خانه‌ای در تاریکی، سفر به چزابه، مدرسه پیرمرد‌ها و... برخی از فیلم‌ها و مجموعه‌های خاطره انگیزی اند که هنرآموز در آن‌ها ایفای نقش کرده است. او از اوایل دهه ۵۰ پایش به دنیای تصویر باز شد.

درگذشت: هنرآموز در شامگاه جمعه ۱۵ اسفند ۹۳ به دلیل ابتلا به بیماری ریوی در تهران درگذشت.

پروین سلیمانی

نقش: سلیمه

کارنامه: او پیش از دهه ۴۰ کار بازیگری را با تئاتر شروع کرد و بعد هم آثار زیادی مثل داستان یک شهر، آینه، عروس خاک، گل پامچال، تفنگ سرپر و... را از خود به جا گذاشت.

درگذشت: سلیمانی بعد از ۸۶ سال زندگی به دلیل کهولت سن و تومور مغزی در ۱۲ خرداد ۸۸ درگذشت. آن هم زمانی که پخش سریال مختار هنوز شروع نشده بود.

مهدی تقی‌نیا

نقش: عبدا... ابن وهب

کارنامه: او بازیگر و منتقد پیشکسوت عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون بود که آثاری، چون کیف انگلیسی، یک مشت پر عقاب و فیلم‌های سینمایی از دوردست، ازدواج صورتی، رستگاری در ۸ و ۲۰ دقیقه، مهمان مامان و... را در کارنامه خود دارد.

درگذشت: او در مهر ۹۷ دار فانی را وداع گفت.

محمدرضا غیاث آبادی

نقش: مرد کوفی

کارنامه: وی علاوه بر نقش‌آفرینی در سریال مختارنامه، در مجموعه‌هایی مثل شیدایی، شاید برای شما هم اتفاق بیفتد، پنج کیلومتر تا بهشت، شهریار و فاصله‌ها نیز ایفای نقش کرده است.

درگذشت: او ۱۷ فروردین ۹۵ بر اثر عارضه قلبی در بیمارستان امام حسین (ع) از دنیا رفت.

سایرین: داوود آریا، ابوالقاسم پورشکیبایی، یوسف نوروزی، رحیم سعادتی متین، خداداد مجلسی و مجید مقدم نیز از دیگر بازیگران درگذشته این مجموعه تلویزیونی هستند.

اشقیا

رضا خندان

نقش: سنان بن انس نخعی از قاتلین امام حسین (ع)

کارنامه: خندان، بازیگری را از تئاتر در اهواز آغا کرد و سال ۶۶ وارد سینما شد. دندان مار، رویای جوانی، شور عشق، دو زن و گمشدگان از آثار این بازیگر در عرصه هنر‌های نمایشی است.

درگذشت: این هنرمند شامگاه ۱۰ مهر ۸۹، زمانی که یک قسمت از سریال روی آنتن رفته بود، بر اثر بیماری کلیوی در ۵۷ سالگی از دنیا رفت.

ولی ا... مومنی

نقش: شُرحبیل (فرمانده سپاه شام در جنگ با توابین)

کارنامه: او، گوینده و بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون بود که صدای خاص و پرصلابتش هنوز در خاطره‌ها مانده است. مومنی در فیلم‌های سال‌های حادثه در نقش امام خمینی، سردار جنگل در نقش میرزا کوچک‌خان و در سریال ولایت عشق در نقش طاهر ذوالیمینین بازی کرده بود.

درگذشت: این هنرمند، دی ۹۴ در روز‌هایی که مشغول بازی در سریال «معمای شاه» بود، بر اثر عارضه قلبی دارفانی را وداع گفت.

محمود بنفشه‌خواه

نقش: طبیبِ شمر

کارنامه: دردسر‌های والدین، پاییز پدرسالار، مدرسه پیرمردها، باغچه مینو، بانکی‌ها و سرنخ از جمله آثار بنفشه‌خواه است. این بازیگر برادر رضا بنفشه‌خواه و عموی بیژن بنفشه‌خواه بود.

درگذشت: بنفشه‌خواه در نخستین ساعات روز ۱۸ فروردین ۸۹ پیش از آغاز پخش سریال، بر اثر ایست قلبی درگذشت.

ایرج خدری

نقش: سردسته شرطه‌های کوفه

کارنامه: خدری، عضو سابق تیم ملی بسکتبال ایران بود و قد بلندی داشت. او به واسطه فیزیکش برای بازی در نقش سردسته شرطه‌های کوفه انتخاب شد. این ورزشکار همچنین در چند فیلم و سریال دیگر نیز بازی کرده بود.

درگذشت: خدری که سال‌های پایانی عمر کوتاهش با بیماری و مشکلات معیشتی دست و پنجه نرم می‌کرد، ۱۹ تیر ۹۵ در ۴۵ سالگی در بیمارستان امام‌حسین دار فانی را وداع گفت.

نقی سیف جمالی

نقش: طبیبِ ابن زیاد

کارنامه: سیف جمالی از اوسط دهه شصت جلو دوربین رفت. او که بخش زیادی از فعالیت‌هایش به حوزه سینما اختصاص دارد، در آثاری مثل معمای شاه، آااادت نمی‌کنیم، مارمولک، کنعان، پذیرایی ساده، خداحافظی طولانی، خانوم و... حضور داشته است.

درگذشت: او هم به دلیل سکته قلبی در ۴ اردیبهشت ۹۶، در ۵۸ سالگی دار فانی را وداع گفت.

ویژه

بازیگر شهید، حبیب جنت‌مکان

حبیب جنت‌مکان، یکی از بازیگران سریال مختارنامه بود که در سکانس‌هایی از این مجموعه مقابل دوربین رفت. درگذشت او، اما با دیگران قصه خیلی متفاوتی دارد.

جنت مکان متولد سال ۴۰ در اهواز بود؛ در دوران جنگ تحمیلی در گردان جعفر طیار اهواز حضور داشت و به درجه جانبازی رسید. او سال‌ها بعد، در جریان جنگ علیه گروه‌های تکفیری هم خود را به جبهه رساند و ۲۷ فروردین ۹۴ در جریان جنگ با داعش در سامرا به شهادت رسید.