انواع لامپ ها؛ مزایا و معایب هرکدام

انواع لامپ

منابع روشنایی مصنوعی:

کار کردن در مکان هایی که عمق زیادی دارند یا استفاده از وسایل هنگام شب که استفاده از نور خورشید محدود و گاه غیر ممکن است، موجب نیاز ما به منابع روشنایی مصنوعی الکتریکی می شود. این منابع با رعایت اصول فنی طراحی شده اند تا شرایط مناسبی را برای کار و زندگی فراهم کنند. امروزه منابع الکتریکی تنوع زیادی دارند تا به بهترین نحو و با کیفیت و کمیت مناسب روشنایی را فراهم کنند. لامپ ها نوعی منبع روشنایی مصنوعی هستند. 

در میاحث مربوط به روشنایی باید از منابع به شکل مناسب و به جا استفاده شود، همچنین باید صرفه جویی در انرژی، تأمین راحتی استفاده کنندگان، حفظ اصول زیست محیطی، رعایت جنبه های ایمنی، ارگونومی و بهداشتی برای رسیدن به سیستم روشنایی مطلوب از وظایف منابع روشنایی مصنوعی را در نظر گرفت. 

در ابتدا باید اشاره شود که کلمه چراغ به معنای یک واحد منبع تأمین روشنایی می باشد که می تواند شامل لامپ یا لامپ ها باشد و نباید با لامپ ها اشتباه گرفته شود.

چراغ اجزایی دارد که شامل قاب، سرپیچ، لامپ و در صورت نیاز، خازن و برخی اجزای دیگر می باشد. قاب چراغ یا کاسه چراغ نیزان تابش را محدود می کند، پس شکل و خصوصیات همزمان به عنوان یک واحد روشنایی مورد توجه قرار گیرد.

مشخصه های اصلی لامپ ها:

پنج مورد از مهمترین خصوصیاتی که برای انتخاب و استفاده از لامپ ها و چراغ ها مد نظر قرار می گیرد:

١- توان نوری

۲- ضریب بهرۀ نوری

٣- عمر لامپ

۴- درخشندگی لامپ

۵- رنگ دهی لامپ

مشخصه های اصلی انواع لامپ

مقایسه انواع لامپ ها:

در ادامه به صورت مختصر درباره انواع لامپ ها اشاره می شود:

１-    لامپ های رشته ای  Incandescent Light Bulb:

نور ناشی از لامپ های رشته به صورت گرم و یکنواخت منتشر می شود، به همین دلیل شباهت زیادی بین نور این نوع لامپ با خورشید وجود دارد و بهترین منبع نور مصنوعی هستند. 

باید اشاره کرد که این لامپ ها از نظر بازده تبدیل الکتریسیته مقرون به صرفه نخواهند بود و کمتر از ۵ درصد از انرژی دریافتی خود را به نور تبدیل می کنند. برخی از کشورها مانند استرالیا لامپ های رشته ای با بازدهی بیشتر را جایگزین این لامپ ها کرده اند. 

کارشناس ارشد مدارهای باز الکترونیکی شاغل در صنایع الکترونیک دالاس واقع در ایالات متحده آمریکا عنوان می کند که در لامپ های رشته حدود ۹۵ درصد انرژی الکتریکی به گرما تبدیل می شود و فقط ۵ درصد از انرژی صرف روشنایی می شود و نور تولید خواهد شد. 

برای این موضوع هیچ توجیه علمی از لحاظ مصرف انرژي این لامپ ها وجود ندارد و تقریبا تمام دنیا استفاده کردن از این لامپ ها را منسوخ کرده اند، البته نباید این نکته را نادیده گرفت که لامپ های رشته فقط همین یک عیب را دارند، نور و ضایعات آنها بعد از تمام شدن دوره استفاده به دلیل سوختن یا شکسته شدن، ضرر قابل توجهی برای محیط زیست درپی نخواهند داشت. تنگستن موجود در این لامپ ها سریعا مستهلک می شود همچنین حباب از جنس شیشه نیز به دلیل نازک و در معرض نور بودن بودن در مدت خیلی کوتاهی از بین خواهد رفت. 

２-    لامپ های فلورسنت جیوه ای و کم مصرف  Compact Fluorescent Lamp:

این نوع از لامپ ها دسته رشته ای گران تر هستند اما عمر طولانی تری نسبت به آنها دارند. این نوع لامپ ها مصرف کمرتی نیست به گونه قبلی دارند اما در مقابل معایب بسیار زیادی هم درپی خواهند داشت. مهمترین عیبی که می توان برای این لامپ ها درنظر گرفت خطرشان برای سلامتی انسان است. . اشعه ماوراء بنفش و جیوه ی موجود در این نوع لامپ ها خطر بسیاری برای سلامتی دارد. 

انواع لامپ؛ فلورسنت جیوه ای

３-    لامپ‌ های بخار جیوه  Mercury-vapor Lamp  :

از مهمترین خصوصیات این نوع لامپ ها می توان به بازدهی نوری خوب و طول عمر مناسب اشاره کرد. انی منابع نوری رنگ مناسبی دارند به همین دلیل برای تامین روشنایی بیرونی نظیر پارک، پیاده‌ رو و تامین روشنایی سالن‌ های کارخانه‌ ها مناسب هستند، البته در مقابل این فواید به دلیل بخارات جیوه ای برای محیط زیست خطر آفرین هستند و تولید این لامپ ها در کشورهای عضو اتحادیه اروپا ممنوع شده است. 

اتلاف انرژي این لامپ ها بسیار زیاد است و این موضوع به معنای منسوخ شدن تدریجی این لامپ ها به عنوان منبع روشنایی است. 

４-    لامپ‌ های بخار سدیم  Sodium-vapor Lamp :

لامپ های بخار سدیم؛ در حقیقت بخار سدیم است که در آن تخلیه الکتریکی صورت می گیرد، به همین دلیل رنگ نور این نوع لامپ ها در محدوده زرد قرار می گیرد.

این لامپ ها طول عمر بسیار زیادی دارند و بهره نوری بسیار بالایی را ایجاد می کنند، در محیط های مانند اسکله‌ ها و بنادر و معابر شهری از این لامپ استفاده می شود زیرا رنگ نامناسبی دارند و درصد بازتاب نامطلوبی ایجاد خواهد شد، شاخص رنگ این لامپ ها بسیار پایین است به همیت دلیل برای محل هایی که افراد به صورت بلند مدت تردد دارند مانند پیاده‌ رو ها‌،‌ مراکز خرید شهری، پارکها و... مناسب نخواهند بود. 

انواع لامپ؛ سدیمی

５-    لامپ‌ های متال هالید  Metal-halide Lamp  :

لامپ های تولید شده از هالید هم مانند بخاز جیوه هستند، البته تفاوتی میانشان وجود دارد به طوری که مقداری کمی از نمک های هالوژنی در آنها وجود دارد که کیفیت رنگ و بهره نوری آنها را افزایش می دهد. این نوع از لامپ ها امروزه به سرعت جایگزین انواع دیگری از لامپ ها می شوند. 

لامپ های متال هالید در محدود ۲۰ تا ۲۰۰۰ وات تولید شده اند، به طوری که برای روشنایی داخلی و خارجی سالن‌ های کارخانجات و همچنین معابر شهری و استادیوم‌ های ورزشی، محوطه‌ های خیلی بزرگ و... از این لامپ ها استفاده می شود. 

این نوع لامپ ها دارای دو حباب هستند، حباب بیرونی از انتشار اشعه ماوراء بنفش جلوگیری می کند و در صورتی که بشکند استفاده از آنها بسیار خطرناک خواهد بود و می تواند آسیب جدی به پوست و چشم انسان وارد کند. 

انواع لامپ؛ متال هالید

６-    لامپ های ال ای دی  LED Lamp  :

ال ای دی نوعی دیود محسوب می شود که با گذر جریان مقداری از انرژی را به صورت نور منتشر می کند. این نوع از لامپ ها از انرژی بسیار کمی جهت تولید روشنایی استفاده می کنند، همچنین می توانند همه نوع رنگی تولید کنند. 

مصرف ده درصدی برق، عمر بالای ۵۰۰۰۰ ساعت، نوردهی بالا از جمله مزیت های لامپ های ال ای دی است،

همین مزیت ها سبب شده که روزانه استفاده از آنها افزایش پیدا کند و گسترده تر از پیش شود. بسیاری از افراد اعتقاد دارند که لامپ‌ هایی LED آینده را از دست سایر رقبا خارج خواهند کرد.

امروزه بسیاری از شرکت های بزرگ سازنده لوازم روشنایی به خصوص شرکت های فعال در زمینه روشنایی منازل تمرکز خود بر تولید لامپ های ال ای دی گذاشته اند. 

از طرفی دیگر اینگونه لامپ ها می توانند با مصرف کم از جریان های AC و DC تغذیه کنند پس می توانند از منابع خورشیدی هم شارژ شوند و جهت تامین نیرو کاربرد دارند. 

برای روشنائی معابر، خیابان ها و جاده‌ ها، تزئین و زیباسازی معابر و پل ها و مکان های مختلف در حال حاضر از این منابع استفاده می شود. با توجه به هزینه بالای تعمیر و نگهداری منابع روشنائی سنتی در این مکان ها و طول عمر بالا و صرفه‌ جویی انرژی تا ۹۰ درصد، توجیه فنی و اقتصادی استفاده ازLED ها را بسیار بیشتر می‌ کند.

گردآوری: بخش دکوراسیون سرپوش