«آیا سرعت مجاز کاهش می‌یابد؟» این سؤال به‌دنبال پیشنهادی مطرح شده که چند ماه قبل وزارت راه و شهرسازی برای کاهش تلفات رانندگی البته در آزادراه‌ها و جاده‌های بین شهری ارائه کرده است. هم‌اکنون، سقف سرعت مجاز در آزادراه‌ها ۱۲۰ کیلومتر، بزرگراه‌ها ۱۱۰ کیلومتر، راه‌های اصلی ۹۵ کیلومتر و راه‌های فرعی ۸۰ کیلومتر است.
اگر این پیشنهاد تأیید شود، زین پس از هر یک از این سرعت‌های فعلی، ۱۰ کیلومتر کم خواهد شد. اما سؤال اصلی اینجاست که آیا با کاهش سرعت مجاز، می‌توان میزان تلفات رانندگی را کاهش داد؟! آمارها می‌گوید که طی ۱۰ سال گذشته، آمار تلفات جاده‌ای از ۲۷ هزار به ۱۶ هزار نفر کاهش یافته است، یعنی به ازای هر صد هزار نفر، ۲۰کشته! این رقم، اما در «امریکا»، «کشورهای اروپایی» و «ترکیه» به ترتیب ۱۰.۵، ۲.۵ و ۸.۶ نفر اعلام شده که در مقایسه با ما تقریباً ۵۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد!
با این حال اینکه نوسانات سرعت‌های مجاز تا چه اندازه بر این کاهش تأثیر گذاشته است، همچنان مشخص نیست! یعنی نمی‌توان در قالب آمار ارائه کرد که در کشور ما با هر بار کاهش سرعت، تا چه میزان تلفات رانندگی کاهش یافته است. جالب اینجاست که تأثیر «میزان سرعت» بر «تلفات رانندگی» در قالب یک پایش علمی در دنیا انجام شده و تأیید می‌کند که این دو باهم رابطه مستقیم دارند.
دکتر مرتضی شمسی، کارشناس حوزه ترافیک و تصادفات دراین زمینه به «ایران» می‌گوید که یک پایش علمی که نتایج آن به اثبات رسیده، نشان می‌دهد با کاهش هر ۱۰ کیلومتر بر ساعت سرعت، میزان تلفات و تصادفات مرگبار رانندگی، ۳۰ درصد کاهش می‌یابد. با این توصیف اگر ۲ کیلومتر بر ساعت کاهش یابد، میزان این تلفات تا ۶۰درصد کاهش می‌یابد. این به‌عنوان یک اصل از سوی کشورهای دنیا رعایت می‌شود.
اما اینکه چرا در کشور ما باید به این قاعده پناه برد، درحالی که بسیاری از رانندگان، ابایی از رعایت سرعت مجاز ندارند، مسأله‌ای است که او درباره‌اش این‌طور توضیح می‌دهد: تا زمانی که جاده‌ها به استاندارد‌های جهانی نرسیده و خودروها نیز از کیفیت لازم برخوردار نباشند، باید از این راه حل برای کاهش تلفات استفاده کرد.
در همه کشورها نیز این مسأله رعایت می‌شود. هم‌اکنون در جمهوری آذربایجان، حداکثر سرعت ۸۰ کیلومتر است و سرعت ۱۲۰ کیلومتری که در آزادراه های کشور مجاز تعیین شده در کشورهای اروپایی اجرا می‌شود. اما آیا استاندارد جاده و خودروهای ما با کشورهای اروپایی برابری می‌کند؟! متأسفانه در شرایطی که جاده‌ها استاندارد نیست، سرعت مشابه کشورهای اروپایی است.
وی ادامه داد: با این توصیف تصمیم کاهش ۱۰ کیلومتر بر ساعت سرعت مجاز می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد. البته هنوز این پیشنهاد، تأیید و به مرحله اجرا نرسیده اما می‌تواند در کاهش تلفات رانندگی نقش مهمی ایفا کند.وی درباره تخلف اغلب رانندگان، بویژه فرار از قانون می‌گوید: متأسفانه برخی رانندگان قانون را دور می‌زنند، چرا که ما همچنان در زمینه فرهنگسازی و آموزش عامل انسانی تلاش ویژه‌ای نکرده واین ضعف فرهنگ ترافیکی را داریم.
از طرفی همه شبکه‌های جاده‌ای زیر نظر پلیس و مجهز به دوربین‌های کنترل سرعت نیستند و همین مسأله، به رانندگان متخلف فرصت قانون شکنی می‌دهد. در کشور ما رانندگان بعد از ۱۰بار تخلف، یکبار به دام پلیس یا دوربین می‌افتند، اما در کشورهای توسعه یافته با هر بار تخلف، راننده بسرعت اعمال قانون می‌شود! درحالی که همین موضوع هم در افزایش تلفات بی‌تأثیر نبوده است.
باید سؤال کرد که هم‌اکنون چند درصد جاده‌ها، بزرگراه‌ها و راه‌های اصلی به سامانه کنترل سرعت مجهز هستند؟وی همچنین درباره بازدارندگی جریمه‌ها با انتقاد از اینکه فرد جریمه می‌شود، اما بازهم تخلف می‌کند، می‌گوید: چرا که راننده متخلف مجبور نیست بسرعت مبلغ جریمه خود را پرداخت کند و از این جهت بازدارندگی جریمه کاهش می‌یابد، معتقدم که باید در یک بازه یک ماهه، حتماً جریمه‌ها پرداخت شود تا فرد متوجه خسارت تخلفش بشود.
کاهش سرعتنیاز به بررسی بیشتر دارد
با این حال، سردار محمد رضا میهماندار، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ دراین باره معتقد است که نباید بسرعت تصمیم‌گیری کرد و نیاز است که همه جوانب این موضوع در نظر گرفته شود.
او می‌گوید: این موضوع توسط دوستان ما در وزارت راه و شهرسازی مطرح شده و اولویت آن در وهله اول مربوط به داخل شهر نیست. اگرچه به نظر می‌رسد بحث کاهش سرعت مجاز نیاز به‌بررسی بیشتر دارد و نباید یک بعدی به آن نگاه کرد.وی تأکید می‌کند: حتماً باید کارشناسان فنی، کارشناسان راه، پلیس و همه مسئولان ذی ربط در این باره نظر بدهند.
حتی معتقدم باید پا را فراتر گذاشت و نظرات کسانی که در حوزه پزشکی خواب و روانشناسی تخصص دارند، لحاظ شود تا اثرات خستگی و خواب آلودگی در صورت کاهش سرعت بررسی شود.سردار میهماندار اضافه می‌کند: این موضوع آن قدر حائز اهمیت است که به نظر من باید مسائل اقتصادی نیز در آن دیده شود و با جمع‌آوری همه نظرات بتوان به یک تصمیم درست و منطقی رسید.
رئیس پلیس راهور تهران بزرگ تأکید می‌کند: همه این افراد باید پای کار بیایند، یک کار تحقیقاتی صورت بگیرد و آنگاه بعد از بررسی همه عوارض و فواید، درباره آن به تصمیم جامع و کامل رسید وگرنه صرف چنین طرح‌هایی نمی‌تواند کارآیی مدنظر را داشته باشد.
حمیده امینی فرد
- 17
- 6
