پس از افزایش کوچ پایتخت‌نشینان به شهرهای اقماری و رشد مهاجرت معکوس، این روزها بروز پدیده «کانکس‌نشینی مستاجران» به خبر داغ رسانه‌ها و به‌ویژه فضای مجازی تبدیل شده است تا پس از پشت‌بام‌فروشی، بازار مسکن ماجرای جدیدی را تجربه کند. البته خبر رشد کانکس‌نشینی مستاجران اولین بار در یکی از خبرگزاری‌ها رسمی کشور و به نقل از یکی از اعضای اتحادیه مشاوران املاک کرمان با اسم سیدعلی گلسرخی منتشر شد که پیگیری‌های «آرمان» مشخص ساخت این فرد هیچ‌گونه سمتی در اتحادیه مشاوران املاک ندارد و صرفا یک فعال بازار است. با این حال این برای اولین بار نیست که چنین اخباری منتشر می‌شود؛ شاید اهمیت چندانی هم نداشته باشد که منبع این خبر از اعضای اتحادیه مشاوران املاک نیست، نکته حائز اهمیت رشد سرسام‌آور قیمت مسکن در طول یک سال اخیر و کمبود عرضه چه در بخش فروش و چه در بخش اجاره است که موجب رشد حاشیه‌نشینی شده و این روزها زنگ خطر افزایش کانکس‌نشینی و چادرنشینی را هم به صدا درآورده است.
انتشار خبر اجاره زمین در کرمان برای زندگی دائمی در چادر و کانکس، طی چند روز اخیر بحث‌ها و حواشی فراوانی را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشت. اما گذشته از انتشار این خبر که منبع آن هم چندان موثق نیست، نباید فراموش کرد که بخش مسکن در یک سال اخیر دچار التهابات فراوانی شده که مستاجران بیش از هر قشر دیگری در معرض آسیب قرار گرفته‌اند. مستاجرانی که اگر به کانکس‌نشینی و چادرنشینی هم روی نیاورند شرایط آنها به قدری حاد است که چاره‌ای جز کارکردن در ۱۶ ساعت از شبانه‌روز ندارند. چراکه به طور طبیعی مستاجران یا کارگران و کارمندانی هستند که حقوق آنها طی سالیان سال کفاف پس‌انداز خرید خانه را نداده یا افرادی هستند که فقط چند سال است که پا به بازار کار گذاشته‌اند و هنوز به پس‌اندازی دست نیافته‌اند که بتوانند یک خانه‌ای را بخرند.
بنابراین زمانی که گفته می‌شود طی یک سال قیمت زمین در پایتخت ۱۱۲ درصد افزایش داشته است، یعنی حقوق این اقشار هم باید بیش از دو برابر افزایش یابد. در صورتی که هنوز دولت از پس افزایش حقوق ۴۰۰ هزار تومانی کارکنان خود هم برنیامده است. از این رو دیگر مستاجران با نرخ‌هایی مواجه هستند که گاه از حقوق و دستمزد ماهانه آنها پیشی می‌گیرد. در چنین شرایطی برخی از صاحبان املاک فرصت را غنیمت می‌شمارند و پشت‌بام خانه‌هایشان را هم اجاره می‌دهند. زیرا می‌دانند افرادی که توان پرداخت اجاره‌بهای معمول را ندارند، برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خود ممکن است به زندگی در پشت‌بام‌ها و زیرزمین‌های ۱۲ متری هم رضایت بدهند. البته چنین رفتاری به معنای صرفه‌جویی هم نیست، بلکه افراد برای برابری دخل و خرجشان چاره‌ای پیروی از خواسته‌های صاحبان خانه ندارند.
مستاجرانی هم که حاضر به پشت‌بام‌نشینی نیستند به هر حال باید چاره دیگری برای اسکان خود انتخاب کنند. بالطبع اولین فکری که به ذهن افراد می‌رسد مهاجرت به محله‌های پایین‌تر، حاشیه‌های شهر و حتی شهرهای کوچک‌تر است که طی یکی دو سال اخیر این نوع مهاجرت به اوج خود رسیده و قیمت مسکن در حاشیه‌های شهر و شهرهای حاشیه‌ای را هم به حداکثر رسانده است. اما متاسفانه در چند وقت اخیر تعدادی از مستاجران مجبور به روی‌آوردن به شیوه‌هایی شده‌اند که نشان از وضعیت بحرانی بازار مسکن دارد و می‌طلبد که دولت و نمایندگان مجلس چاره‌ای برای بهبود این شرایط بیندیشند. اجاره زمین برای کانکس‌نشینی و چادرنشینی هشدار جدی به مسئولان این بازار است. شاید مدیران این بخش مدام چنین اخباری را تکذیب کنند، اما شرایط بغرنج مسکن مساله‌ای است که شهروندان آن را هر روز لمس می‌کنند و قابل انکار هم نیست.
اگر امروز هم افرادی به دروغ یا با غرض‌ورزی قصد تخریب دولت را داشته باشند، اما انباشت حدود چهار میلیون تقاضای مسکن و عبور میانگین قیمت مسکن از ۱۲ میلیون و ۶۷۰ هزار تومان خود هشداری بزرگ برای روی‌آوردن مستاجران به کانکس‌نشینی و اجاره‌نشینی است. اما رواج چنین مشکلی بالطبع جهشی بزرگ در قیمت زمین هم به وجود می‌آورد و مستاجران را به نقطه پایان می‌رساند. نقطه‌ای که درنهایت آن رشد طلاق، کاهش ازدواج، افزایش بزهکاری‌های اجتماعی و ... را به دنبال دارد. در نتیجه از دولت و مسئولان انتظار می‌رود با مطالعه صحیح مدیریت بازار را برعهده بگیرند و با تمرکز روی تولید حداقل یک میلیون واحد مسکونی در سال از رواج چنین اتفاقاتی جلوگیری کنند. با وجود اینکه طی این مدت‌ها کارشناسان بارها و بارها به نیاز بازار برای رشد تولید و راه‌اندازی بانک‌های توسعه‌ای به این منظور تاکید کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد مسئولان همچنان به روش منسوخ‌شده و بی‌هدف پرداخت تسهیلات به طرف تقاضا اعتقاد راسخی دارند. چنان‌که اخبار حاکی از آن است که بانک مسکن و دولت به دنبال تصویب طرحی برای تامین مالی بازار اجاره و ایجاد تسهیلاتی برای مستاجران هستند.
طرحی که شاید در نگاه اول حمایتی و مطلوب به نظر برسد، اما بارها و بارها تاثیر منفی خود را روی بازار گذاشته و به سودجویان بهانه‌ای برای افزایش قیمت و اجاره‌بها داده است. اما به هر حال مسئولان برای فرار از حمایت از تولید، حتی به اجرای برنامه‌هایی که در گذشته شکست خورده‌اند تن می‌دهند. حال گفته می‌شود راه‌اندازی صندوق حمایت از مستاجران به عنوان یکی از روش‌های اجرای این طرح در بانک مسکن در حال بررسی است. روش دیگری که هم اکنون مورد بررسی و مطالعه قرار دارد، افتتاح حساب برای متقاضیان به منظور استفاده از امکاناتی همچون دریافت سود سپرده‌گذاری با هدف توانمندسازی مالی به منظور افزایش توان پرداخت در بازار اجاره است؛ به این معنا که مستاجران بتوانند با پس‌اندازکردن مبالغی در بانک مسکن و دریافت سود، توانمندی مالی بیشتری برای حضور در بازار اجاره کسب کنند. اما باز هم نیاز به تاکید است تا زمانی که واحدی برای عرضه وجود نداشته باشد، هر طرحی بهانه‌ای برای افزایش قیمت مسکن می‌شود.
منبع خبر کانکس‌نشینی کیست؟
درباره درج خبر رشد اجاره زمین برای کانکس‌نشینی و چادرنشینی در کرمان به نقل از اتحادیه مشاوران املاک استان رئیس این اتحادیه به «آرمان» می‌گوید: متاسفانه این خبر به شکل بدی منعکس شده است. رسانه منتشرکننده این خبر بی‌دقتی کرده و به جای مصاحبه با مقامات مسئول با فردی گفت‌وگو کرده که صرفا بنگاه مشاور املاک دارد.
جالب آنکه او را به عنوان عضو اتحادیه مشاوران املاک معرفی کرده‌اند! محسن شهریاری ادامه می‌دهد: آقای گلسرخی (مصاحبه‌شونده) فقط چند سال پیش مدت کوتاهی روابط عمومی اتحادیه بود که اکنون صحبت‌های او به هیچ عنوان مورد تایید ما نیست. او درباره اصل خبر رواج کانکس‌نشینی توضیح می‌دهد: نه‌اینکه به طور کلی چنین معضلی در کرمان وجود نداشته باشد، اما انگشت‌شمار است و به شکلی نیست که آن را همگانی و همه‌گیر بدانیم.
اگر چنین موضوعی رواج پیدا می‌کرد قطعا به اطلاع ما می‌رسید. شهریاری در پایان به رشد قیمت مسکن در کرمان می‌پردازد و می‌افزاید: متاسفانه معضل گرانی گریبان‌گیر بخش مسکن کرمان هم شده است و شاهد رشد قیمت‌ها در این بخش هم هستیم. در این شهر طی یک سال اخیر به طور میانگین شاهد رشد ۴۰ تا ۵۰ درصد واحدهای مسکونی بوده‌ایم.
امیر داداشی
- 11
- 1
