رکود عمیق در بورس تهران/ بی توجهی بورس به افزایش پول

بی توجهی بورس به افزایش پول

آخرین آمارهای پولی و بانکی منتشر شده از طرف بانک مرکزی نشان می دهد که رقم کل نقدینگی در شهریور ماه به ۹/ ۲۸۹۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. به این ترتیب به نقدینگی کل کشور در ۶ ماه ابتدایی سال جاری ، حدود ۴۲۴ هزار میلیارد تومان افزوده شده است. به عبارتی هرروز شاهد افزایش بیش از ۲ هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی بودیم. از سوی دیگر، آمارها نشان می دهد رشد نقدینگی شهریور امسال به نسبت مدت مشابه سال گذشته ، ۲/ ۳۶ درصد بوده که تقریباً از آبان ۹۳ به بعد تکرار نشده است. در این میان ولی بررسی ترازنامه های ماهانه بانک مرکزی نشان از افزایش سهم پول نسبت به شبه پول از نقدینگی کل دارد. به این ترتیب در نیمه نخست سال جاری ، حجم پول به رقم ۷/ ۶۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲/ ۸۰ درصد رشد داشته است. بالا رفتن سهم پول از نقدینگی میتواند شرایط را برای بازگشت روند صعودی تورم مهیا سازد. پول به بخش سیال نقدینگی اشاره دارد که در کنار تورم و افزایش عمومی قیمت ها می تواند فعالیت در بازارهای مختلف سرمایه گذاری را افزایش دهد. نرخ پایین بهره بانکی یکی از دلایل تبدیل شبه پول به پول به شمار می رود. بر اساس نظریه های اقتصادی، عرضه و تقاضای پول، تعیین کننده نرخ بهره هستند. عرضه پول توسط بانک مرکزی تعیین شده و تقاضای پول شامل سه مؤلفه تقاضای مصرفی، احتیاطی و سوداگرانه است. در حال حاضر از طرفی عرضه پول از دو محل افزایش پایه پولی و افزایش سهم پول از نقدینگی، افزایش پیدا کرده و از طرف دیگر کاهش تولید ناخالص داخلی منجر به کاهش تقاضای مصرفی پول شده است. این شرایط که از اواسط سال ۹۸ شکلی جدی به خود گرفت از افزایش انتظارات تورمی حکایت دارد و سال گذشته منجر به رشد پرشتاب سهام شد. در حال حاضر اما فعالان بورسی بی توجه به تحولات پولی- بانکی همچنان در صف فروش نظاره گر اخبار مربوط به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هستند.

سایه انتخاباتی بر تالار شیشه ای

همان طور که بارها اشاره شده، مدت هاست شاهد سایه سنگین انتخابات آمریکا بر معاملات بورس تهران هستیم. در این میان برخی معتقدند در صورت انتخاب مجدد ترامپ با رشد نرخ دلار، سهام نیز رونق گرفته و شاهد بازگشت روزهای سبز به تالار شیشه ای هستیم. این گروه طی روزهای گذشته سهامی را که در دو ماه گذشته با افت قابل توجهی مواجه شده بودند را به پرتفوی خود افزوده و در حال حاضر تنها نظاره گر هستند. برخی دیگر نیز بایدن را رئیس جمهور بعدی آمریکا می دانند و با هول و ولا طی روزهای اخیر دست به ماشه فروش شدند. این دسته نیز در حال حاضر تنها در انتظار نتایج انتخابات آمریکاست. از این جهت دست نگه داشتن فعالان بازار نسبت به خرید و فروش سبب شده تا شاهد رکود عمیق در تالار شیشه ای باشیم. روز دوشنبه ارزش معاملات خرد سهام در بورس تهران حدود ۳۵۸۰میلیارد تومان بود که نسبت به روز ماقبل با افت ۲۸ درصدی و نسبت به میانگین روزانه ارزش دادوستدها در ۵ ماه نخست سال ۹۹ با کاهش حدود ۹۰ درصدی مواجه شد. در این میان کارشناسان معتقدند پس از اعلام نتایج این رخداد سیاسی، فارغ از شخصی که بر این کرسی تکیه می زند، بورس تهران در مدت کوتاهی راه خود را پیدا کرده و از حالت انتظاری خارج می شود.

نفس سهام در دست سیاست گذار

علاوه بر افزایش محسوس رکود در معاملات سهام، نقدشوندگی بازار نیز مدت هاست به چالش کشیده شده است.« دنیای اقتصاد» در گزارش پیشین خود با عنوان« متهم اصلاح فرسایشی بورس» به دلایل زمانبر شدن ابرنوسان سهام چه در دوره های صعودی و چه نزولی اشاره کرد. نگارنده در این گزارش تاکید کرد وجود محدودیت های خودساخته ای همچون دامنه نوسان سبب شده تا سهامی که می تواند در عرض یک روز به محدوده ارزندگی خود رسیده و معاملات متعادلی را تجربه کنند، با یک قانون محدودکننده، در دوره های صعودی حبابی شوند و در دوره های نزولی نیز کفی برای آنها شناسایی نمی شود. سیاست گذاری که پیش تر نگرانی خود از حذف دامنه نوسان را از دست رفتن سرمایه مردم عنوان می کرد در حال حاضر میتواند به این سؤال پاسخ دهد که اگر دامنه نوسان نبود چه اتفاقی بدتر از اصلاح اخیر برای معامله گر بورسی رخ می داد؟ سهامداری که در دو ماه گذشته حتی بالغ از ۷۰ درصد از ارزش پرتفوی خود را از دست داده و پایانی نیز برای آن متصور نیست. در این شرایط سیاست گذار به جای مداوای بدنه مریض بازار، با سیاست های جدید خود بیش از گذشته نقدشوندگی سهام را کاهش داد و معاملات روزانه را نیز ممنوع اعلام کرد. ممنوعیتی که قرار بود موقتی باشد اما در حال حاضر با گذشت بیش از یک ماه صحبتی درخصوص بازگشت Day trading نیست. در این میان معامله گران زیادی دیده می شوند که مدت هاست سهامشان در صف های فروش قفل شده و توان نقد کردن دارایی خود در نقدشونده ترین بازار مالی را ندارند. شاید پربیراه نباشد اگر بگوییم در این روزها فروش ملک از نقدکردن سهام در بورس تهران آسان تر شده و مقصر این شرایط تنها سیاست گذاری است که با ترس از جراحی، هر روز حال بازار را وخیم تر می کند.

نگاهی به معاملات روز دوشنبه

در روزی که شاخص سهام با افت ۲/ ۱ درصد به کف جدید یک میلیون و ۲۶۴ هزار واحدی نزول کرد، بیش از ۷۰ درصد سهام با افت قیمت مواجه شدند و در این میان نیمی از نمادها شاهد انتظار بیش از ۴هزار میلیارد تومانی نقدینگی برای خروج از گردونه معاملات بودند. در این بین سهامداران حقیقی برای یازدهمین روز متوالی، خالص فروش مثبتی را ثبت کردند و شاهد جابه جایی سهامی به ارزش ۵۵۱ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودیم. در این میان خودرویی ها با بیشترین خروج پول حقیقی مواجه شدند. در این گروه روز دوشنبه شاهد انتقال سهامی به ارزش ۵/ ۱۴۵ میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی ها به پرتفوی معامله گران عمده بازار بودیم. پس از آن زیرمجموعه های گروه فلزات اساسی در لیست فروش سهامداران خرد قرار گرفتند و شاهد خالص خرید مثبت حقوقی ها در این گروه به میزان ۶/ ۱۰۳ میلیارد تومان بودیم.