رشته برق، یکی از مهمترین رشته مهندسی استتاریخچه رشته برق
الکتریسیته یکی از مباحث جذاب علمی از ابتدای قرن هفدهم بوده است. یکی از نخستین مهندسین برق احتمالاً ویلیام گیلبرت بوده است که اولین وسیلهٔ اندازه گیری الکتریسیته یا الکتروسکوپ را طراحی کرد و آنرا ورسوریوم (versorium) نامید. تا قبل از حدود دههٔ ۱۸۸۰، مباحث مربوط به الکتریسیته و کاربردهای آن، زیرمجموعه ای از فیزیک تلقی می شد. رشته برق نخستین بار در نیمهٔ دوم قرن نوزده میلادی، پس از تجاری سازی تلگراف، تلفن و توزیع برق و استفاده های آن بعنوان یک شغلِ شناخته شده مطرح شد.
هم اكنون، دانشكده های برق كشور به لحاظ كادر علمی و امكانات، در حدی قابل قیاس با دانشگاه های معتبر دنیا هستند. كامپیوتر بعنوان یك وسیله الكتریكی، از مصنوعات و تولیدات رشته برق است.
از حدود سال ۱۸۸۵ بعضی دانشگاه ها و موسسات فناوری مانند دانشگاه کرنل یا موسسهٔ فناوری ماساچوست، رشتهٔ کارشناسی مهندسی برق را ایجاد نمودند. دانشگاه فنی دارمشتات اولین دانشگاهی بود که در سال ۱۸۸۲ دانشکدهٔ مهندسی برق را ایجاد کرد و بعد از آن دانشگاه کرنل و دیگر دانشگاه ها رشته برق را ارائه نمودند.
رشته برق در نیمهٔ دوم قرن نوزدهم میلادی، بعنوان یک شغلِ شناخته شده مطرح شدمعرفی رشته برق
رشته برق بخشی از مهندسی است که با تحلیل و بهره برداری از پدیده هایی فیزیکی که به بارهای الکتریکی و جریان های الکتریکی و آثار آنها سر و کار دارد. محور اصلی فعالیت های مهندسی برق، تبدیل سیگنالی به سیگنال دیگر است. این سیگنال امکان دارد شکل موج ولتاژ یا شکل موج جریان و یا ترکیب دیجیتالی یک بخش از اطلاعات باشد. به عنوان مثال زمانی که با تلفن صحبت می کنیم اول به دستگاهی به نام میکروفون نیاز داریم که صحبت های ما را تبدیل به سیگنال های الکتریکی کند تا بتواند در خطوط تلفن منتقل شود. بعد در طرف دیگر به دستگاهی نیاز داریم که سیگنال هایی که میرسد را به سیگنال های صوتی تبدیل کند تا شخص آن طرف خط بتواند صدای ما را بشنود و مکالمه تلفنی برقرار گردد.
رشته برق مناسب چه کسانی است؟
رشته برق مناسب افرادی است که پیش زمینه قوی در دروس محاسباتی من جمله ریاضی و فیزیک دارند. در واقع رشته برق برای افرادی جذاب خواهد بود که هوش محاسباتی بالایی داشته باشند. افرادی که علاقه دارند وارد رشته مهندسی برق شوند، باید بدانند که وارد یکی از سخت ترین رشته های دانشگاهی خواهند شد. به همین دلیل اشخاصی که خواهان انتخاب رشته برق هستند، باید این مسئله را در نظر بگیرند که تحصیل در این رشته احتیاج به تلاش و کوشش فراوانی دارد.
برای ورود به رشته برق پایه ای قوی از ریاضیات لازم است. همچنین، آشنایی با برنامه نویسی به زبان های C و ++ C باعث می شود در رشته برق موفقیت بیشتری کسب کنید. علاوه بر این تسلط بر زبان انگلیسی مثل دیگر رشته ها لازم و ضروری است.
رشته برق برای افرادی جذاب خواهد بود که هوش محاسباتی بالایی دارندگرایش های مقطع کارشناسی رشته برق
رشته برق در مقطع کارشناسی دارای ۵ گرایش زیر است. در بعضی دانشگاه ها، گرایش دانشجو بعد از گذراندن ۳ تا ۵ ترم معلوم می شود.
- مهندسی الکترونیک
- مهندسی مخابرات
- مهندسی قدرت
- مهندسی کنترل
- مهندسی پزشکی (بیوالکتریک ـ بیوانفورماتیک در برخی دانشگاه ها)
- مهندسی الکترونیک: رشته برق هنوز هم مهندسی الکترونیک را در دانشگاه ها تحت پوشش قرار می دهد و فارغ التحصیلان، مهندس برق لقب می گیرند. بعضی بر این باورند که «مهندس برق» باید برای کسانی بکار رود که در مهندسی قدرت و جریان های بالا یا مهندسی فشار قوی تخصص دارند. در حالیکه گروهی دیگر معتقد هستند که مهندسی قدرت تنها یکی از شاخه های مهندسی برق است. در سال های گذشته رشته هایی جدید و جداگانه مانند مهندسی اطلاعات و مهندسی سیستم های مخابراتی را شاهد بوده ایم که در گروه های آموزشی تحت همین نام ها تحصیل می شوند. اکثر دانشگاه های اروپایی رشته مهندسی برق را برای مهندسان قدرت استفاده کرده و بین مهندسی برق و الکترونیک تفاوت قائلند. در آغاز دهه ۱۹۸۰ هم واژه مهندسی کامپیوتر معمولاً برای اشاره به الکترونیک و مهندسی اطلاعات استفاده می شد.
- مهندسی مخابرات: یکی از گرایش های رشته برق مخابرات است که در رابطه با مخابرات نوری میدان و امواج سیستم مخابرات می باشد. هدف رشته برق مخابرات ایجاد رابطه بین دو یا چند کاربر است که با نظریه های گوناگون این کار را انجام می دهد و باید انجام فرایندها بهینه سازی شود. بدین ترتیب هدف این رشته تربیت افرادی است که بتوانند در چهار زمینه فرستنده، مرحله میانی، گیرنده و گسترش شبکه فعالیت کنند. رشته برق مخابرات از دو گرایش میدان و سیستم تشکیل میشود.
یکی از گرایش های رشته برق، مخابرات است که در رابطه با امواج سیستم مخابرات می باشد- مهندسی قدرت: رشته برق گرایش قدرت از رشته های بسیار پرکاربرد و پولساز در دنیای امروز است که از روش کنکور گروه ریاضی می توان به تحصیل در آن پرداخت. هدف این رشته تولید برق در نیروگاه ها، انتقال برق از طریق خط انتقال و توزیع در شبکه های شهری است که به مصرف برق خانگی و کارخانجات برسد. از افرادی که در زمینه برق قدرت تحصیل دارند انتظار میرود با روش های گوناگون تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم های توزیع آشنا باشد. رشته برق قدرت آن قدر در اغلب کشورها مهم شده است که بعضی درس ها برای آن کشور، بومی سازی شده است یعنی دولت تصمیم دارد افراد حتماً در زمینه هایی مانند تولید، انتقال، توزیع، مدیریت، اصلاح و سایر موارد دیگر تخصص کسب کند و جذب بازار کار شود.
- مهندسی کنترل: یکی از گرایش های رشته برق، مهندسی کنترل است. در سیستمهای پویا مانند سیستمهای الکتریکی، مکانیکی و بیولوژیکی که متغیر با زمان بوده و اغتشاشات متعددی هم بر آن ها اثر می کنند، مسئله کنترل خودکار و تغییر رفتار سیستم برای نزدیک کردن پاسخهای آن ها به مقادیر مطلوب مورد نظر می باشد. هدف از گرایش کنترل در دانشکده مهندسی برق، آشنایی دانشجویان با نحوه تحلیل و مدلسازی سیستمهای پویا و معرفی اصول طراحی و شیوه استفاده از سیستمهای کنترل خودکار برای بهبود رفتار اینگونه سیستمها می باشد. علاوه بر این، با توجه به قابلیتهای نوینی که در طی دهه های گذشته در پردازش اطلاعات به وسیله کامپیوتر به وجود آمده است، کاربرد کامپیوتر در شبیه سازی رفتار سیستمهای پویا قسمتی از برنامه آموزشی مجموعه کنترل را تشکیل می دهد. کاربرد سیستمهای گوناگون کنترل در کارخانه ها و مراکز صنعتی و واحدهای خدماتی، نیروگاهها، سیستمهای هوا – فضایی، مهندسی پزشکی و حتی اقتصاد و مدیریت صنعتی، بخشی از کاربردهای متنوع مجموعه کنترل در صنایع مختلف است.
- مهندسی پزشکی: شاید به جرأت بتوان گفت که پیشرفتهای عمده گذشته در زمینه پزشکی مرهون پیشرفتهای مهندسی است. اگر به عنوان مثال میتوان جراحی قلب باز انجام داد علل آن دستگاهی است که میتواند عمل قلب را در بازه زمانی که قلب بیمار از بدنش خارج شده و تحت عمل جراحی قرار گرفته است، انجام دهد. به همین علت رشته برق در سالهای گذشته کم کم در مجموعه گرایشهای مهندسی برق قرار گرفته است. دانشجویان رشته برق معمولاً علاوه بر آموزشهای مهندسی مقداری نیز آموزش پزشکی خواهند داشت. به همین جهت و با توجه به حجم آموزشها معمولاً دانشجویان رشته برق باید آمادگی ادامه تحصیل تا سطح کارشناسی ارشد را داشته باشند تا بهتر بتوانند مفید واقع شوند. به هر صورت در رشته مهندسی برق نیز امکانات کاری خوبی وجود خواهد داشت.
دانشجویان رشته برق علاوه بر آموزشهای مهندسی مقداری آموزش پزشکی هم خواهند داشتوضعیت ادامه تحصیل رشته برق در مقاطع بالاتر
فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی رشته برق که مدرک خویش را در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل می گیرد، میتواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته ای که برق زیر مجموعه ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. رشته برق به صورت: مهندسی برق- الکترونیک، برق- قدرت، برق- مخابرات (حاوی گرایش های: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است. برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی رشته برق، میتوان، در هر یک از زیرشاخه های تخصصی تر گرایشهای مذکور میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. امکان ادامه تحصیل در کلیه گرایشهای نامبرده در مقطعهای کارشناسی ارشد و تا حد زیادی در دوره دکتری، در درون کشور وجود خواهد داشت. رشته برق به علت کاربردی بودن آن در خیلی از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امکان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می کند.
بازار كار رشته برق
گرچه رشته برق به گرایش هایی تقسیم شده كه دانشجو حداكثر در یك زمینه تخصص می یابد ولی برنامه های آموزشی طوری تدوین شده كه دانشجو را برای كار در هر چهار گرایش آماده می كند و دانشجویان میتوانند با قدری مطالعه بیشتر در گرایش های دیگر هم به كار بپردازند.
برعکس این مسئله که شرکت های متعددی برای استخدام دانش آموختگان رشته برق وجود دارد، ولی هم اینک به علت اشباع شدن کشورمان از مهندسین برق طی سالیان گذشته، فرصت های شغلی برای این قشر کم شده است.
با توجه به افزایش روز افزون احتیاج به انرژی و نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالیانه باید حدود ۱۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید کشور اضافه شود که این نیاز به احداث نیروگاه های جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص رشته برق و قدرت دارد. این اشخاص در قسمت های مختلفی مانند کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و ... می توانند کار کنند و همچنین امکان دارد جذب وزارتخانه های پست و تلگراف و تلفن، صنایع، دفاع و سازمان های گوناگون خصوصی و دولتی شوند.
گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 12
- 5
