اظهار نظرها و بیان دیدگاه‌ها درمورد انتخابات پیش‌رو نشان از آن دارد که پراکندگی نگرش‌ها درشرایط کنونی امکان رسیدن به نظر یکسانی را با چالش و دشواری بسیار همراه کرده است. اگر چه دامنه تحولات پیش‌رو می‌تواند اسباب تغییر نگرش‌ها و رویکردها شود و حتی عوامل اثرگذار را دستخوش چالش و دگرگونی کند. ولی واقعیت‌های کنونی نشان از گسست‌های فعال بین بدنه اجتماعی وکنشگران سیاسی و همچنین فاصله معنادار بین طیف‌های مختلف و کنشگران گوناگون اصلاح‌طلبی دارد.
ناگفته پیداست که عملکرد دولت آقای روحانی از سویی و فراکسیون امید درمجلس از سوی دیگر سبب فاصله گرفتن بیشتر مردم از حاکمیت و بروز تردید در توفیق اصلاح‌طلبان درحل مشکلات و تنگناهای کنونی شده است. اینکه بگوییم دولت روحانی دولت اصلاحات نیست یا فراکسیون امید در مجلس اکثریت نیست، در اصلِ موضوع تغییری ایجاد نمی‌کند. اصلاح‌طلبان نقش مهمی درروی کار آوردن آقای روحانی و انتخابات مجلس داشته‌اند و چینش لیست امید برای پر کردن همه سهمیه‌های انتخاباتی و دفاع از بخش بزرگی از نمایندگان کنونی مجلس حاصل چنان تدارکات و برنامه‌ریزی‌هایی بوده است. اینکه آقای روحانی پس از دستیابی به قدرت تغییر موضع داده یا نمایندگان برگزیده راه خود را از اصلاح‌طلبان جدا کرده یا فراکسیون امید به رهبری آقای عارف کم‌توان‌‌تر از حد انتظار ظاهر شده‌اند، به حل مشکل کمکی نخواهد کرد
دولت آقای روحانی با فاصله گرفتن از تعهدات انتخاباتی و فراکسیون امید با ترس‌های پیدا و ناپیدای حاکم برمدیریت فراکسیون اسباب این شده است که میل به تکرار در مردم فروکش کرده و تولید ناامیدی افزایش یافته و امکان اثرگذاری بررفتار حاکمیت از طریق صندوق رای با چالش روبه‌رو شود.
درچنین شرایطی با وجود بحران‌های فراگیر داخلی ومشکلات و بحران‌های خارجی و رفتار دولت ترامپ و برخی کشورهای منطقه‌‌‌ای وشرایط ویژه حاکم برکشور انتخابات پیش‌رو چالشی‌‌ترین انتخابات خواهد بود.
کنشگران اصلاح‌طلب وگروه‌های اصلاح‌طلب تاکنون کم وبیش درباره انتخابات اظهار نظر کرده‌اند ولی شاید مهمترین موضوع این باشد که ۱- پراکندگی دیدگاه‌ها بیش از آن است که اسباب هماهنگی و رویه یکسان شود ۲- فاصله معنادار طبقات اجتماعی و رای‌دهندگان با احزاب اصلاح‌طلب وکنشگران سیاسی معنادارتر از آن است که بتوان از آن به سادگی گذشت.
به طور خلاصه دیدگاه‌هایی که در بین گروه‌های مختلف وجود دارد از شرکت فراگیر تا تحریم گسترده در نوسان است و هریک از گروه‌ها وافراد برای پیشبرد دیدگاه‌های خود استدلال‌های خودرا داشته وهمه دیدگاه‌ها مبتنی برمبنایی تئوریک است.
دیدگاه‌های کنونی را می‌توان به صورت ساده این چنین بیان کرد:
۱- شرکت فعال بدون قید وشرط
۲- شرکت مشروط
۳- عدم شرکت
۴- تحریم
دیدگاه نخست با پذیرش وضع موجود ونهادها و افراد اثرگذاری بر رایزنی برای گرفتن سهم بیشتر استوار است وهرگونه عدم شرکت را به حذف دائمی از میدان قدرت تعبیر می‌کند.
برخی گروه‌ها و افراد که ازاین دیدگاه بیشتر پشتیبانی می‌کنند، همانند آقای بهزاد نبوی و با حسین مرعشی به بخشی از جریان‌های اصلاح‌طلب وابستگی دارند، درحالی که آقای مرعشی دیدگاه بخش بزرگتری از کارگزاران را نمایندگی می‌کند این امر درمورد آقای نبوی صدق نمی‌کند و آقایان تاجزاده وقدیانی و آقاجری هریک مواضع متفاوت و مبانی مختلفی را اسباب تحلیل و اظهار نظر خود قرار می‌دهند.
دیدگاه دوم که مشارکت را مشروط به امکان رای دادن به نامزدهای مورد قبول خود می‌داند، نظارت فراقانونی را مانع بزرگ انتخابات دانسته و بر تعدیل این روش به منظور امکان معرفی نامزدهای مطرح در سطح ملی تاکید کرده وبدون این اقدام شرکت در انتخابات را مفید ندانسته واسباب اصلاح وتغییر نمی‌شناسد.
آقای تاجزاده واعضای حزب اتحاد ملت بیشتر از این دیدگاه سخن گفته و بر آن تاکید کرده‌اند. سخنان آقای حجاریان و شکوری‌راد و... در همین راستا ارزیابی می‌شود.
دیدگاه سوم که برعدم شرکت در انتخابات تاکید می‌کند، تمایلی به تحریم انتخابات نداشته ولی انتخابات را با شرایط کنونی فاقد معنا و اثرگذاری می‌داند و روندهایی که مجلس را کم اثر و قدرت را به نهادهای انتصابی منتقل کرده است و قدرت متمرکز و غیرپاسخگو را حاکم برکشور کرده دلیلی برای عدم شرکت دانسته و درعین حال مایل به این نیست که هم‌سو با مخالفان نظام سیاسی کشور تحریم انتخابات را که به معنای دعوت همگانی به عدم شرکت است، در دستور کار خود قرار دهد.
دیدگاه چهارم براین باور است که با وضعیت کنونی امکان هیچ گونه اصلاحی درکشور وجود ندارد و با دعوت به تحریم انتخابات اعتبار انتخابات رابه چالش می‌کشد و سعی براین دارد که از انتخابات مشروعیت‌زدایی کنند. طرفداران این دیدگاه دربین بخش‌های مختلف اجتماعی وکنشگران سیاسی داخل کشور وهمچنین گروه‌های سیاسی فعال خارج از کشور و طرفداران براندازی پراکنده هستند.
برای دستیابی به یک نتیجه‌گیری عملی به ناگزیر بایستی استدلال همه گروه‌ها و صاحبان این دیدگاه‌ها را به خوبی واکاوی کرد و با چالش هریک از این دیدگاه به تصمیم خردمندانه در شرایط کنونی کشور دست پیدا کرد.
یدالله اسلامی
- 19
- 4
