همه چیز در مورد طلاق بائن و انواع آن

در طلاق بائن، زن در زمان عده، به مرد مَحرم نیست

طلاق

طلاق از نظر لغوی به معنای رها شدن و گشودن گره است و بعنوان ابزاری در جهت جدایی زوجین استفاده می شود. احکام مربوط به طلاق، از فقه اسلامی نشات گرفته اند که طبق آن، انواع طلاق عبارتست از طلاق رجعی و طلاق بائن. البته تقسیم بندی طلاق به رجعی و بائن تنها یک گروه از تقسیمات طلاق به شمار میرود.

طلاق رجعی

در طلاق رجعی، کلمه «رجعی» از رجوع به معنای بازگشت می آید و به این معناست که در طلاق رجعی بعد از طلاق تا آخر مدت عده برای شوهر حق رجوع و بازگشت به وضعیت زوجیت وجود دارد. یعنی شوهر میتواند بعد از طلاق در ایام عده به دلیل رجوع با نوشتن چیزی یا انجام کاری مانند خریدن هدیه برای همسرش، بگوید از طلاق منصرف شده است و می خواهد با همسرش هم چنان زندگی کند.

طلاق بائن

طلاق بائن، طلاقی است که در آن، مرد نمی تواند به زن رجوع کند؛ یعنی نمی تواند بدون عقد او را مجدداً همسر خود قرار دهد. این نوع از طلاق در مقابل طلاق رِجعی است که در آن، مرد در زمان عِدّه، میتواند به زن رجوع کند.

در طلاق بائن، در صورت انصراف زن و شوهر از جدایی، باید مجددا عقد کنند

طلاق بائن آثاری که طلاق رجعی بر جای می گذارد را نخواهد داشت. من جمله این که زن در طول مدت عده حق دریافت نفقه نخواهد داشت و در صورتی که در مدت عده یکی از دو طرف فوت کند، دیگری از او ارث نخواهد برد.

انواع طلاق بائن

طلاق های زیر از انواع طلاق بائن محسوب میشوند:

- طلاق زنی که پس از ازدواج با او آمیزش نشده است.

- طلاق دختری که نُه سالش تمام نشده است.

- طلاق زن یائسه

- طلاق زن مختلعه (طلاق خلع)

- طلاق مُبارات

- سه طلاق کردن زن

طلاق خلع از اقسام طلاق بائن است

طلاق زن یائسه: یکی از انواع طلاق بائن، طلاق زن یائسه است. در صورتیکه مردی همسر یائسه خود را طلاق بدهد، لازم نیست زن یائسه عده نگه دارد و بدین ترتیب مهلتی هم برای انصراف از طلاق وجود ندارد و برای ادامه زندگی مشترک، باید مجدداً با هم ازدواج کنند.

طلاق زن مختلعه (طلاق خلع): طلاق خلع همان طلاقیست که در آن «زن مهرش را حلال و جانش را آزاد می کند» یعنی زن برای این که از زندگی با شوهرش ناراضی است و نمی خواهد دیگر با او زندگی کند، به شوهرش مالی را می دهد یا از گرفتن مهریه چشم پوشی می کند تا شوهر راضی شود که وی را طلاق دهد. این طلاق یکی از اقسام طلاق بائن است.

طلاق مُبارات: طلاق مبارات که یکی از انواع طلاق بائن است در واقع همان طلاق توافقی است. در طلاق مبارات زوجین هر دو حاضر به ادامه زندگی مشترک نیستند. بنابراین با توافق بر سر تمام مسائل من جمله مسائل مالی و حقوقی و در صورت داشتن فرزند بر سر حضانت فرزند طلاق می گیرند.

سه طلاق کردن زن: مورد دیگر طلاق بائن، سومین طلاق است که پس از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از اینکه وصلت در نتیجه رجوع یا در نتیجه نکاح جدید باشد. اگر شوهر زن خویش را سه طلاقه کند یعنی او را سه بار طلاق بدهد و مجدداً با او ازدواج کند یا اینکه سه بار او را طلاق بدهد و در مدت عده، از طلاق منصرف شود و رجوع کند، در بار سوم دیگر طلاق او رجعی نیست و نمی تواند در مدت عده از دادن طلاق پشیمان شود بلکه طلاق او بائن است و بین زن و شوهر جدایی کامل ایجاد می شود.

آثار طلاق بائن

یکی از آثار مهم طلاق بائن اینست که زن و شوهر  بعد از طلاق به کلی از هم جدا شده و مرد می تواند بدون اجازه دادگاه ازدواج کند و هیچ تکلیفی هم به پرداخت نفقه به زن سابق خود ندارد. در این مدل طلاق زن و مرد از هم ارث نمیبرند و زن باید خانه شوهر را پس از طلاق ترک کند و اگر عده نداشته باشد می تواند بلافاصله ازدواج کرده و اقامتگاه و نام خانوادگی واقعی خود را استفاده کند. یعنی می تواند به دلخواه خود زندگی کند. اگر شوهر در حال بیماری زن خود را طلاق دهد و بعد بر اثر ان بیماری بمیرد زن از وی ارث میبرد اگر چه طلاق بائن باشد ولی به شرط ان که زن شوهر نکرده باشد.

یکی از آثار مهم طلاق بائن اینست که زن و شوهر به کلی از هم جدا میشوند

احکام طلاق بائن

۱- در طلاق بائن، زن در زمان عده، به مرد مَحرم نیست. احکام زوجیت مانند وجوب اطاعت از شوهر، ارث بردن زوجین از یکدیگر، حرمت خروج از خانه بی اجازه مرد و وجوب نفقه مرد هم بر او جاری نمی شود. البته در صورتیکه زن حامله باشد، بر مرد واجب است که تا زمان وضع حمل، نفقه او را بپردازد.

۲- امروزه به علت ماده ۱۰۴۱ اصلاحی قانون مدنی که نکاح پیش از بلوغ را به شرط مصلحت طفل، با تشخیص دادگاه و اذن ولیّ او صحیح به شمار آورده و همچنین قول فقهای امامیه مبتنی بر باین بودن طلاق صغیره، باید گفت این طلاق هم در حقوق مدنی بائن تلقی می شود.

۳- در صورتیکه زوج از این امر (رجوع زوجه به بذل) آگاهی نداشته باشد، رجوع زوجه به بذل باطل خواهد بود. رجوع باید بگونه ای باشد که زوج هم توانایی رجوع به نکاح را داشته باشد. با رجوع زوجه به بذل، وصف بائن بودن طلاق زائل شده و در اینصورت طلاق رجعی می شود و شوهر میتواند در ایام عده به زوجه رجوع کند. بدین ترتیب در طلاق خلع، اگر زوجه نسبت به بذل رجوع کند، طلاق رجعی می شود و زوج میتواند به زوجه رجوع کند، هر چند زوجه راضی به این امر نباشد و اگر راضی به رجوع باشد، زوج میتواند رجوع کند، حتی اگر زوجه نسبت به بذل رجوع نکرده باشد.

چگونه طلاق بائن به طلاق رجعی تبدیل می گردد؟ 

همان طور که گفته شد طلاق بائن طلاقی است که در آن پس از خوانده شدن صیغه طلاق زوجیت از بین رفته و حق رجوع از بین می رود. در این طلاق زن مهریه اش را به مرد می بخشد و در عوض طلاق می گیرد. با این وجود زن میتواند بعد از طلاق در مدت عده مهریه ی بخشیده شده ی خود را طلب کند. در صورتیکه چنین اتفاقی رخ دهد طلاق از حالت بائن خارج شده و به طلاق رجعی تبدیل می گردد و مرد حق رجوع پیدا می کند.

طلاق بائن چه تفاوتی با طلاق رجعی دارد؟

طلاق بائن دقیقا در نقطه ی مقابل طلاق رجعی قرار دارد؛ یعنی برعکس طلاق رجعی، پس از طلاق، هر چند زن باید عده نگه دارد ولی در مدت عده، زن و شوهر نمی توانند از جدایی پشیمان شوند. در واقع با طلاق، بین زن و شوهر جدایی کامل اتفاق می افتد و بخاطر همین در مدت عده چنانچه از طلاق منصرف شوند باید با جاری کردن صیغه عقد ازدواج مجددا ازدواج نمایند. نفقه ی زن در مدت عده هم بر خلاف طلاق رجعی، به عهده ی مرد نیست و درصورتی که زن یا شوهر در مدت عده بمیرد، دیگری از او ارث و میراث نمی برد.

در طلاق بائن، زن در طول مدت عده حق دریافت نفقه نخواهد داشت

گردآوری: بخش سلامت سرپوش