یبوست بعد از زایمان:
یبوست از جمله مشکلات دستگاه گوارش است که همه ما ممکن است در طول زندگی آن را تجربه کرده باشیم. یبوست در اثر کم شدن حرکات روده ایجاد می شود برای زنان در دوران بارداری و بعد از زایمان شایع است. دستگاه گوارش مواد غذایی را در طی فرآیند گوارش به روده کوچک منتقل می کند، در روده باریک مواد مغذی جذب می شوند و باقی مواد به روده بزرگ منتقل می شوند و در روده بزرگ آب جذب می شود.
در صورتی که این مواد مدت بیشتری در روده بمانند آب بیشتری از آنها جذب خواهد شد و در نتیجه سفت تر می شوند و فرد درگیر یبوست می شود.
دفعات اجابت مزاج در افراد مختلف متفاوت است، برخی افراد به روزی سه بار هم می رسد و در برخی دیگر هفته ای سه مرتبه بیشتر صورت نمی گیرد، در صورتی که بیشتر از سه روز دفع نداشته باشید باید به پزشک مراجعه کنید، در غیر این صورت مدفوع بسیار سفت خواهد شد و خارج کردن آن دشوار می شود، همین موضوع می تواند روده را ببندد و حتی فرد به عمل جراحی نیاز پیدا کند.
برای زنان در دوران بعد از زایمان؛ بواسیر و یبوست غالبا با همدیگر بروز می کنند، بنابراین زنان نگران هستند در اثر حرکت روده بواسیر آنها تحریک شود. یبوست بعد از بارداری ممکن است در اثر عواملی از جمله؛ ترشح هورمون های بارداری، برش دادن دستگاه تناسلی برای انجام جراحی و مصرف مکمل های آهن ایجاد شود. از طرفی در حین زایمان طبیعی عضلات کف لگن یا اسفنکتر مقعد مادر ممکن است آسیب ببیند و در نهایت منجر به مشکلات یبوست بعد از زایمان شوند. این مشکل بعد از زایمان تا چند روز طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
دلایل ایجاد یبوست بعد از زایمان:
یبوستی که بعد از زایمان ایجاد می شود غالبا از دوران بارداری آغاز شده است و بعد از تولد نوزاد همچنان ادامه می یابد و در دوران شیردهی نیز وجود دارد، در برخی مادران این مشکل حتی زمانی که کودکشان نوپا است هم ادامه دارد. یبوست در اثر عوامل مختلفی ایجاد می شود که می تواند شامل؛ آسیب دیدن دستگاه گوارش در بدو تولد، تغییرات هورمونی، داروها، ترس از زایمان، کم آبی و... باشد. در ادامه به سایر عوامل ایجاد کننده یبوست در دوران بارداری خواهیم پرداخت:
- گاهی مادر به اسهال در بارداری یا در اوایل روند زایمان طبیعی مبتلا می شود که می تواند منجر به یبوست شود.
- در حین زایمان حرکات طبیعی روده کاهش پیدا می کند که همین موضوع می تواند یبوست را در مادران باردار ایجاد می کند زیرا اعصاب که در ناحیه واژن و مقعد به دلیل کشش ایجاد شده ممکن است در هنگام زایمان طبیعی و یا عمل سزارین مبتلا به بی حسی کاملی شود.
- ویتامین هایی که در دوران بارداری و شیردهی مصرف می شود می تواند منجر به یبوست بعد از زایمان شود، مصرف قرص های آهن در دوران بارداری هم می تواند منجر به یبوست شود.
- دستگاه گوارش مادر در طی فرایند زایمان طبیعی بسیار آهسته کار می کند، همین موضوع در نهایت سبب یبوست شود.
- استرس و اضطراب از جمله عواملی است که می تواند راه خروجی مدفوع سفت کند، ترسی که مادر بعد از زایمان از بروز درد ناشی از اجابت مزاج دارد یبوست را در وی تشدید خواهد کرد.
- هورمون ها از دیگر دلایل ایجاد یبوست بعد از زایمان است، در این حالت ترشح سطح بالایي از هورمون پروژسترون را داریم که در طول بارداری ایجاد می شود.
- به علت بخیه، آسیب و کبودی هایی که در روند زایمان طبیعی برای مادر ایجاد می شود استفاده کردن از توالت برای آنها آزاردهنده خواهد بود.
- ترس از پاره شدم بخیه ها در اثر نشستن در دستشویی منجر می شود یبوست بعد از زایمان را تشدید کند.
در برخی زایمان ها پزشکان از ابزاری به نام فورسبعد استفاده می کنند که کمک می کند نوزاد متولد شود، بازکردن دهانه رحم در این حالت می تواند حرکات روده را کند کرده، همین فشار دادن نوزاد به فضای خارج از بدن مادر می تواند یکی دیگر از دلایل یبوست برای مادران باشد.
- مسکن هایی که مانند مثل پتیدین و یا diamorphine که برای کاهش درد در حین زایمان طبیعی استفاده می شود، می توانند سرعت حرکات روده را بعد از زایمان کاهش داد.
جلوگیری از ابتلا به یبوست در دوران بارداری:
روش های زیادی وجود دارد که می تواند از یبوست جلوگیری کند و می توان با برنامه ریزی و مطالعه دقیق از ایجاد این عارضه بعد از زایمان جلوگیری کرد. باید توجه کرد که برای پیشگیری از یبوست رژیم غذایی نقش مهمی ایفا می کند، در ادامه به مواردی اشاره خواهیم کرد که می تواند از یبوست بعد از زایمان جلوگیری کرد:
استفاده از گوشت تازه
مصرف کاست و شیر
نوشیدن مقدار زیادی آب
استفاده از میوه و سبزیجات به همراه پوستشان
مصرف روزانه دوقاشق روغن کنجد یا روغن هسته انگور،روغن زیتون
استفاده فروان از حبوبات مثل لوبیا
مصرف غلات
مصرف میوه خشک
اجابت زمان در زمان های مشخص
ورزش کردن روزانه حدود ۲۰ دقیقه
استفاده از فیبرها به شکل تدریجی
اجتناب از استرس و عصبانیت بی دلیل
درمان یبوست بعد از زایمان:
نوشیدن مقدار مناسب مایعات:
مایعات مخصوصا آب حدود ۸ تا ۱۰ لیوان به صورت روزانه می تواند کمک بزرگی در زمینه از بین بردن یبوست به فرد کند، البته نوشیدن مقدار زیادی آب میوه و یا آب آلو برای حل مشکل ناشی از یبوست می تواند بسیار مفید واقع شود. توصیه می شود بعد از بیدار شدن از خواب یک فنجان آب گرم بنوشید تا یبوست شما رفع شود.
فیبر سرشار موادغذایی:
غلات سبوس دار، برنج قهوه ای، نان قهوه ای، سبوس، جو دو سر، دانه کتان، لوبیا، میوه و سبزیجات تازه دارای مقدار زیادی از فیبر هستند از این رو می توانند کمک شایانی به از بین بردن یبوست بعد از زایمان کنند.
پرهیز از استفاده موادغذایی تصفیه شده:
نان سفید و مواد غذایی سفید رنگ، از جمله مواد تصفیه شده اند که باید از مصرف آنها در این دوران خودداری شود چون می توانند یبوست را تشدید کنند.
توجه به نیاز دفع:
نباید نیازی که به دفع دارید را نادیده بگیرید، شاید اوایل برای شما سخت باشد اما هر چه بیشتر این موضوع را طولانی کنید، مدفوع نیز سفت تر می شود در نتیجه درد شما نیز افزایش خواهد یافت.
انجام پیاده روی:
در صورتی که زایمان سزارین یا اپیزیوتومی داشته اید راه رفتن در ابتدا برایتان کمی دشوار است اما باید بدانید که راه رفتن حتی اگر در حد چند قدم ساده باشد می تواند به دفع راحت تر شما بسیار کمک کند.
استفاده از میوه های خشک شده:
زنانی که زایمان کرده اند و درگیر یبوست شدند می توانند از انجیر، کشمش، زردآلو و آلوی خشک را در کنار آجیل استفاده کنند، این موادغذایی علاوه بر تقویت بدن، تامین سلامت و امگا ۳ می تواند در درمان یبوست کمک کننده باشد و دوران نقاهت را کاهش دهد.
استفاده از ملین ها:
در این مورد باید از پزشک خود طالاعات کسب کنید، در صورتی که در ناحیه پرینه پارگی دارید و تا مقعد کشیده شده است لازم است از ملین ها استفاده کنید. در صورتی که از بواسیر و یبوست رنج می برید و همزمان مکملهای قوی آهن برای کم خونی یا داروی مسکنی مصرف میکنید که می توانند روی حرکات روده تاثیر بگذارند، استفاده از ملین ها بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
پسیلیوم:
اولین اجابت مزاج هنگامی که مدفوع نرک نگه داشته شود آسان تر صورت خواهد گرفت. در صورتی که می خواهید از قوام مدفوع اطلاع کسب کنید می توانید بعد از زایمان ۱ تا ۲ قاشق فرآورده ی پسیلیوم استفاده کنید، البته باید توجه کنید در هر بار مصرف این ماده دست کم ۲۰ تا ۲۵ سی سی آب نیز خورده شود.
ماساژ شکم به پایین و بالا:
در صورتی که فشار را احساس می کنید، می تواند از ماساژ شکمی به عنوان یک روش ساده و موثر برای تحریک روده استفاده کنید. استفاده از معلومات یک فیزیوتراپ یا فیلم های آموزشی می تواند روش مناسب را به شما نمایش دهد. برای نتیجه بهتر، ماساژ را مستقیماً قبل یا بعد از غذا انجام دهید.
شیر دادن نوزاد:
در صورتی که مادر برای تغذیه نوزاد از شیر خودش استفاده کند می تواند مشکلات ناشی از یبوست را تا حد زیادی از بین ببرد، زیرا با مکیدن سینه مادر توسط نوزاد؛ رحم تحریک شده و به حرکات ساده ی روده کمک شایانی می کند.
مراجعه به پزشک:
یبوست می تواند نشانه مشکلات دیگری باشد لذا در صورتی که با علائم زیر همراه بود لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- دل درد همراه با یبوست شدید که گاهی به اسهال تبدیل می شود.
- مشاهده مخاط یا خون در مدفوع.
- گاهی زور زدن یا مدفوع بسیار سفت می تواند سبب هموروئید یا تشدید آن شود، این موضوع می تواند بسیار آزاردهنده باشد اما غالبا مشکل جدی ایجاد نمی کند و بعد از مدت کوتاهی بعد از زایمان برطرف می شود، اما اگر درد شدیدی داشتید یا از مقعد خود خونریزی مشاهده کردید حتما با پزشک مشورت کنید.
گردآوری: بخش زناشویی سرپوش
- 15
- 6