فریز کردن تخمکفریز کردن تخمک چیست؟
فریز کردن تخمک نوعی روش کمک باروری محسوب می شود که جهت حفظ قدرت باروری زنان مورد استفاده قرار می گیرد. در طی این فرآیند تخمک های بالغ شده از تخمدان زن خارج شده، فریز می شود و در نهایت به ذخیره کردن آن می پردازند.
بعد از سن ۳۵ سالگی و افزایش سن افراد؛ احتمال بارداری به مراتب کاهش می یابد لذا دغدغه زوجین با این موضوع زیاد شده و در نتیجه به دنبال روش های کمک باروری مانند فریز کردن تخمک می روند که بسیار کاربردی و سودمند می باشد. مناسب ترین سن برای انجام این کار قبل از ۳۵ سالگی است، اما در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی هم فریز کردن تخمک قابل انجام است.
تخمک های فریز شده می توانند تا ۱۰ سال بعد هم باقی بمانند و سپس در سن ۵۵ سالگی از تخمک ها استفاده می شود. بین ۶ تا ۱۵ عدد تخمک می تواند ذخیره شود، انجماد در دو مرحله نابالغ و بالغ می تواند انجام شود، تخمک های بالغ به راحتی فریز می شوند درحالی که فریز تخمک های نابالغ چندان مورد رضایت نبوده است. میزان تشکیل جنین هایی که با استفاده از تخمک های نابالغ هستند بسیار اندک است.
فرآیند انجام فریز تخمکمراحل فریز تخمک:
فردی که درخواست فریز کردن تخمک را دارد باید تمامی مراحل را پشت سر بگذارد به این صورت که ابتدا باید به یک مرکز ناباروری مراجعه کند، روز سوم سیکل قاعدگی یک آزمایش هورمونی از قبیل؛ FSH، AMH و استرادیول همچنین آزمایش بیماری های عفونی مانند HIV و هپاتیت را انجام دهد. سپس باید سونوگرافی برای بررسی وضعیت تخمدان ها و فولیکول ها صورت بگیرد. بعد از انجام بررسی های اولیه؛ دیگر مراحل فریز کردن تخمک به ترتیب زیر انجام می شود:
تحریک تخمدان:
در ابتدا با استفاده از داروهای محرک تخمک گذاری مانند داروهای حاوی FSH ، HMG و داروهای آگونیست و آنتاگونیست هورمون آزاد کننده گونادوتروپین؛ تخمدان ها تحریک می شوند تا به جای یک تخمک تعداد بیشتری تخمک بالغ شده و در سیکل قاعدگی شرکت کنند.
زمانی که فرد داروهایی جهت تحریک تخمدان مصرف می کند، باید چندین بار تحت نظر پزشک معالج خود سونوگرافی واژینال انجام دهد تا تعداد و اندازه فولیکول ها بررسی شود، از طرفی جهت تعیین میزان هورمون ها آزمایشات هورمونی باید بعد از استفاده از داروها انجام شود.
عمل تخمک گیری یا پانکچر:
از مراحل فریز کردن تخمک می توان به تخمک گیری اشاره کرد که با استفاده از سونوگرافی واژینال وضعیت بررسی می شود و سپس با استفاده از سوزن توخالی نازک فولیکول های مناسب و بالغ را از تخمدان خارج می کنند. هر مقدار تخمک های گرفته شده بیشتر باشد میزان موفقیت این فرآیند بیشتر خواهد شد. در تخمک گیری از یک آرام بخش یا بیهوشی سبک استفاده می شود تا مراجع درد را احساس نکند.
انجماد تخمک:
بعد از اینکه مقدار مشخصی تخمک گرفته شدند در یک تانک نیتروژن مایع در دمای منفی ۱۹۶ درجه نگهداری می شوند. در این شرایط از فعالیت بیولوژیکی تخمک ها جلوگیری می شود. انجماد تخمک ها به دو صورت انجام می شود؛ آهسته و شیشه سازی یا سریع.
در روش انجماد آهسته ابتدا با استفاده از غلظت ها کم ماده Cryoprotectants که از تشکیل بلور یخ در داخل سلول ها جلوگیری می کند فرآیند را انجام می دهند. سپس درجه حرارت را به تدریج کاهش می دهند تا متابولیسم سلول های تخمک کم شوند، سپس غلظت بیشتری از ماده مربوطه استفاده می شود.
در روش انجماد شیشه سازی یا سریع از غلظت های بالای ماده Cryoprotectants استفاده می شود، در نتیجه فرآیند با سرعت بیشتری صورت می گیرد و از تشکیل بلورهای یخ در داخل سلول ها جلوگیری می شود.
فریز کردن تخمک؛ مرحله انجماد تخمک هابارداری با تخمک فریز شده به چه صورت است؟
همانطور که اشاره شد تخمک های فریز شده برای بارداری خود فرد یا اهدا به زوج هایی که ناباور هستند استفاده می شود. تخمک ها به تعداد مورد نیاز از حالت انجماد خارج شده و بعد از آن با روش هایی مانند آی‌وی‌اف یا میکرواینجکشن (تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم) لقاح را انجام می دهند.
به عبارتی می توان گفت با دریافت اسپرم های همسر در آزمایشگاه معمولا ۲ الی ۳ تخمک برای لقاح انتخاب می شوند. بعد از اینکه لقاح آزمایشگاهی انجام شد؛ جنین تشکیل شده به رحم مادر منتقل شده در نتیجه فرد باید در روزهای بعدی منتظر ظهور علائم بارداری خود باشد.
غالبا برای ایجاد یک دوران نقاهت کامل باید از یک هفته قبل فعالیت ها سنگین را کنار گذاشت و در صورت مشاهده هرگونه علامتی از قبیل؛ خونریزی شدید، تب بالای ۳۸.۵ درجه، اختلال در ادرار و افزایش وزن بیش از ۰.۹ کیلوگرم طی ۲۴ ساعت بلافاصله به پزشک اطلاع داد.
از آنجایی که شانس برداشت تخمک هایی با کیفیت مطلوب در سنین بالاتر کاهش پیدا می کنند، زنانی که دارای سن بیشتر از ۳۵ هستند باید دفعات بیشتری را برای استخراج تخمک امتحان کنند و بیشتر از ۳۰ تخمک فریز کرده بسازند.
به عبارتی مطالعات نشان می دهند از هر ۱۰ تخمک فریز شده؛ حدود ۷ عدد از آنها بعد از رفع انجماد؛ سالم باقی می مانند. از این تعداد نیز ۵ تا ۶ عدد در باروری شرکت می کنند، اما تنها ۳ الی ۴ عدد رویان به رحم زن منتقل خواهند شد.
فریز کردن تخمک و بارداری به وسیله آندلایل استفاده از تخمک فریز شده:
استفاده از تخمک های فریز شده دلایل مختلفی دارد که بیشتر آنها برای مقابله با مشکلات ناباروری و افزایش بازه سنی بارداری می باشد. به طورکلی می توان گفت دلایل زیر موید فریز کردن تخمک هستند:
- پیش از درمان های مخربی مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا برداشتن فیبروئیدها و کیست تخمدان با لاپاراسکوپی که برای زن صورت می گیرد؛ جهت حفظ قدرت باروری درمان را صورت می دهند.
- شانس حاملگی برای بازه سنی طولانی تر در دختران مجرد حتی تا ۵۰ سالگی افزایش می یابد.
- ذخیره کردن تخمک‌های اضافی استخراج‌شده در روش IVF
- ذخیره تمامی تخمک های به دست آمده در آی وی اف برای در زمان آمادگی زوج
- استفاده کردن از تخمک هایی جوان و با کیفیت تر هستند در آینده
- صورت گرفتن لقاح آزمایشی و انتقال جنین شکل گرفته به رحم مادر که در صورت لزوم انجام می شود.
- انجام یک جراحی در آینده که احتمال وارد شدن آسیب به تخمدان مادر در آن وجود دارد.
- داشتن نارسایی تخمدان در زنانی که به بیماری های ژنتیکی مانند سندرم ایکس شکننده یا سندرم ترنر مبتلا هستند.
- مبتلا شدن به بیماری هایی که شانس اثرگذاری بر عملکرد تخمدان در آنها وجود دارد.
- تمایل به تاخیر در بارداری برای اموری از قبیل؛ ادامه تحصیل، کار یا دلایل شخصی
- ابتلا به بیماری های خودایمنی مانند لوپوس، بیماری‌های خودایمنی یا کم‌خونی داسی‌شکل
- داوطلب شدن برای اهدای تخمک به زوجی که توانایی باروری ندارند.
دلایل استفاده از فرآیند فریز کردن تخمکخطرات و عوارض فریز تخمک چیست؟
زمانی که یک فرآینداز حالت طبیعی خود خارج شود؛ احتمال ایجاد هرگونه عارضه یا خطر دور از انتظار نیست. زمانی که تحمک استراج شده و سپس فریز می شوند تا برای بارداری استفاده گردند ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشند:
- تحریکات بیش از حد تخمدان که در اثر داروهای تحریک تخمک‌گذاری ایجاد می شوند.
- ایجاد عارضه بعد از استفاده از داروهای بیهوشی در مرحله استخراج تخمک
- خونریزی در حین عمل جراحی
- ایجاد عفونت که در موار نادر شکل می گیرد.
- در اثر استفاده از داروهای تزریقی ازقبیل هورمون تحریک‌کننده فولیکول یا هورمون لوتئینیزه امکان درد تخمدان وجود دارد.
- ایجاد عوارض ثانویه تحریک تخمدان مانند نفخ، درد شکم، اسهال، حالت تهوع و استفراغ
- افزایش خطر سقط جنین درصورت استفاده از تخمک های فریز شده در سنین بالا
- در حین استخراج تخمک ها احتمال آسیب به رگ های خونی روده، مثانه وجود دارد، البته در موارد نادر
- احتمال شکست در باروری وجود دارد لذا برخی پیامدهای عاطفی مانند امید قطعی به بارداری در آینده ممکن است ایجاد می شود.
فریز کردن تخمک؛ تولد فرزند بعد از انجام این فرآیندآیا انجماد تخمک بر روی جنین اثرگذار است؟
از آنجایی که بارداری با تخمک های فریز شده با بارداری طبیعی بسیار متفاوت است نگرانی برای والدین پیش می آید که آیا این روش برای جنینشان بی خطر است؟ آیا احتمال بروز مشکلات و بیماری ها با فریز کردن تخمک افزایش می یابد؟؟
باید اشاره کرد تا به حال بیش از چندهزار جنین با استفاده از تخمک های منجمد شده در سراسر جهان متولد شده اند که بر اساس گزارشات ارائه شده نقص‌های حین تولد در این گروه از نوزادان با سایر نوزادان تفاوتی نداشته است، پس می توان گفت این روش ایمن و موثر خواهد بود و نگرانی در این خصوص وجود ندارد.
فریز کردن تخمک در دختران باکره:
در انجمن های پزشکی انجماد یا فریز تخمک با عنوان علمی cryopreservation بدون لقاح شناخته می شود که برای دختران باکره ی دارای شرایطی از قبیل موارد زیر هستند پیشنهاد می شود:
مواردی که دختر شرایطی برای ازدواج ندارد و ترس از دست دادن فرصت مادر شدن در اثر افزایش سن را دارد، در نتیجه تمایل دارد تخمک هایش را ذخیره کند تا در آینده بتواند از آنها استفاده کند.
گاهی دختر تحت معالجه بیماری خاص قرار دارد به طوری که شانس بارداری او در آینده تحت تاثیر قرار می گیرد برای مثال شیمی درمانی یا پرتودرمانی یا اعمال جراحی تخمدان ها. پس قبل از شروع درمان باید تخمک های خود را منجمد کند تا بتواند بارداری را در آینده داشته باشد.
در صورتی که دختر مشکلات مربوط به سلامت باروری دارد مانند کم خونی سلول داسی که ممکن است در آینده بر باروری اش تاثیر بگذارند یا به یک بیماری خود ایمنی مبتلاست یا تمایل به تغییر جنسیت دارد می تواند از فریز کردن تخمک استفاده کند.
فریز کردن تخمک در دخترانآیا انجماد تخمک روی پرده بکارت تأثیر می گذارد؟
پرده بکارت یک دختر هیچگاه تحت تاثیر فرآیند فریز کردن تخمک قرار نمی گیرد، زیرا پزشک به واژن یا پرده بکارت نزدیک نمی شود و تخمک ها از طریق برش هایی کوچک در ناحیه شکم بیرون آورده می شوند، پس پرده بکارت دختر دست نخورده باقی می ماند.
گردآوری: بخش زناشویی سرپوش
- 17
- 2
