سندرم اتللو چیست؟
سندرم اتللو یا حسادت هذیانی اختلالی روانی است که با سایر اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلالات اضطرابی و اختلالات شخصیت ارتباط دارد. افرادی که به این اختلال مبتلا می شوند مانند بسیاری از افرادی که با توهمات حسادت روبرو هستند؛ دارای باوری غیرمنطقی اند که شریک زندگی شان به آنها خیانت می کند. این توهمات به قدری قوی هستند که حتی می توانند منجر به ابراز خشونت شوند.
به این اختلال حسادت که به صورت بیمارگونه نمایش داده می شود سندرم اتللو می گویند که از نمایشنامه اتللو برگفته شده و در آن توهمات خیانت نقش اصلی را ایفا می کنند. این اختلال نام های دیگری هم دارد مانند حسادت اروتیک و حسادت جنسی که نسبت به سندرم اتللو رواج کمتری دارند.
افرادی که به اختلالت هذیانی مبتلا می شوند ادراک یا اعتقاداتشان با آنچه واقعیت دارد در تضاد خواهد بود. این تفکرات می توانند حاوی عناصری باشند که برگرفته از حقیقت اند یا کاملا خیالی. در هرصورت این افراد توانایی پذیرش شواهد برای رد تصورات را ندارند حتی زمانی که شواهد بسیار زیاد هم وجود داشته باشند آنها ترجیح می دهند که شواهد را رد کرده و به تفکرات منفی خود ادامه دهند.
دور از ذهن است که سندرم اتللو بدون مداخلات روانشناس از بین برود، هر فردی که دارای حسادت بیمارگونه یا غیرمنطقی است باید به روان پزشک یا روانشناس مراجعه کند تا ارزیابی لازم صورت گرفته و درمان مناسب انجام شود.
هنگامی که متخصص سلامت روان این اختلال را تشخیص دهد؛ درمان سندرم اتللو یا سایر اختلالات هذیانی موثر خواهد بود یا تاحد زیادی مشکل برطرف می شود.
سندرم اتللو چه علائمی دارد؟
افرادی که به اختلال سندرم اتللو مبتلا می شوند باورهای حسادت آمیز و توهمات خود را هم در فکر و هم در رفتار خود بروز می دهند. باورهای حسادت آمیز در غالب سندرم اتللو علائمی را شامل موارد زیر نمایش می دهد:
فرد مدام همسرش را با لحنی تهدید کننده بازجویی می کند.
فرد مدام روی همسرش تمرکز کرده و با هوشیاری به دنبال نشانه هایی است تا خیانت همسرش را به خود ثابت کند.
وسایل همسر خود را جستوجو می کند تا مدرکی مبنی بر خیانت بیابد.
محدودیت هایی را برای فعالیت های خارج از منزل همسر خود تعیین می کند و او را به خانه محدود می کند.
محدودیت هایی را برای فعالیت های شبکه اجتماعی همسرش تعیین می کند و پنهانی افرادی را که با همسرش در ارتباط هستند چک می کند.
همسرش را برای مچ گیری در موقعیت های کاری، خانه و سایر اماکن غافلگیر می کند.
برای کنترل رفتارهای همسرش از باج گیری عاطفی استفاده می کند.
شواهدی را که برخلاف باورش به خیانت همسرش هستند نادیده می گیرد.
از حضور همسرش در جمع های دوستانه و خانوادگی خودداری می کند.
به افرادی که با همسرش در ارتباط تلفنی یا پیغامی هستند مشکوک است.
به دنبال ناسازگاری های ایجاد شده همسرش را سرزنش می کند و بر روی حسادت خود که عامل این مشکلات چشم پوشی می کند.
با رفتار خشونت آمیز همسر خود را تهدید می کند یا برخورد با او همراه با خشونت است.
ممکن است دست به رفتارهای خود آسیب رسان شود و اقدام به خودکشی کند.
عوامل زمینهساز سندروم اتللو:
همانطور که اشاره شد سندرم اتللو نوعی اختلال روانی است که احتمال بروز آن در هر فردی وجود دارد، اما یکسری عوامل به صورت زمینه ای احتمال ایجاد آن را افزایش می دهند که در ادامه به آنها اشاره شده است:
اختلال اضطراب: افرادی که شدیدا احساس ناامنی دارند یا از عرت نفس پایینی برخوردار هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اضطراب هستند که ممکن است خود را به شکل سندم اتللو بروز دهد.
اسکیزوفرنی: مطالعات متعدد ارتباطی را بین سندرم اتللو و اسکیزوفرنی تایید می کند.
اختلال شخصیت: اختلال شخصیت و سندرم اتللو دارای نشانه های مشترکی هستند، البته یکسری نشانه مشترک در اختلال شخصیت پارانوئید و اختلال شخصیت مرزی وجود دارد که مشهود تر می باشد.
آسیبها و بیماریهای مغزی: آسیب هایی که به نواحی مختلف سر وارد می شوند یا بیماری هایی مانند
پارکینسون و هانتینگتون ممکن است با سندرم اتللو ارتباط داشته باشند.
اختلال سوءمصرف مواد: در یک مطالعه ۳۴ درصد از افرادی که به اختلال مصرف الکل مبتلا بودند، نشانه های سندرم اتللو را نیز گزارش داده اند.
شاید به نظر برسد که سندرم اتللو تنها اختلالی است که فرد ممکن است به آن مبتلا باشد اما در بیشتر موارد باید آن را هشداری دانست که فرد از نظر سلامت رفتار و روان مشکلات جدی تری دارد.
آیا سندرم اتللو مشکلی جدی برای فرد است؟
افرادی که به سندرم اتللو مبتلا می شوند توانایی کنترل و رسیدگی به مشکلات را ندارند همین موضوع سبب می شوند که در روابط بین فردی شان مشکل داشته باشند، به همین دلیل باید درمان صورت بگیرد. این بیماری درمان پذیر خواهد بود به شرطی که بیمار، سندرم خود را بپذیرد و قصد درمان را داشته باشد.
سندرم اتللو بدون مداخله های متخصصان سلامت روان امکان پذیر نخواهد بود زیرا حسادت بیمارگونه و غیرمنطقی باید توسط روان پزشک یا روانشناس ارزیابی شوند و درمان مختص شرایط فرد انجام شود.
درمان سندروم اتللو:
زمانی که فرد حسادت افراطی داشته باشد غالبا احساس مالکیت شدیدی نسبت به پارتنر خود دارد، این احساس غیرمنطقی ممکن است منجر به حملات خشونت آمیز، تعقیب، آزار و اذیت یا حتی مشکلات بدتری شود. براساس آمار ۵۵ درصد از زنانی که به قتل می رسند توسط همسر فعلی یا سابق خود کشته شده اند و حسادت شدید عامل اصلی تعداد زیادی از این قتل ها است.
برنامه های درمانی و سرپایی همچنین بستری برای اختلالات هذیانی و سندرم اتللو تاثیرگذار است تا افراد بر بی اعتمادی و تمایلات کنترل کننده خود غلبه داشته باشند. این درمان ها درصورتی موثر هستند که افراد مبتلا حقیقتا قصد رهایی از مشکل خود را داشته باشند و برای درمان خود به مشاور مراجعه کنند.
درکنار درمان های فردی و خانوادگی انجام شده متخصص سلامت روان ممکن است داروهای ضدروان پریشی را نیز برای فرد تجویز کند. درمان رفتاری شناختی هم یکی از درمانهای توصیهشده برای سندروم اتلوو است، که به افراد کمک خواهد کرد خود، زندگی و دنیا را به صورت واقع بینانه درک کنند.
حسادت هذیانی یا سندرم اتللو ممکن است با گروهی دیگر از بیماری های روانی بروز کنند که همگی آنها قابل درمان هستند. ارزیابی حسادت هذیانی و هرگونه اختلالی که همزمان با آن در فرد وجود دارد، اولین گام در مسیر بهبودی است.
چند نکته برای کمک به افراد مبتلا به سندرم اتللو:
به افرادی که سندرم اتللو دارند اطمینان دهید که خیرخواه وی هستید، سعی کنید نگرانی های فرد بیمار را هرچند که عجیب و غیرواقعی هستند درک کنید و نشان دهید که به نگرانی های وی اهمیت می دهید، در این صورت بیمار به شما اعتماد می کند و خود را نزدیک تر به شما می داند.
در مواجهه با بیماران مبتلا به سندرم اتللو نباید عجول باشید و زود ناامید شوید. صبوری رمز موفقیت است تا کم کم اعتماد طرف مقابل را کسب کرده و به بهبود فرد کمک کنید.
نباید بیمار را سرزنش، مسخره یا به او توهین کرد. سعی کنید خود را جای او بگذارید و درک کنید که او با توجه به احساسات و افکارش این رفتار آزاردهنده را از خود نشان می دهد.
بیمار توانایی پذیرش دلایل منطقی را ندارد پس از قانع کردن وی دست بردارید. با این تلاش تنها او را از خود دور تر خواهید کرد.
بیمار مبتلا به سندرم اتللو گاهی ممکن است به صورت غیر ارادی تمام حرکات شما شامل خندیدن، نگاه کردن و نحوه حرکت دست ها و... را تماشا کند. پس دست به کاری نزنید که به شک وی دامن بزنید.
از صحبت های آرام، پنهانی یا درگوشی پرهیز کنید، این موضوع آتش حسادت وی را شعله ور می کند و افکار بیشتری را به مغزش حمله ور در نتیجه آزاری که می بیند چند برابر خواهد شد.
بعد از اینکه کمک های شما سایر اطرافیان، روان درمانگر، نوروتراپیست و... انجام شد و فرد به وضعیت نرمال برگشت ممکن است احساس شرم یا خجالت داشته باشد یا از رفتارهای گذشته خود ناراحت و پشیمان باشد. در این دوره برای اینکه فرد به انزوا و تنهایی کشیده نشود، بهتر است که همراه او باشید و به درستی او را حمایت کنید.
به عنوان فردی که قصد دارد به بیمار مبتلا به سندرم اتللو کمک کند باید صبر و تحمل بالایی داشته باشید و توانایی بالایی در درک منطق عجیب بیمار، هیجانات و واکنش های او را داشته باشید.
گردآوری: بخش زناشویی سرپوش
- 12
- 2